فرهنگ سازی در حفظ و پاسداشت سنگ نگاره های تیمره باید در دستور کار مسوولان ذیربط در شهرستان قرار گیرد

به گزارش خبرگزاری برنا مرکزی ؛ جلسه بررسی مشکلات حوزه میراث فرهنگی وگردشگری شهرستان خمین با تاکید بر بررسی مشکلات منطقه تیمره و سنگ نگاره های تیمره با حضور سید مهدی ساداتی فرماندار شهرستان خمین ، افشون معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری و تعدادی از مدیران کل مرتبط در استان در محل دفتر کار فرماندار برگزار شد .

در این جلسه ابتدا فرماندار شهرستان خمین اظهار داشت : تیمره خمین به عنوان یکی از غنی ترین گنجینه های سنگ نگاره های تاریخی است که در صورت توجه ویژه به این منطقه تاثیر بسزایی در صنعت گردشگری و اقتصاد توریسم شهرستان خواهد داشت .

وی در ادامه افزود : شهرستان خمین با پتانسیل غنی سنگ نگاره های تیمره باید به مرکز تحقیق و پژوهش در زمینه های سنگ نگاره های ایران وجهان تبدیل گردد .

سید مهدی ساداتی در ادامه افزود : در صورت ایجاد زیرساخت های گردشگری در این منطقه می توان صنعت پاک گردشگری را در این منطقه کهن و منحصر به فرد گسترش داد.

وی بیان کرد : فرهنگ سازی در حفظ و پاسداشت سنگ نگاره های تیمره به عنوان میراث عظیم و ماندگار این شهر باید در دستور کار مسوولان ذیربط در شهرستان قرار گیرد .

در ادامه معاون توسعه منابع استانداری مرکزی نیز اظهار داشت : سنگ نگاره های تیمره ذخایر ارزشمند ملی است و نباید با فعالیت معدنکاوی نابود شود چرا که این آثار با رمز و رازهای تکرار نشدنی سرمایه تمدنی محسوب می شود.

وی ادامه داد: با وجود مصوبه چندین مرجع قانونی مبنی بر توقف فعالیت معدنکاوی در این منطقه بایستی هرگونه فعالیت معدنکاوی در این منطقه متوقف شود.

ظفر افشون اظهارکرد : آثار تاریخی نباید قربانی منفعت زودگذر و شخصی شود و در معرض تخریب و نابودی قرار گیرند و همه دستگاه های اجرایی باید در صیانت و حفاظت از این آثار تکرار نشدنی تلاش کنند.

وی ادامه داد: مجوز معدنکاوی بایستی در منطقه دیگر که فاقد آثار تاریخی و باستانی است به این بهره برداران داده شود تا آنان دچار ضر و زیان نشوند. 

معاون توسعه منابع استانداری مرکزی گفت : اگر چه معدنکاوی نیز می تواند تولید ثروت کند اما مقطعی است در حالی که این آثار ارزشمند تاریخی را می توان با حفظ و توسعه گردشگری به عنوان یکی از عوامل ایجاد اشتغال، کاهش نرخ بیکاری ،افزایش درآمد و معرفی توانمندی ها و داشته های فرهنگی این شهرستان مورد توجه قرار گیرد. 

وی ادامه داد: صنعت گردشگری بدون آلایندگی است و هویت فرهنگی را زنده نگه می دارد و با سرمایه های اندک می توان فضای با نشاط و درآمد مناسب برای جامعه بومی هر منطقه شهری و روستایی ایجاد کرد. 

در ادامه مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی نیز در این نشست گفت: سنگ نگاره های تیمره خمین در نوع خود بی نظیر هستند و این سنگ نگاره ها با توجه به وجود بیش از 100 هزار نقش و کتیبه، شاخصه های ثبت جهانی را دارند.

سید محمد حسینی افزود: برای فعالیت معادن در محوطه تاریخی سنگ نگاره های تیمره خمین چندین بار حکم توقف عملیات گرفته شده اما، تعیین تکلیف نشده است. 

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان افزود: میراث فرهنگی به کمیسیون حل اختلاف در استانداری این کاوش ها و فعالیت های معادن را گزارش داده است.

وی ادامه داد: تخریب در محوطه تاریخی تیمره خمین معضلی است که این آثار بی بدیل را رو به نابودی می برد اگرچه با حکم مقام قضایی فعالیت این معادن برای مقطعی متوقف می شود اما، منظر اولیه منطقه تاریخی تیمره و سنگ نگاره های آن که در سال 1389 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید، رو به ویرانی گذاشته است. 

وی گفت: سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی بدون درنظرگرفتن ارزش های جهانی این منطقه تاریخی برای فعالیت معدن استخراج سنگ های تزئینی در سال 1391 بدون استعلام از ادارات کل میراث فرهنگی، حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی مجوز صادر کرده و با این اقدام تیشه به ریشه فرهنگ پیشینیان وارد آورده است. 

