آخوندزاده به سمت جنگ می‌رود یا صلح؟

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا،  از همان دقایق اولیه بود که خبرهای ضدونقیضی نقل محافل خبری شد که ملا اختر منصور همچنان زنده است تا اینکه  رئیس‌جمهوری آمریکا ضمن تأیید خبر کشته شدن ملا اختر منصور رهبر طالبان در پاکستان اعلام کرد نیروهای آمریکایی به عملیات ضد تروریسم در داخل خاک این کشور ادامه می‌دهند.

 در مقابل جنبش طالبان مرگ ملااختر منصور در حمله هوایی آمریکا را تایید می‌کند و شورای رهبری امارت مولوی هبت الله آخند زاده صاحب را به حیث زعیم جدید امارت اسلامی تعیین نموده و با وی بیعت نمودند. همچنین جناب محترم الحاج ملا سراج الدین حقانی صاحب و فرزند ملاعمر به عنوان معاونان تعیین شد.

طالبان اعلام کرد با أمیرالمؤمنین جدید جناب محترم شیخ الحدیث مولوی هبت الله آخند زاده بیعت کرده و  تحت سرپرستی وی، به مبارزۀ بر حق خویش ادامه دهند.

واکنش ها به مرگ منصور

مقامات آمریکا پس از این حمله مدعی شدند که «ملا اختر منصور» رهبر طالبان افغانستان را در این حمله به قتل رسانده‌اند که جسد را بدون شناسایی و تحقیقات مناسب به فردی با هویت محمد رفیق که هیچ آدرسی از وی موجود نیست تحویل داده‌اند.

پس از انتشار خبر کشته شدن رهبر طالبان دولت روسیه بلافاصله واکنش نشان داد و به انتخاب سراج الدین حقانی، که یکی از تندروترین چهره‌های افراطی به عنوان رهبر جدید طالبان هشدار داده بود  و در ادامه تاکید می کند شواهد کافی درباره مرگ «ملا اختر منصور» وجود ندارد.

دولت افغانستان طی بیانیه ای از طالبان می‌خواهد که با استفاده از این فرصت به جنگ پایان داده و به زندگی صلح‌آمیز روی آورند و تاکید می کند که نیروهای امنیتی افغانستان هم‌چنین با شجاعت و شهامت از کشور، مردم و قانون اساسی در مقابل آنهایی که به جنگ ادامه می‌دهند، دفاع خواهند کرد.

برخی نیز معتقدند  اگر ملا منصور کشته شده باشد این اتفاق 10 ماه قبل به وقوع پیوسته و  کشته شدن وی در حمله پهپادها سناریوی آمریکا است که به هیچ وجه مورد تأیید نیست.

رهبر جدید

مولوی هبت‌الله آخوندزاده (متولد ۱۹۶۶ – ۱۹۷۱ در قندهار از ولایتهای شرقی افغانستان) امیرکنونی طالبان است. آخوندزاده به عنوان «شیخ الحدیث» نیز شهرت داشته است، در دوران حکومتداری طالبان قاضی‌القضات بوده است.

روحیه و رفتار رهبر جدید طالبان مانند رهبران دیگر این گروه تا حدی ناشناخته مانده است که عده ای او را تندخو وبرخی دیگر او را دارای روحیه ای مسالمت جو می خوانند. 

برخی از کارشناسان افغان بر این باورند که هیبت الله آخوندزاده قدرت اصلی گروه طالبان را در اختیار نداشته و رهبری تشریفاتی طالبان را برعهده دارد و قدرت اصلی در اختیار «سراج الدین حقانی» فرمانده شبکه حقانی و «محمد یعقوب» فرزند ارشد ملا عمر قرار دارد، اما برخی گزارش ها نشان می دهد که اقتدار طالبان در دست آخوندزاده است.

چالش ها رهبری نوین

رهبر جدید طالبان باید نخست بتواند همه گروه های مختلف این جریان را باهم متحد کند، این گروه نمی خواهد مانند  قبل، بار دیگر با انشعاب و چند دستگی مواجه شود. ممکن است دسترسی به یک نتیجه مورد قبول اکثریت، زمان ببرد. ملا یعقوب پسر 25 ساله ملا عمر  می تواند در بین گروه های مختلف این جریان وحدت ایجاد کند زیرا وی فرزند موسس این جریان است . ولی جوانی وی چالشی است.

چالش مهم سرکرده جدید طالبان، جلوگیری از انشعاب های جدید و ریزش نیروهای این گروه به سمت گروه های تروریستی دیگر است و اختر منصور در این باره تلاش های زیادی کرد و سال گذشته نامه ای به «ابوبکر البغدادی» سرکرده گروه تروریستی داعش نوشت و به وی هشدار داد که اولا این نکته را روشن کند که افرادی که با پرچم داعش در افغانستان فعالیت می کنند، با آن گروه ارتباط دارند یا خیر ؟ و به البغدادی هشدار داد که پای خود را از افغانستان بیرون بکشد زیرا درغیر این صورت با واکنش طالبان مواجه خواهد شد.

یکی از مهمترین چالش های وی تصمیم گیری برای ادامه جنگ و یا گفت وگو با دولت افغانستان خواهد بود.

برخی نیز مدعی اند مذاکرات صلح با مرگ «ملا اختر منصور» پیچیده می‌شود باراک اوباما روز گذشته اعلام کرد که ملامنصور مانع پیشبرد مذاکرات صلح بود. شورای عالی صلح افغانستان همزمان با اعلام رهبر جدید طالبان مسلح از این گروه خواست تا به پروسه صلح بپوندد.

در واقع اخوندزاده از نظر زمانی نیز در شرایط دشواری قرار گرفته است. مرگ ملا منصور در پاکستان تاثیرات زیادی بر مبارزه با تروریسم دارد. اما با مرگ منصور در خاک پاکستان ممکن است فرصت خوبی برای افغانستان به وجود آید تا موضع خود را در قبال پاکستان با جهان جدی‌تر مطرح کند.

با این حال باید گفت  طالبان در دوران نوینی از شرایط خود قرار گرفته است و فرصت و چالش های گوناگونی فراروی خور در جهت ایفای نقش آفرینی و یا  حرکت به سمت  تجریه در پیش دارد.

نویسنده: مصطفی قلی زاده کارشناس مسائل بین الملل