جدا شدن یک کوه یخی پس از تصمیم غلط آمریکا

دانشمندان مدت‌هاست در مورد ذوب شدن یخ‌های قطبی هشدار می‌دهند، اکنون به نظر می‌رسد، کوه یخی عظیمی به بزرگی ۲۲۰۰ مایل مربع (۳۵۴۰ کیلومترمربع) از قطب جنوب جدا و در اقیانوس شناور شده است. با توجه به اینکه قطب جنوب دارای یخ‌های زیادی است که برای بالا بردن سطح دریاها تا حدود ۲۲۰ فوت (۶۷ متر) کافی است، به نظر جدا شدن کوه یخی لارسن سی می‌تواند پیامدهای بسیار مهیبی داشته باشد.

شکل‌گیری یک کوه یخ نتیجه شکافتی در صفحات یخی است که به‌تدریج و در طول دهه‌ها ایجاد می‌شود. آب زیرسطحی و همچنین هوای گرم بر فراز این صفحه موجب رشد ناگهانی این شکافت‌ها می‌شوند. البته دانشمندان شواهد مستقیمی از این فرضیه در دست ندارند. دانشمندان سال گذشته، باوجودی که عکس‌های کافی بدون ابری از (ماهواره نظارت بر زمین) لندسَت در دست نبود، موفق شدند از ترکیبی از عکس‌های ماهواره سنتینل-۱ اسا (آژانس فضایی اروپا) برای پیش‌بینی جدا شدن این صفحه یخی بهره بردند. مسئله مهم‌تر از شکافت و جدا شدن این کوه یخی، تأثیر بالقوه آن بر باقی صفحه یخی لارسن سی است. چراکه صفحه یخی نزدیک این کوه یخی، یعنی صفحه یخی لارسن بی در سال ۲۰۰۲، به همین ترتیب به هزاران بخش شکافته شده بود.

ممکن است با افزایش سریع سطح دریاها شاهد، فاجعه‌ای برای سیاره در حال گرم شدن باشیم. البته مسئله جدا شدن این کوه یخی آن‌طوری که تصور می‌کنیم، وحشتناک نیست. درواقع یکی از دلایلی که لارسن سی توجهات را به خود جلب کرده، پوشش‌ گسترده رسانه‌ها طی چند و ماه چند هفته گذشته بوده است.

این اتفاق البته به لحاظ سیاسی هم به‌موقع بوده است. جدا شدن کوه یخی لارسن سی از قطب جنوب، تنها یک ماه پس از دستور خروج ایالات‌متحده آمریکا از توافق آب و هوایی پاریس اتفاق افتاد. تصمیم بحث‌برانگیز دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات‌متحده برای خروج این کشور از توافقنامه آب و هوایی پاریس، بحث‌های زیادی را در مجامع علمی جهان و آمریکا برانگیخت. دونالد ترامپ در سخنرانی ۱ ژوئن (۱۱ خرداد) خود در باغ رز کاخ سفید، اعلام کرد، ایالات‌متحده از توافقنامه آب و هوایی پاریس کنار می‌کشد. و در واقع، اکنون زمانی است که مردم سراسر جهان متوجه می‌شوند، چقدر زمان برای از کنترل خارج شدن تغییرات آب و هوایی دارند.

رئیس‌جمهوری که باور دارد، تغییرات آب و هوایی دروغی ساخته‌وپرداخته چینی‌هاست تا آمریکا را به لحاظ اقتصادی کنار بزنند

اما جدا شدن کوه یخی لارسن سی، چیزی نیست که ریچارد آلی، دانشمند یخچال شناسی از دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا از آن به عنوان”فاجعه‌ای آخر زمانی” یاد کرده بود، این کوه یخی۲۲۰۰ مایل مربعی ممکن است، به نظر بزرگ برسد؛ اما برای جنوبگان قطب جنوب که به بزرگی خاک ایالات‌متحده به همراه مکزیک است، در مقیاس قاره‌ای این ناحیه به‌اندازه از دست دادن یک سر ناخن است.

مورد دیگر اینکه، این صفحه یخی پیش از این در اقیانوس شناور بوده، بنابراین ذوب شدن و جدا شدن آن از قطب جنوب، تأثیری چندانی روی افزایش سطح دریاها ندارد؛ همان‌طوری که آب شدن یخ در لیوان آب، سطح آب لیوان را بالا نمی‌برد. یخچال‌های طبیعی در نواحی دیگر قطب جنوب، نگرانی‌های بیشتری ایجاد می‌کنند، چراکه صفحات یخی از یخچال‌های طبیعی محافظت می‌کنند، اما با جدا شدن صفحات یخی و به دریا ریختن آن تأثیر بزرگ‌تری دارد، اما در مورد کوه یخی لارسن سی، با توجه به بزرگ نبودن آن، حتی با سریع‌تر شدن ذوب آن در دریا، تأثیر آن روی سطح دریاهای جهان چندان بزرگ نخواهد بود.

مورد دیگر اینکه، حتی مشخص نیست، جدا شدن کوه یخی لارسن سی از قطب جنوب، نتیجه تغییرات آب و هوایی بوده باشد. در واقع این بخشی از چرخه طبیعی رشد و تکامل یخچال‌های طبیعی است. اما این بدان معنا نیست که جدا شدن کوه یخی لارسن سی بدون پیامدی نیست. ولی خطر واقعی شاید، از هم پاشیدن یخچال قطبی باشد، همچون یخچال تووایتس در غرب قطب جنوب.

فعل‌وانفعالاتی که در یخچال تووایتس دیده می‌شود، بسیار بیشتر از چیزی است که در کوه یخی لارسن سی مشاهده شده. اما اگر یخچال تووایتس از بین برود، ما در آینده شاهد فرورفتن صفحه یخی ۶۰۰۰ فوتی (۱۸۲۸ متر) دریا خواهیم بود که موجب افزایش ۱۰ فوتی (۳ متری) سطح دریاها و به زیرآب رفتن بسیاری از سواحل جهان می‌شود. یان هاوات، یخچال شناسی از دانشگاه ایالتی اوهایو، اوایل سال جاری گفت: “اگر یک فاجعه آب و هوایی در حال رخ دادن باشد، آن احتمالا از یخچال تووایتس شروع می‌شود.”

ما در دوره‌ای ترسناک زندگی می‌کنیم، دوره‌ای که بهترین دانشمندان تلاش می‌کنند بفهمند، سیاره چگونه و به چه سرعتی می‌تواند تغییر کند. شاید لارسن سی هشداری برای فاجعه آینده باشد. رابرت سوان، کارشناس قطبی، هفته گذشته در انجمن سالانه موسسه Sun Valley، گفت: “صفحه یخی لارسن سی، پرچم هشدار مادر طبیعت است. این روشی است که او به ما می‌فهماند، ببینید با سیاره‌ای که همه ما در آن زندگی می‌کنیم، چه‌کار می‌کنید!”