صنعت ما مریض است/ در شرایط کنونی فقط «شبه خودرو» تولید می‌کنیم/ قرارداد «رنو» برد-برد است/ مافیای خودرو مهم‌ترین مشکل ماست/ بسیاری از شهرک های صنعتی ما «سوله» خالی هستند

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری برنا؛ «محمدرضا منصوری»، نماینده ساوه و زرندیه و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، هفته گذشته با حضور در خبرگزاری برنا ضمن بررسی شبهات موجود در صنعت، توضیح مفصلی در خصوص شرایط اقتصادی کشور ارائه کرد.

متن گفتگوی تفصیلی «محمدرضا منصوری» با خبرگزاری برنا را در ادامه می خوانید:

شما در گفتگوهای خود تاکید کردید صنعت ما دچار بیماری است، در این خصوص بیشتر توضیح دهید؟

اقتصاد هر کشوری بر پایه تولید بوده و عمده ترین تولید، در حوزه صنعت است. هزینه های یک کشور براساس درآمدهای آن است. هر ملتی حق بهتر زندگی کردن و درآمد بالا را دارد. کشور ما نعمت خدادادی نفت را دارد اما به ط,ر مثال افغانستان از این نعمت محروم است. اساس صنعت کشور ما طی 50 سال اخیر شکل گرفت. در بحث خودروسازیT که قدمت آن به 50 سال می رسد، چون رقابت نداشتیم نتوانستیم صنعت خوبی داشته باشیم.

ما در کشوری زندگی می کنیم که نرخ برق، گاز و آب در مقایسه با قیمت جهانی تقریبا رایگان است. یک کیلو وات برق ما حدود 2 سنت است ولی صنعتگری در ژاپن 10 برابر ما پول برق  و گاز می دهد.

دستمزد کارگران در بعضی از کشورها تا سه هزار دلار هم می‌رسد، با وجود اینکه که در ایران همه چیز ارزان است و قیمت حامل های انرژی افزایش پیدا نکرده و آهن آلات افزایش قیمت نداشته است نتوانستیم خودرو صادر کنیم.

در اکثر صنایع این موضوع صدق می کند که باید به بحث توانمندسازی توجه کنیم. ما می توانیم صادرات داشته باشیم، حتی در صادرات صنعتی مثل مبل و فرش هم که صنایع دستی است، باید فعال تر عمل کرد. زمانی که صادرات نداشته باشیم طبیعی است که وضعیت همین گونه باشد.

تاثیر تحریم ها در این میان چقدر بوده است؟

ما تحریم شدیم و مردم باید بپذیرند در دوران تحریم شرایط سخت می شود. تحریم بخشی از فروش ما و فروش نفت را تحت الشعاع قرار داد. صنعت ما مریض است. در سال های گذشته رقابت نداشتیم و مردم مجبور بودند فقط از صنعت خودروسازی داخلی خودرو تهیه کنند و قیمت بازار را آنها تعیین می کردند. صنعتگران دولتی ما متولی نبودند و با نگرشی که داشتند، سبب بد شدن اوضاع صادرات خودرو شدند. در بحث های دولتی اصل 44 قانون اساسی که کامل ترین اصل است، نیز  این موضوع را بیان می کند اما متأسفانه خصوصی سازی یا درست انجام نشد و یا اینکه به دست اهلش نرسید.

من همیشه می گویم کسی که خیاطی بلد نیست بهتر از آن کسی است که کمی بلد است چون کسی که بلد نیست کاری نکرده و پارچه را خراب نمی کند اما کسی که کمی بلد است پارچه را خراب می کند.

در حال حاضر در صنعت مان این مشکلات وجود دارد که به خاطر عدم رقابت، کیفیت را بالا نبردند و عرضه و تقاضا محدود شده و مشتری مجبور است خودرو با تعرفه های صددرصد و 140 درصد خریداری کند.

به نظر شما مشکل از کجاست؟

مقام معظم رهبری هم در جمع نمایندگان به بحث توانمندسازی تاکید داشتند زیرا مشکل ما در آموزش پرورش است و نباید جای دیگر دنبال مشکل بگردیم. اصول آموزش و پرورش ما برای 50 سال پیش است و با این روش جوانان ما چیزی یاد نمی گیرند، در حالی که باید بتوانند کارآفرینی کنند. ما طرحی به مجلس شورای اسلامی ارائه خواهیم داد که در آن به این موضوع اشاره می کنیم. باید از همان اول دبستان، رشته فرزندان مشخص شود. عدم موفقیت ما در بخش های تولیدی ناشی از آموزش و پرورش ماست.

این توانمندی در بلندمدت موثر است و در کوتاه مدت باید کلاس های تخصصی آموزشی به دیپلمه ها بدهیم تا یک حرفه یاد بگیرند. تا زمانی که این آموزش و پرورش را داریم، که تخصصی نشده، صاحب تکنولوژی هم نخواهیم شد. تکنولوژی نخبه می خواهد. با مدارس تیزهوشان نمی توانیم صاحب نخبگان خاص شویم زیرا این دانش آموزان همان کتاب هایی را می خوانند که دیگران می خوانند. آنها باید کتاب های متفاوت بخوانند و معلم ها و اساتید متفاوت داشته باشند.

