ایران می‌تواند راه حل بحران‌های خاورمیانه باشد/ ایران کشور قدرتمندی است که باعث نگرانی و حسادت کشورهای عربی جنوب خلیج فارس شد

به گزارش گروه روی خط رسانه‌های برنا؛ «پیتر وستمکات» (Peter Westmacott)، دیپلمات بازنشسته انگلیسی که اولین مأموریت خارج کشور خود را در سال 1974 میلادی در سفارت انگلیس در تهران آغاز کرده و به همین سبب به موضوعات مرتبط با ایران علاقه‌مند است، در گفت‌وگویی با بیان دیدگاه خود درباره تحولات خاورمیانه، پروژه نبرد علیه تروریسم آمریکا را پس از حادثه 11 سپتامبر در ادامه یک‌سری حوادث تروریستی که از مدت‌ها قبل شروع‌ شده بود، توصیف و از میان آنها به حمله به پایگاه تفنگداران آمریکایی در لبنان اشاره کرد که واکنش‌هایی به حضور نظامی آمریکا در منطقه بودند.

از نظر وستمکات حمله آمریکا به افغانستان قابل ‌درک بود چراکه طالبان به القاعده، که مسئول حمله به نیویورک بود، پناه داده بود. با این ‌حال پس از اشغال عراق و سرازیر شدن منابع آمریکا به آن سمت، افغانستان به فراموشی سپرده شد که خود در درازمدت موجب سخت‌تر شدن مبارزه با تروریست‌های موسوم به جهادی شد.

وی درباره نقش ایران در مبارزه با تروریسم با اشاره به این‌که در آغاز این نبرد فرصتی برای کشورهای غربی پیش ‌آمده بود که به بهانه مبارزه با دشمن مشترک، یعنی طالبان که ایران را نیز تهدید کرده بود، با ایران همکاری و به این همکاری‌ در زمینهٔ مبارزه با قاچاق مواد مخدر که، با پیشنهاد همکاری ایران در سال 2003 که از طریق هلندی‌ها به آمریکا ارائه شد، ادامه دهند، افزود: اما در آمریکا به این پیشنهاد توجهی نشد و پس‌ از آن درگیر تنش هسته‌ای و انتخابات ریاست جمهوری ایران شدیم.

سفیر پیشین انگلیس گفت: به‌طور خلاصه بخت همکاری در سال‌های اولیه زیاد بود چراکه هیچ‌کدام از خلبان‌هایی که هواپیماها را به برج‌ها (دوقلوی نیویورک) کوبیدند، ایرانی نبودند و ایرانی‌ها در هیچ عملیات انتحاری علیه غرب نقشی نداشتند و در کل ایران به آن صورت برابر جهان غرب نبود.

وی افزود: منطقه (خاورمیانه) بعدها وارد درگیری‌های فرقه‌ای و قومیتی و هرج‌ و مرج شد و هر کشوری از نیروهای مورد علاقه خود حمایت کرد که در مورد عراق مانع شکل‌گیری یک دولت کارآمد شد. در مجموع، داستان عبارت است از فرصت‌هایی که از دست رفت، به ‌اضافه حمایت‌های ایران از سازمان‌هایی در لبنان، یمن و حتی عراق، سوریه و افغانستان که متحد غرب نبودند.

وستمکات درباره نظرش پیرامون تصویری که رسانه‌های غربی از ایران به‌عنوان کشوری سرکش و یا ضد غربی می‌سازند، چیست؟ گفت: این روزها ایران به‌عنوان حامی یکی از طرفین نبرد داخلی در یمن و حامی شورشیان شیعه در سوریه و عراق دیده می‌شود؛ به همین دلیل نفوذ ایران در منطقه، از آن تصویر کشوری قدرتمند ساخته که باعث نگرانی و حتی حسادت دولت‌های عرب جنوب خلیج‌ فارس شده است. علاوه بر این به‌خاطر انتقادهایی که در ایران از اسرائیل می‌شود، این دولت نیز احساس خطر کرده و به همراه آمریکا و چند کشور عربی می‌گویند ایران منشأ ناآرامی‌ها در منطقه است که به نظر من نوعی ساده‌انگاری است و ایران می‌تواند بخشی از راه ‌حل باشد.

وستمکات افزود: به‌عنوان ‌مثال برای پیشرفت امور در افغانستان و یمن راهکارهایی هست که ایران می‌تواند از نفوذ خود برای اجرای آتش‌بس و گذار سیاسی در آنها استفاده کند.

