چغازنبیل رخت نو بر تن کرد

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، احمد حنیفر سرپرست کارگاه مرمت چغازنبیل این مطلب را در جمع خبرنگاران بیان کرد و افزود: پایگاه حفاظت و مرمت چغازنبیل از سال 1377 کارش را با هدف مرمت و حفاظت این بنای تاریخی آغاز کرده است.

او تصریح کرد که گروه های معماری، باستان شناسی، زمین شناسی آزمایشگاه و سایت مجهز کامپیوتری مستقر در هفت تپه در محوطه چغازنبیل در حال فعالیت هستند.

این کارشناس با بیان اینکه اقداماتی که در حال حاضر صورت می گیرد بیشتر جنبه حفاظتی به منظور جلوگیری از تخریب بیشتر حجم های خشتی را دارد افزود: مرمت نماهای آجری که در اثر عوامل جوی صدمه دیده اند و فروریختگی‌ها و اندودهایی که به منظور حفاظت از حجم خشتی ساخته شده‌اند از مهم ترین اقدامات در حال انجام است.

حنیفر با اشاره به اقداماتی که برای رفاه بازدید کنندگان چغازنبیل در حال انجام است، طراحی مسیر بازدید، ساماندهی محوطه، نصب تابلوهای راهنمای جدید، ساخت سرویس‌های بهداشتی و... را از این دسته اقدامات عنوان کرد.

به گفته این کارشناس، کارهای تحقیقاتی در مورد اندود، ملات، آجر ، خشت و ...توسط متخصصان در حال انجام است.

حنیفر با بیان اینکه این فاز مرمت از سه ماه پیش آغاز شده است، گفت: هم اکنون کار اندود طبقات به اتمام رسیده و مرمت دیوارها و قله را هم در دستور کار داریم که اگر فرصت شود تا قبل از عید انجام می شود.

وی خاطرنشان کرد: در صورت به اتمام نرسیدن کار مرمت تا قبل از نوروز که پیک بازدید گردشگران است ساماندهی محوطه برای این ایام در اولویت قرار می گیرد.

حنیفر با اشاره به راه اندازی ورودی محوطه گفت: در تعطیلات نوروز از این ورودی در قالب غرفه های فروش صنایع دستی و محصولات فرهنگی، سالن نمایش فیلم ها و عکس های محوطه استفاده می شود.

این کارشناس ادامه داد: در ایام نوروز به دلیل شلوغی محوطه افرادی که در حال حاضر کار مرمت را به عهده دارند برای حفاظت و راهنمایی گردشگران به کار گرفته می شوند.

وی در ادامه افزود: این نیروها آموزش دیده اند و اطلاعات کاملی از محوطه دارند و تقریبا از سال‌های اولیه کار اینجا حضور داشته اند.

حنیفر در ادامه به بیان گوشه ای از تاریخچه محوطه چغازنبیل پرداخت و گفت :محوطه چغازنبیل شهری باستانی مربوط به ایلام میانه است که به فرمان ناپیریشا بر روی یک بلندی که ادامه چین خوردگی های زاگرس است و آن را به نام تاق دیس سردار آباد می شناسیم ساخته شده است.

این مقام مسوول در ادامه بیان داشت: وسعت شهر 100هکتار و دارای سه حصار است که حصار خارجی شهر 5کیلومتر، حصار میانی هزار و  600متر و محوطه مقدس را در بر گرفته و حصار داخلی که دور زیگورات واقع شده است.

او با بیان اینکه این شهر تاریخی 600 سال قبل از میلاد مسیح توسط آشوریان غارت و بعد از آن بصورت متروکه ای مدفون می شود تصریح کرد: در بین سالهای 1930 تا1940 که شرکت های خارجی در مناطق اطراف به دنبال نفت بوده اند آجر کتیبه‌ای را یافته و آن را به شوش نزد هیأت باستان شناسی فرانسوی منتقل می کنند که در آنجا ترجمه شده و منجر به کشف این شهرمی شود.