زمانی که نوجوان به سن 14-15 سالگی می رسد و خلاقیتش بروز می کند باید بتواند تکنولوژی جدیدی درست کند. همان طور که در بحث انرژی هسته ای موفق بودیم، در علوم دیگر هم باید این راه را ادامه دهیم. باید از مونتاژگری که مقام معظم رهبری هم تاکید بر پرهیز از آن داشتند، دوری کنیم در غیر این صورت اگر بخواهیم با این سیستم آموزشی ادامه دهیم قطعا در آینده ای که نفت مان تمام شود، که شاید 40 سال دیگر این اتفاق بیفتد، وضعیت خوبی نخواهیم داشت. در واقع تحریم، نعمت بزرگی بود که به خودمان بیاییم و دنبال کسب درآمد باشیم و هزینه های زائد را کم کنیم.

ما با مشکل هدر رفت انرژی مواجه هستیم، راهکار شما در این باره چیست؟

این موضوع مربوط به مباحث فرهنگ سازی است. فرهنگ سازی بعضی اوقات با اجبار انجام می‌شود. به طور مثال در بحث کمربند ایمنی خودرو با وضع قانون و جریمه سبب حل این موضوع شدیم. انرژی و سوخت را بی رویه مصرف می کنیم و جزو چند کشور اول دنیا هستیم که نعمت های خدا را بد استفاده می کنیم. آبی که ده ها هزار سال جمع شده ما در 50 سال اخیر تمام می‌‌کنیم. مردم باید قدردان نعمت خدا باشند و برای قطره قطره آب و مواد انرژی که وجود دارد، قدردان باشند. ما هنوز لامپ های رشته ای 100 سال قبل را تولید می کنیم. لامپ هایی که از رده خارج شده هنوز در داخل تولید می شود. مردم باید متوجه شوند انرژی امانتی دست ماست و نسل های بعدی هم باید از آن استفاده کنند.

این روزها، درباره مافیای خودور بحث های زیادی می شود و شما هم به آن اشاره کرده اید، در این خصوص بیشتر توضیح دهید؟

کالایی که بد و گران تولید شود، مطمئنا صادر نمی شود. این  نشان دهنده این است که عملکرد خودروسازی ما طی 50 سال اخیر بسیار بد بوده و سال به سال کیفیت خودرو پایین تر و قیمت آن بالاتر رفته است. با این اتفاقی که در بحث قیمت دلار افتاد خیلی ها از این افزایش قیمت، زیان می‌بینند و تولید کننده سود می کند.

پایین آمدن ارزش پول ما در مقابل دلار باعث شده که خودروساز نتواند صادرات انجام  دهد، این نشان دهنده این است که خودروساز، شبه خودرو می سازد. کارخانه ای در ژاپن با 15 هزار دلار، ماشین تولید می کند، در حالی که هزینه کارگر و برق و گاز آنها 10 برابر بیشتر از هزینه های ماست، با این حال خودروی با کیفیت و خوب تولید می کنند اما خودروی ما در حد  صادرات نیست.

راه حل کوتاه مدت آن استفاده از دانش فنی خودروساز است که قدمت زیادی دارد. شرکت های فرانسوی قدمت شان به سال 80 سال می رسد حتی  در کره شرکت هایی دارند که در سال 1953 تولید را شروع کرده و در  سال 1363 به آمریکا خودرو صادر می کردند. ما 50 سال قدمت داریم، اما روش ما به علت دولتی بودن دچار مشکل است و قطعا این مجموعه روز به روز به وضعیت نامطلوبی می رسد. بعضا به خاطر سوء مدیریت هایی که انجام شده بدهی های وحشتناکی در صنعت خودروسازی ایجاد شده و باید این را بپذیریم که خودروساز باید وارد کشور شود.

پیشنهاد شما برای حل مشکل چیست؟

در بحث خودرو، مردم باید حق انتخاب را داشته باشند. کسی که خودرو وارد می کند حدود 6 برابر قیمت، پول می پردازد و طبیعی است که خودروساز ایرانی چون فضا، فضای رقابتی نیست به دنبال کیفیت نمی رود و چنانچه خودروساز سومی وارد شود مردم حق انتخاب پیدا می‌کنند و سایر خودروسازان هم سعی می کنند کیفیت خود را بالا ببرند. فکر می کنم باید به حالت پایدار برسیم و روزی برسد که مشتری حق انتخاب داشته باشد. اگر افزایش تعرفه داریم باید توجیهی هم برای آن وجود داشته باشد چون توجیه ندارد تعرفه‌‌ها 80 درصد افزایش پیدا کند. مجلس این موضوع را  بررسی می کند اما پاسخ مناسبی هم دریافت نکرده است. متاسفانه عده ای از این فضای آلوده استفاده می کنند و مردم هم هزینه می دهند.