وی در پاسخ به اینکه آیا نقش ایران در مبارزه علیه تروریسم به سود جامعه جهانی بوده؟ گفت: باید پذیرفت نیروهای مورد حمایت ایران از جمله شبه‌ نظامیان شیعه عراقی با شجاعت و با موفقیت علیه داعش مبارزه کرده‌اند. ولی این موفقیت‌ها باعث خوشنامی ایران (در نظر غربی‌ها) نشد. دو دلیل می‌توان برای این موضوع ارائه کرد؛ اول اینکه درک عمومی در عرصه بین‌المللی این است که ایران از طریق جنگ‌های نیابتی مسئول ناآرامی‌ها در منطقه است و دیگر اینکه امضای برجام است که آمریکا، اسرائیل و برخی دولت‌های عربی درباره آن می‌گویند که منافع زیادی به ایران رسانده اما راه دستیابی به سلاح اتمی را هم به‌طور کامل مسدود نکرد. ولی من شخصاً با این استدلال موافق نیستم.

وستمکات در پاسخ به سوالی درباره ادعاهایی که ایران را متهم به رفتارهای بی‌ثبات کننده می‌کنند، درحالی‌که جهان غرب در قبال رفتارهای عربستان سعودی سکوت کرده و حتی آن کشور را حمایت تسلیحاتی می‌کند، گفت: کشورهای مختلفی این واقعیت را تصدیق می‌کنند که ایران از جانب برخی کشورهای منطقه احساس خطر می‌کند. باعث شگفتی نیست که ایران برای دفاع از خود به سمت تقویت نیروی هوایی و موشکی برود. اگر ایران بپذیرد موشک‌هایش باید فقط قدرت دفاعی داشته و حالت تهاجمی نداشته باشند و فقط از موشک‌های میان برد استفاده کند، آن‌وقت می‌توان به کاهش تنش‌ها امیدوار بود.

دولت ایران بارها اعلام کرده است حاضر به گفت و گو درباره امنیت ملی خود با هیچ دولتی نیست.

دیپلمات انگلیسی درباره یمن گفت قبول دارد بمب‌هایی که از هواپیماهای سعودی و اماراتی پرتاب می شوند، هستند که کودکان یمنی را در بیمارستان‌ها می‌کشند و ایران در فاجعه انسانی یمن هیچ تقصیری ندارد، اما افزود: ایران هم باید سهم خود از مسئولیت را در یمن قبول کند، ضمن اینکه مسئولیت تنها به دوش ایران نیست.

وستمکات همچنین گفت: ایرانی‌ها و آمریکایی‌ها از هم دلگیری‌هایی دارند و باید برای آمریکایی‌ها توضیح داد چرا کودتای 1953 (1332)، کمک (آمریکا) به صدام و ساقط کردن ایرباس، هنوز باعث خشم ایرانی‌هاست.

وی ارزیابی‌اش را از روابط بین ایران و انگلیس این گونه بیان کرد: اکنون وضع کمی بهتر است چراکه تا همین اواخر حتی سفارتخانه‌های دو کشور هم‌ بسته بود.

سفیر پیشین انگلیس به موضوعاتی مانند بدهی یکی شرکت تسلیحاتی به ایران و همچنین عدم دسترسی سفارت ایران به حساب بانکی به‌عنوان مشکلات پیش رو اشاره کرد و گفت: دولت انگلیس تمام تلاش خود را می‌کند که سفارت ایران بتواند حساب بانکی باز کند اما دستش در این زمینه بسته است.

وی ادامه داد: ایران برای عادی شدن روابط، باید از ربط دادن همه‌چیز به همدیگر دست بردارد. ایران شرط‌هایی می‌گذارد از این نوع که تا برخی ممنوعیت‌ها و یا تحریم‌ها برداشته نشود، گفت‌وگو نمی‌کند. با این‌ حال افرادی در لندن و در تهران در تلاش هستند تا مشکلات (روابط دوجانبه) را حل کنند.

سفیر پیشین انگلیس در آمریکا افزود: دولت انگلیس حسن نیت دارد و بر خلاف دولت آمریکا که موضع سختی برابر برجام گرفته، مخالف لغو برجام است و گفته است مخالف رویکرد (منفی) آمریکا به برجام است.

وستمکات در ادامه با اشاره به وضع داخلی ایران گفت که از نظر او در داخل ایران اتفاقات و پیشرفت‌های خوبی در جریان است و به نظر می‌رسد دولت ایران نسبت به ناآرامی‌های اخیر، که در هر کشور آزاد و دمکراتیکی طبیعی است، رویکرد خوبی اتخاذ کرده و این باعث یک گفت و گوی ملی سالم در داخل کشور شده است که می‌توان آن را مثبت ارزیابی کرد.

وستمکات در سال های 2012 تا 2016 سفیر انگلیس در واشنگتن بوده که به گفته خود زمان زیادی را صرف دفاع و رایزنی با مقامات آمریکایی برای دفاع از برجام کرده است.

منبع: ایرنا