اولین قربانی کم‌آبی تالاب‌ها می‌شوند / با احداث سدها، حقابه محیط زیست گرفته شد / مهمترین مشکلات صنایع کشور، مکان‌یابی نامناسب آنهاست

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا، عیسی کلانتری به مناسبت هفته دولت با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما، با بیان اینکه سازمان محیط زیست در دو بخش معاونت محیط زیست طبیعی و انسانی تکلیف دارد، گفت: محیط زیست موظف به حفاظت از ایستگاه‌های طبیعی و ذخایر ژنتیکی موجود در این مناطق است. همچنین سازمان محیط زیست در حوزه محیط زیست انسانی امور سیاست‌گذاری و نظارت بر اجرای سیاست‌ها را دنبال می‌کند. همچنین این سازمان در صورت تخلف دستگاه‌ها می‌تواند به دستگاه قضایی شکایت کند.

وی در ابتدای گفت‌وگو در مورد وقوع پدیده گرد و غبار در تعدادی از استان‌های کشور تصریح کرد: در طول بهار و تابستان در غرب کشور گرد و غبارهایی با منشاء خارجی ایجاد می‌شود که ۹۵ درصد آنها از کشورهای عراق، سوریه و عربستان منشاء می‌گیرد.

رئیس سازمان محیط زیست با اشاره به کانون‌های داخلی گرد و غبار اظهار کرد: سعی داریم طی شش سال آینده کانون‌های گرد و غبار داخلی را مهار کنیم. دولت نیز ۱۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی صرفاً برای مقابله با گرد و غبار استان خوزستان تخصیص داده است.

کلانتری با تاکید بر اینکه منشأهای داخلی گرد و غبار از طریق اشتباهات مهندسی ایجاد شده است، گفت: متاسفانه طی سال‌های گذشته تعدادی طرح‌های توسعه‌ای، عمرانی و کشاورزی اجرا شده که پیوست زیست‌محیطی نداشته‌اند. در قانون برنامه ششم توسعه تاکید شده که اگر پروژه‌ای گزارش ارزیابی زیست‌محیطی نداشته باشد قابلیت تخصیص بودجه نخواهد داشت.

معاون رئیس‌جمهور در مورد دلیل وقوع گرد و غبار در استان خوزستان گفت: در خوزستان قبل از ساخت سدها، سیلاب‌ها کل دشت‌های این استان را مرطوب کرده و ضمن ایجاد چسبندگی در خاک باعث رشد گیاهان می‌شد اما متاسفانه با احداث سدها، حقابه محیط زیست گرفته شد و در بخش‌های صنعت و کشاورزی مورد استفاده قرار گرفت تا حدی که تالاب‌ها خشک شدند.

وی با اشاره به اینکه مدیریت پسماند، مقابله با گرد و غبار، احیای تالاب‌ها و بهبود کیفیت هوای کلانشهرها چهار محور سازمان محیط زیست در دولت دوازدهم است، اظهار کرد: بهبود هوای کلانشهرها طبق برنامه پیش می‌رود. منابع آلاینده کلانشهرها در فصل تابستان و زمستان شناسایی شده است. مطالعات نشان می‌دهد؛ بخش عمده آلودگی هوا در فصل زمستان ناشی از منابع متحرک از جمله ۶۰ هزار کامیون و کمپرسی که شب‌ها وارد تهران می‌شوند. همچنین اتوبوس‌های فرسوده نیز در این وضعیت تاثیرگذارند. از سوی دیگر کیفیت نامناسب گازوییل تاثیر منفی در وضعیت هوا می‌گذارد. قرار شده سالانه ۷۰ هزار دستگاه حمل و نقل عمومی به چرخه مصرف کشور اضافه شود. همچنین امیدواریم وزارت نفت بهبود کیفیت سوخت را مورد توجه قرار دهد.