این کارشناس افزود:طی آن گریشمن باستان شناس فرانسوی که در تپه های شوش مشغول فعالیت بوده طی یازده فصل بین سال‌های  1951و 1962کار کاوش اینجا را شروع و معبد، سه حصار شهر، مجموعه کاخ ها ومخزن آب را کشف می کند.

به گفته حنیفر، ارتفاع اولیه معبد 52متر بوده که الان 25متر از آن باقی مانده، از آنجایی که معبد پیش از حفاری در زیر حصار خودش به شکل زنبیل وارونه ای شده بوده و به گویش بختیاری چغا به معنای تپه است این محوطه به چغازنبیل معروف شده است.

او گفت: این بنای مربعی شکل به ابعاد  105در105 متر در دو مرحله ساخته شده، در مرحله اول یک طبقه با حیاط مرکزی و در مرحله دوم درب های اتاق ها در زمان عیلامیان بسته می شوند و اتاق ها را با آجر شکسته و ملات پر می کنند و طبقات سوم و چهارم را با خشت خام و نمای آجری از کف می سازند به نحوی که تمامی طبقات از روی زمین ساخته می شوند.

او افزود: یک نمای آجری نیز بعد ساخته شده که نقش حفاظتی در مقابل عوامل جوی از حجم خشتی که هسته اصلی بنا را تشکیل می دهد ایفا می کند.

او با بیان اینکه از هر 10 رج نمای آجری بنا یک رج کامل کتیبه بوده که در آن مشخصات سازنده بنا درآن ذکر شده و یک نفرین نامه نیز داشته تصریح کرد: برای هر طبقه یک صفه (تخت گاه)ایجاد شده که به شکل کمربند بنا را از رانش طبقات حفظ می کرده و نماهای آجری اکثرا توسط آجرهایی که از آوارها به دست آمده مرمت شده اند.

این کارشناس با بیان اینکه مرمت ها به شکلی بوده که ارتفاع دیوارها را در حدی بالا آورده که هم سطح با حجم خشتی باشد و طبقات را کامل نکرده است گفت: مجموعه 6هزار کتیبه از این محوطه پیدا شده که بخشی توسط گروه فرانسوی مرمت شده و برخی نیز به انبارها و موزه ها منتقل شده اند.

به گفته حنیفر کتیبه ها تمامی به زبان میخی عیلامی هستند که بخش زیادی از آنها توسط دکتر ارفعی ترجمه شده است.

او در پایان گفت :مرمت و حفاظت در چغازنبیل باید تداوم داشته و حداقل یک سال مداوم کار شود تا به آن وضعیت نسبی دلخواه برسد.

من اونتاش ناپیریشا با آجرهای طلایی رنگ، نقره‌ای رنگ، سنگ‌های عقیق و سنگ‌های سفید این معبد مطبق را ساختم و به خدایان ناپیریشا و اینشوشیناک از محله مقدس هدیه کردم.

کسی که آن‌را ویران کند و کسی که آجرهای آن‌را منهدم کند، کسی که طلا و نقره‌اش را، سنگ‌های عقیق سیاه، سنگ‌های سفید و آجرهایش را بردارد و به محل دیگری ببرد، باشد که نفرین خدایان محل مقدس ناپیریشا، اینشوشیناک و کریریشا بر سرش نازل شود و باشد که نسل او زیر خورشید برچیده شود.

این کتیبه، نفرین‌نامه اونتاش ناپیریشا، پادشاه تمدن عیلام باستان در 1250 پیش از میلاد مسیح برابر با سه هزارو 265سال پیش است که بر کتیبه ورودی معبد چغازنبیل، نخستین اثر ثبت ملی شده ایران در فهرست یونسکو حک شده است که مرمتگران عرب‌زبان آثار تاریخی در خوزستان، اندودهای کاهگلی آن‌را به اتمام برده و این اثر باستانی ایران را حفظ کرده‌اند. ساخت معبد چغازنبیل از 1250 پیش از میلاد مسیح تا سال 700 پیش از میلاد ادامه داشت و معماران عیلام باستان حتی نقشه‌های ساخت این معبد را بر زمین حک کرده و از خود به یادگار گذاشتند.