وی اظهار کرد: فعالیت های معدنکاوی در رشته گرانیت با مجوز اداره کل صنعت، معدن و تجارت بدون هماهنگی لازم با میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در تیمره خمین موجب آسیب به بوم های سنگی باستانی و حکاکی های سنگ نگاره های این خطه شد.

وی اظهار کرد: بیشترین آسیب ها در جریان فعالیت های معدنی پراکنده رخ داده که بر اساس کارشناسی های اولیه آسیب به بوم های سنگی و نقوش حک شده در محل بند قیدو در یک دره با فعالیت معدن گرانیت و سنگ ورقه وارد شده است.

حسینی گفت: مجموعه سنگ نوشته ها و سنگ نگاره های دره غرقاب تحت عنوان منظر فرهنگی تیمره در فهرست آثارملی به ثبت رسیده و این ثبت به معنای حمایت و ثبت تمامی عناصر تاریخی، طبیعی و معنوی دره قیدو است و باید کلیت ساختار کالبدی و منظر این ناحیه حفظ شود.

مدیر کل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی افزود: چهار فقره پروانه بهره برداری معدنی صادر شده در تیمره خمین با وجود آگاهی اداره کل منابع طبیعی و اداره کل محیط زیست از این آثار تاریخی ارزشمند و بدون استعلام از اداره کل میراث فرهنگی از سوی اداره کل صنعت، معدن و تجارت انجام شده است.

در ادامه پژوهشگر سنگ نگاره های ایران نیز با ابراز تاسف از نابودی آثار کهن در دل صخره های سخت در منطقه تیمره شهرستان خمین گفت: سنگ نگاره های تیمره درحالی که اسرار نامکشوف بسیاری در دل نهفته دارد، با اجرای طرح های مختلف عمرانی و معدنی زیر تیغ تیز لودر و بلدوزر قرار گرفته و در حال تخریب و نابودی است. 

محمد ناصری فرد افزود: در چند ماه اخیر معدن کاران بدون در نظر گرفتن این منطقه تاریخی شروع به حفاری و کاوش کوه های دره تیمره در منطقه قیدو و مزاین کردند. 

وی بیان کرد: از مجموع 10 هزار کتیبه و نقوش سنگ نگاره های مکشوفه در این منطقه بیش از 6 هزار کتیبه با فعالیت معدنکاوی نابود شده است. 

وی بیان کرد: این رویه ادامه دارد و ممکن است در ادامه مجموعه سنگ نگاره های منطقه قیدو و مزاین به کلی تخریب و نابود شوند. 

در ادامه رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی گفت: منطقه سنگ نگاره های تیمره خمین مورد توجه دولت تدبیر و امید است و این سازمان نیز نگاه ویژه نسبت به حفظ آثار این منطقه دارد.

محمد رضا جاجی پور افزود: در سال های 83 و 84 مجوزهای معدنکاوی در این منطقه صادر شده که بعد این سال های قانون جدیدی بر اساس ماده 24 اعلام شد مبنی بر صدور مجوز با استعلام از میراث فرهنگی و در تبصره دیگر تاکید شد که میراث فرهنگی نقاط دارای آثار باستانی را اعلام تا در سیستم ثبت شود.

وی بیان کرد: همانگونه که نقاط دارای حیات وحش اعلام و ثبت شده و دیگر حتی اسعلام از محیط زیست نیز برای صدور مجوز معدنکاوی نمی شود.

حاجی پور ادامه داد: اگر چه میراث فرهنگی در سال 95 این نقاط را اعلام کرد اما، هنوز در سیستم ثبت نشده است.

وی تاکید کرد: بر اساس ماده 9 قانون معادن پروانه بهره برداری از معادن سندی لازم الاجرا است که هیچ شخص حقیقی و حقوقی نمی تواند از فعالیت آن جلوگیری کند.

وی افزود: با این وجود هیچ تمایلی به از بین رفتن آثار تاریخی وجود ندارد و راهکار صیانت از این آثار پی گیری در شورای عالی معادن است و تنها مرجع ابطال پروانه بهره برداری از معادن بر عهده این شوری است.

در ادامه دادستان عمومی و انقلاب خمین نیز در این نشست گفت: بر اساس مجوزی که صادر شده حقی برای معدنکاوی صادر شده که معدنکار قانونی می تواند فعالیت کند.

منوچهر یاریجانی افزود: با وجود سرمایه گذاری سنگین در این منطقه برای فعالیت معدنکاوی نباید این حق از سرمایه گذاران گرفته شود.

وی ادامه داد: اگر حکم قضایی برای توقف فعالیت معدنکاوی صادر می شود نیز موقتی است و بایستی مجوز بهره برداری جایگزین در مکان دیگر به معدنکاران داده شود تا معدنکاوی در منطقه دارای آثار باستانی به طور کامل متوقف شود.

بیش از 21 هزار مورد سنگ نگاره در منطقه ای به وسعت 150 کیلومترمربع در تیمره شهرستان خمین کشف شده که قدمت بعضی از آن ها به بیش از 40 هزار سال می رسد.