در ایران، خودرو به یک کالای سرمایه ای تبدیل شده در حالیکه در هیچ کجای دنیا خودرو کالای سرمایه ای نیست. ما باید از این مملکت خودرو صادر کنیم. وقتی یک شرکت خارجی با شرکت داخلی همکاری می کند، اشتغال و صادرات ایجاد می شود. ما باید صادرات داشته باشیم تا مردم خوب زندگی کنند. متاسفانه در بحث صادرات ضعیف عمل کردیم زیرا به قطعه ساز سخت گیری نشده و خودروسازی به دنبال کیفیت بالا نبوده مگر اینکه یک خودروساز خارجی بیاید تا وضعیت بهتر شود.

مراکش پس از ایران گزینه انتخابی فرانسه برای همکاری بود اما به دلیل سنگ اندازی تا الان قراردادی در ایران امضا نشد اما در مراکش که این قرارداد امضا شده، 80 درصد کل تولیدات شان را صادر می کنند. در حالیکه قطعه ساز ندارند و نکته جالب توجه این است که قطعه ساز علاوه بر تولید می تواند قطعه را مستقیم صادر کند. به رغم اینکه قطعه ساز و کارخانه زیادی در داخل داریم اما هیچ کدام در کار صادرات نیستند. پس باید توانمندی هایمان ریشه ای و اساسی بالا برود و این توانمندی با سخت گیری به دست می آید. زمانی می توانیم بهترین زندگی را داشته باشیم که صادرات داشته باشیم. بحث مدیریت بحث مجزایی است و بحث تکنولوژی به دانشمندان برمی گردد و در بحث نیروی کار آموزش هایی است که باید ارائه شود.

آخرین وضعیت قرارداد رنو در ایران در چه مرحله ای قرار دارد؟

فرانسوی‌ها به‌زودی با مشارکت سازمان نوسازی و گسترش صنایع ایران در ساوه کارخانه تولید خودرو تاسیس می‌کنند. شرکت بنیان توسعه صنعت خودرو (بُن رو) در حال حاضر در دست شرکت سایپا بوده و مراحل نهایی حضور رنو فرانسه در این کارخانه طی می شود. این قرارداد یک قرارداد بین المللی بوده و با دستور رئیس جمهور  و به امضای وزیر صنعت  وقت جناب دکتر نعمت زاده رسیده است. ما نمی‌توانیم قرارداد بین المللی را یک طرفه نقض کنیم و چنانچه کسی به این قرارداد انتقاد و ایرادی دارد می تواند با اشاره به مفاد این قرارداد آن را نقض کند اما باید توجه کرد ایرادات بسیار مهمی ما ندیده ایم. سهام ایران در این قرارداد 40 درصد است. کارخانه (بُن رو) چند برابر وضعیت فعلی اش بدهکار  بوده و در حال حاضر  نمی تواند اقساط خود را پرداخت کند که مطمئنا با آمدن رنو شرایط بهتر خواهد شد و خودروسازان داخلی با آمدن رقیب رشد خواهند کرد. قرارداد با شرکت رنو، یک قرارداد برد-برد است. کارخانه (بُن رو) با قیمتی بسیار بالاتر از ارزش فعلی به رنو فروخته می شود و طرف قرارداد نیز به این موضوع اشراف دارد اما چون رنو بازار ایران را می‌شناسد، می داند پس از مدتی از فروش خودرو سود خواهد کرد. در حال حاضر این کارخانه قادر به پرداخت بدهی های بانکی خود نبوده و فقط حقوق کارگران را پرداخت  کرده و هر سال که می گذرد، به بدهی های  بانکی قبلی افزوده می شود. «خودروهایی که با نصف قیمت و در حجم کم صادر می شود را نمی توان صادرات نامید» پس خودرو باید در حجم انبوه، پیوسته و با قیمت مناسب تولید و صادر شود. در شرایط کنونی می توانیم در بحث صادرات که صرفه اقتصادی بیشتری خواهد داشت نیز موفق  باشیم.

 وضعیت شهرک صنعتی استان مرکزی چگونه است؟

خیلی از شهرک های صنعتی ما ممکن است سوله خالی باشند و خیلی از آنها هم خوب کار کنند. در بحث شهرک های صنعتی باید سعی کنیم کارخانه را به کسی واگذار کنیم که توانمندی در عرضه و تقاضا داشته باشد. به طور مثال در صنعت کاشی و سرامیک دو برابر مصرف ایران کارخانه داریم ولی باز جواز تأسیس داده می شود که این به ضرر کسانی است که از قبل در این صنف هستند. در شهرهای صنعتی نیاز است یک بازنگری اساسی اعمال شود و کیفیت را بالا ببریم تا اینکه فقط سوله بسازیم.