رئیس سازمان محیط زیست در ادامه به کم‌بارشی کشور در سال زراعی جاری اشاره و اظهار کرد: تاکنون کل کشور حدود ۱۷۰ میلی‌متر بارش دریافت کرده است که همین میزان تراکنش مناسبی نداشت. بنابراین کمبود بارش و تغییر اقلیم منابع آبی کشور را تحت فشار قرار داده است. از سوی دیگر مصرف آب نیز کمتر نشده است.

کلانتری با اشاره به برداشت بیش از حد از آب‌های زیرزمینی و آب‌های جاری اظهار کرد: وزارت نیرو حق‌آبه محیط زیست کشور را ۱۱.۸ میلیارد متر مکعب تعیین کرده است که سازمان محیط زیست به این عدد اعتراض دارد چون معتقدیم که سهم محیط زیست باید به ۲۵ میلیارد متر مکعب افزایش یابد.

وی با اشاره به بی‌توجهی به حق‌آبه تالاب‌ها گفت: به دلیل برداشت بیش از حد از آب‌ها و قرار گرفتن تالاب‌ها در انتهای حوضه آبریز، اولین قربانی کم‌آبی تالاب‌ها می‌شوند. کاهش مصرف آب به ویژه در بخش کشاورزی ضرورت دارد. نکته قابل تأمل آن است که طبق موافقتنامه ریو در سال ۱۹۹۲ کلیه کشورها باید ۴۰ درصد از آب‌های تجدیدپذیر خود را مصرف کنند؛ این در حالی است که در کشور ما امسال بیش از ۱۱۵ درصد از آب‌های تجدیدپذیر مورد استفاده قرار گرفت. به طوری که کل میزان آب‌های تجدیدپذیر ۸۰ میلیارد متر مکعب و مصرف این آب‌ها بالای ۹۰ میلیارد متر مکعب برآورد شده است.

رئیس سازمان محیط زیست در ادامه در پاسخ به پرسشی در مورد میزان اجرای سیاست‌های کلی محیط زیست توسط سازمان محیط زیست گفت: اگر بخواهیم سیاست‌های کلی نظام در حوزه محیط زیست را عملیاتی کنیم باید بخش عمده صنعت کشور را تعطیل کنیم چون بیشتر صنایع آلاینده هستند اما با تعطیل شدن صنایع نیروی کار بیکار می‌شود.

به گفته کلانتری، دولت تا پایان امسال به صنایع آلاینده جهت اصلاح و ارتقاء استانداردها فرصت داده است؛ بنابراین از ابتدای سال ۹۸ صنایع آلاینده تعطیل خواهند شد.

مهمترین مشکلات صنایع کشور، مکان‌یابی نامناسب آنهاست

وی با تاکید بر اینکه یکی از مهمترین مشکلات صنایع کشور، مکان‌یابی نامناسب آنهاست، گفت: نیروگاه شهید رجایی در غرب تهران احداث شده، این در حالی است که باید نیروگاه در شرق تهران مستقر می‌شد. همچنین به جای آنکه ذوب‌آهن را در اصفهان مستقر کنیم باید این صنعت را در کنار سواحل کشور ایجاد می‌کردیم یا حداقل بهتر بود ذوب‌آهن را در شرق اصفهان احداث می‌کردیم. سازمان حفاظت محیط زیست اگر بخواهد به وظایف خود عمل کند مجبور می‌شود که بسیاری از صنایع را تعطیل کند.

رئیس سازمان محیط زیست با بیان اینکه به استقرار صنایع در درون سرزمین مجوز نمی‌دهیم، گفت: بنا داریم تنها در صنایعی که در کنار دریا مستقر می‌شوند، مجوز بدهیم. در بیشتر کشورهای دنیا ۸۰ درصد صنایع در کنار سواحل استقرار می‌یابند اما متاسفانه در کشور ما از آبادان تا گواتر ۲۰۰۰ کیلومتر خط ساحلی وجود دارد که تنها کمتر از دو درصد صنعت در این حوزه مستقر شده است و کمتر از دو درصد جمعیت کشور در این منطقه حضور دارند.

