"سیلو گندم تبریز" در انتظار مراحل پایانی ثبت در فهرست آثار ملی کشور

به گزارش خبرگزاری برنا در  آذربایجان شرقی، "سیلوهای گندم تبریز" یکی از بناهای عظیم و منحصر بفرد ایران در دسته بندی میراث صنعتی است که به عنوان نخستین سیلو گندم در ایران پس از اتمام «جنگ جهانی اول» با طرح آلمانی‌ها برای اولین بار در «تبریز» ساخته‌ شد. این بنا نمادی از توانمندی مهندسی، دور اندیشی صنعتگران تبریزی و همچنین نمادی از آمیختگی دانش و علم روز با تجربه کهن مردان آذربایجان است.

فعالیت مداوم و پایدار سیلو تبریز پس از گذشت 80 سال از نخستین روزهای تاسیس آن، نشان از طراحی تخصصی و بی نظیر این بنا دارد، ساختمان ساده تخلیه گندم با ظرافت و پیچیدگی بسیار در صنعت بکارگیری چوب ، تا پلکان فلزی زیبای بالای اتاق ژنراتور، بیانگر قدمت صنعت و هنر فلز کاری در این دیار پرآوازه است.

ساختمان تاریخی سیلو تبریز که در خیابان امام خمینی واقع شده است، به لحاظ قدمت فعالیت صنعتی و طراحی خود، جز آثار پر اهمیت تاریخی تبریز محسوب می شود، لذا جهت حفظ و صیانت از این میراث کهن، تلاش و استمرار بر ثبت ملی این اثر جز اولویت های مهم اداره کل میراث فرهنگی استان قرار گرفته است.

"محمد فتحی" معاون میراث فرهنگی استان، در خصوص اهمیت ثبت ملی آثار تاریخی و معرفی این آثار در سطح ملی و بین المللی، گفت: قانون حفظ آثار ملی مصوب ۱۳۰۹ خورشیدی، نخستین قانونی است که وجوه مختلف میراث فرهنگی را مورد توجه قرار داده است. این قانون "قدمت" اثر را به عنوان یک ارزش ذاتی موجود و همچنین نشانه‌ای برای شناخت اثر تعیین کرده است، اما در تعیین مقطع زمانی مورد نظر از اصول مورد اتفاق پیروی نکرده و تحت تأثیر شرایط سال‌های ۱۳۰9، تأسیس سلسله پهلوی و انقراض سلسله قاجاریه، آثاری را تحت حفاظت و نظارت دولت اعلام نموده است که تا پایان سلسله زندیه، سال ۱۱۷۳ خورشیدی، در ایران احداث یا ایجاد شده است.

وی ادامه داد: معیار زمانی تا اختتام سلسله زندیه سبب شده است بسیاری از بناها و اماکن تاریخی ایران که در دوران قاجار و پهلوی احداث گردیده و بعضاً دارای ارزش هنری و تاریخی برجسته‌ای است از تحت نظارت و حفاظت دولت خارج شود. متاسفانه بنای تاریخی سیلو تبریز نیز از این قاعده مستثنا نبوده و بدلیل اینکه پس اتمام جنگ جهانی اول احداث شده، در لیست آثار ملی جای نگرفته است.

فتحی با بیان اینکه ساختمان سیلو به عنوان یکی از میراث صنعتی و مدرن تبریز، نیازمند توجه و حفاظت بیشتری است، افزود: با توجه به اینکه تبریز به لحاظ جغرافیایی همواره در مسیر ارتباطی کشورهای مترقی و پیشرفته اروپا قرار گرفته، در حوزه صنعت و بازرگانی در کشور پیش رو بوده است، این بنا نیز به واسطه ارتباط متخصصان تبریزی و اروپایی بنا نهاده شده و به عنوان یکی از نمادهای انقلاب و پیشرفت صنعتی آذربایجان و حتی ایران محسوب می شود، لذا آثاری نظیر این بنا که بیانگر قدمت صنعت و بکارگیری علم روز در کشور است، نیازمند توجه و صیانت بیشتری است.

معاون میراث فرهنگی استان، در ادامه با اشاره بر اینکه در  دهه اخیر اقداماتی از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان، جهت ثبت این بنای تاریخی و فاخر در فهرست آثار ملی انجام پذیرفته است، ادامه داد: سیلو تبریز به عنوان اولین سیلوی گندم ایران، مورد توجه ویژه اداره کل میراث فرهنگی استان و همچنین سازمان مرکزی قرار دارد، طبق پیگیری های مالک این بنا در سال 1390، جهت ثبت ملی این اثر فاخر صنعتی، نخستین اقدامات اداره کل استان آغاز و پیگیری شد، اما بدلیل اینکه این بنا تحت نظارت بخش خصوصی قرار گرفته است، نتیجه مطلوبی بدست نیامد.

وی ادامه داد: اداره کل میراث فرهنگی استان طی رایزنی هایی که با بخش خصوصی فعال در این بنا و همینطور شرکت غله و خدمات بازرگانی منطقه 8 تبریز داشته است، جهت حفظ این اثر تاریخی و صنعتی، درخواست استفاده از این بنا صرفا به عنوان سیلو گندم را داشته و هرگونه کاربری غیر را، تهدیدی بر آسیبرسی و تخریب این اثر تاریخی دانسته است.

معاون میراث فرهنگی استان بیان کرد : شایسته است که این بنا به صورت کامل مورد حفاظت قرار گیرد و اگر بنا بر تغییر کاربری آن باشد، به شکل موزه ی صنعتی و یا در غالب کاربری فرهنگی، مورد استفاده قرار گیرد.

فتحی در پایان با بیان اینکه معاونت میراث فرهنگی استان مورخ 23 بهمن ماه سال جاری، مجددا ثبت بنای تاریخی سیلو تبریز را در سازمان مرکزی میراث فرهنگی کشور ابلاغ کرده است، اظهار کرد: گفتنی است که معاونت میراث فرهنگی با همکاری انجمن دوستداران میراث فرهنگی استان، مجددا ثبت بنای سیلو تبریز را ابلاغ کرده و منتظر نتیجه نهایی این ابلاغ تا پایان اسفند ماه سال جاری خواهد بود، خوشبختانه با توجه به موافقت مصرانه سازمان مرکزی میراث فرهنگی کشور، می توان گفت که نتیجه مطلوبی در ارتباط با ثبت سیلو تبریز در فهرست آثار ملی کشور، تا پایان اسفند ماه بدست خواهد آمد.