برنامه مرور بر فیلم‌های اولیه عباس کیارستمی در بریتانیا

در این برنامه که با پشتیبانی شورای فرهنگی بریتانیا برگزار می‌شود، ۱۴ فیلم از آثار اولیه عباس کیارستمی، از اولین فیلم او «نان و کوچه»، تا «مشق شب» به نمایش درخواهند آمد. این برنامه شامل اولین فیلم بلند داستانی کیارستمی، «مسافر»، فیلم کلیدی «گزارش» و بیش‌تر آثار کوتاه این فیلمساز هم خواهد بود.

این فیلم‌ها توسط احسان‌ خوش‌بخت منتقد سینما، انتخاب شده‌اند. کتابچه‌ای به زبان انگلیسی در مورد این فیلم‌ها به عنوان راهنما و مکمل برنامه‌های نمایش فیلم منتشر خواهد شد. این کتابچه شامل نقدها و نوشته‌هایی از منتقدان سینمایی درباره فیلم‌های اولیه کیارستمی می‌شود.

دیمین سَنویل مدیر سینما کلوزآپ در شرق لندن می‌گوید که نام این سینما به خاطر عشق به فیلمی به همین نام ساخته عباس کیارستمی انتخاب شده است. سینما کلوزآپ در حال حاضر یکی از مهم‌ترین سینماهای هنری لندن است که به نمایش فیلم‌های تجربی، آوانگارد و کلاسیک اختصاص دارد و هزاران بلو-ری، دی وی دی و کتاب سینمایی در مجموعه‌اش نگهداری می‌کند.

شورای فرهنگی بریتانیا گفته که برنامه معرفی سینمای کیارستمی محدود به سینما کلوزآپ و لندن نخواهد بود و در ادامه، بعضی از فیلم‌های این برنامه در شهرهای دیگر بریتانیا مانند کمبریج و ادینبورگ (ادینبرو) نمایش داده خواهند شد.

دوشنبه همین هفته در سینما آرتس پیکچرهاس در شهر کمبریج فیلم «مسافر» به عنوان بخشی از برنامه «کیارستمی: سال‌های آغازین» نمایش داده می‌شود. این فیلم، داستان نوجوانی است که برای تماشای یک بازی فوتبال می‌خواهد به هر قیمتی که شده خودش را از ملایر به تهران برساند. او برای رسیدن به هدفش از هیچ چیز (شامل دروغ گفتن، کلک زدن و تقلب کردن) فروگذار نمی‌کند و باید برای این سماجت بهایی سنگین بپردازد.

بعضی منتقدان این فیلم را یکی از کامل‌ترین «فیلم‌های اول» سینما می‌دانند، فیلمی که به درستی از دل آثار کوتاه کیارستمی متولد شده و بسیاری از مولفه‌های آشنای سینمای او را به شکلی درخشان در خود دارد.

از فیلم‌های کم‌تر دیده شده این برنامه، «تجربه» است که امیر نادری کارگردان ایرانی همراه کیارستمی فیلمنامه آن را نوشته‌اند. در کاتالوگ برنامه، رامین صادق خانجانی منتقد سینما، این فیلم را «یکی از معدود تجربیات موفق در سینمای ایران در ترسیم عشق دوران نوجوانی» خوانده است: «[تجربه] فیلم شاعرانه‌ای است با سبکی متفاوت از آثار شناخته شده کیارستمی. این فیلم با سودجستن از غنای تصویری و استفاده محدود از گفتگو، تنهایی قهرمان فیلم و تمنای عشق او را به منزله راه ورود به جهان بزرگسالی به شیوایی به تصویر می‌کشد.»

این مرور بر آثار، شامل فیلم «گزارش» نیز می‌شود، داستان فروپاشی یک ازدواج، با تهیه‌کنندگی بهمن فرمان‌آرا و با شرکت شهره آغداشلو و کوروش افشارپناه که یکی از معدود فیلم‌های ایرانی ساخته شده و نمایش داده شده در سال ۱۳۵۶ بود.

کاتالوگ برنامه «کیارستمی: سال‌های آغازین» در یادداشتی به قلم نیما حسنی‌نسب می‌نویسد: «گزارش» کیارستمی از مهم‌ترین اسناد تصویری تاریخ سینمای ایران درباره زیست اجتماعی و فردی و خانوادگی و تحولات بنیادین سبک زندگی طبقه متوسط در نیمه دوم دهه ۱۳۵۰ است که از لابه‌لای تصاویر و موقعیت‌هایش حتی می‌شود بخشی از دلایل و ریشه‌های وقوع انقلاب اسلامی را جست‌وجو و تحلیل کرد. تصویر و تحلیل فیلم از تقابل وضعیت زندگی طبقه متوسط شهری در هیاهوی پروپاگاندای رونق سریع حاصل از فروش نفت و رضایت‌مندی بی‌ریشه متعاقب آن تکان‌دهنده است و حس پیشگویانه و آینده‌نگری فیلم هنوز در میان آثار اجتماعی سینمای ایران مثال‌زدنی است... اصغر فرهادی بارها بر تاثیر کیارستمی بر آثارش و مشخصاً فیلم «گزارش» اشاره کرده و می‌گوید موقع نوشتن فیلمنامه «چهارشنبه‌سوری» بارها این فیلم را دیده و به آن رجوع کرده است.

علاوه بر نمایش فیلم‌های اولیه کیارستمی، مستند سیف‌الله صمدیان درباره او با نام «۷۶ دقیقه و ۱۵ ثانیه با عباس کیارستمی» و فیلم کوتاه «مرا به خانه ببر» که خود کیارستمی در ماه‌های آخر حیات اش ساخت، نمایش داده خواهد شد.

این در حالی است که یکی دیگر از پروژه‌های متأخر کیارستمی به نام «۲۴ فریم» که پس از درگذشت‌اش کامل شده در فستیوال فیلم کن به نمایش درآمد و با نقدهای بسیار مثبتی در نشریه‌های سینمایی روبرو شد.

در طی فستیوال کن بود که اعلام شد کمپانی فرانسوی MK۲ حقوق تمام فیلم‌های اولیه کیارستمی را از کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان خریداری کرده و به زودی کار مرمت آن‌ها را آغاز خواهد کرد. با در نظر گرفتن این که MK۲ پیش از این حقوق فیلم‌های متأخر کیارستمی را داشت، اکنون حقوق پخش جهانی تقریباً تمام آثار عباس کیارستمی متعلق به این شرکت فرانسوی است.