رئیس سازمان محیط زیست تاکید کرد: متاسفانه فشارهای سیاسی از بالا به پایین محیط زیست را به یک سازمان مفلوک تبدیل کرده است. در این دوره اعلام کرده‌ایم که تنها با رعایت ضوابط زیست‌محیطی مجوز پروژه‌ها داده می‌شود.

کلانتری در ادامه این گفت‌وگو در مورد نظارت سازمان محیط زیست به فعالیت معادن اظهار کرد: حدود ۱۰ سال پیش تغییری در قانون معدن ایجاد شد که طبق آن أخذ مجوز سازمان محیط زیست برای اکتشاف معدن کافی بود و در بحث بهره‌برداری از سازمان محیط زیست مجوز گرفته نمی‌شود. این در حالی است که هم برای اکتشاف و هم برای بهره‌برداری از سازمان محیط زیست نظرخواهی شده و مجوز اخذ شود.

وی ادامه داد: به دلیل وجود این ایراد در قانون معدن، در مناطق حساس اصلا مجوز اکتشاف معدن نمی‌دهیم چون در صورت صدور پروانه اکتشاف هیچ اختیاری در مرحله بهره‌برداری نخواهیم داشت و نمی‌توانیم در این مرحله در کار معدن داشته باشیم. این یک اشکال قانونی است که سعی داریم اصلاح شود و تا آخر امسال لایحه مربوط به اصلاح این قانون را به مجلس تحویل خواهیم داد.

بودجه مدیریت پسماند کشور با مخالفت مجلس رو به رو شد

رئیس سازمان محیط‌زیست همچنین در مورد کاهش و افزایش مساحت مناطق تحت مدیریت سازمان محیط‌زیست تصریح کرد: طبق ضوابط جهانی باید ۱۷ درصد از مساحت کشور جزء مناطق چهار گانه محیط‌زیست باشد. در حال حاضر ۱۷.۳۳ درصد مساحت کشور تحت مدیریت سازمان محیط‌زیست است که حدود ۲۴ میلیون هکتار می‌شود.

کلانتری افزود: هدف از ایجاد مناطق حفاظت‌شده حراست از ذخایر گیاهی و جانوری ارزشمند کشور است، اما در برخی مواقع به دلیل برخی ملاحظات، مساحتی از یک منطقه کاهش و مساحت یک منطقه دیگر افزایش می‌یابد. بنابراین میزان مناطق حفاظت‌شده کاهش نیافته است؛ حتی در برخی استان‌ها پیشنهاد افزایش مساحت مناطق حفاظت شده را داریم اما به دلیل کمبود امکانات، کمبود پاسگاه و نیروی محیط‌بان چنین امکانی برای سازمن محیط‌زیست وجود ندارد.

رئیس سازمان محیط‌زیست با اشاره به تغییر دانشکده محیط‌زیست به دانشکده محیط‌بانی گفت: محیط‌بانان باید کارشناسان محیط زیست باشند و به مسائل مختلف محیط‌زیست اعم از خاک، گیاه و جانوران آگاهی داشته باشند و در کنار آن از مسائل نظامی مطلع باشند. سعی داریم با همکاری و موافقت وزارت علوم و سازمان امور استخدامی محیط‌بانان را طی دوره‌های دو و چهار ساله در دانشکده تربیت محیط‌بانی مورد آموزش قرار دهیم.

کلانتری در مورد وضعیت نامناسب مدیریت پسماند در کشور گفت: دولت ۱.۳ میلیارد دلار برای مدیریت پسماند کشور به ویژه برای استان‌های شمالی پیش‌بینی کرده بود که با مخالفت مجلس روبه‌رو شد. واقعیت آن است که مدیریت پسماند بدون سرمایه‌گذاری امکان ندارد. در شرایط کنونی استان‌های شمالی کشور قربانی پسماند شده‌اند چون محل مناسبی برای دفع پسماند وجود ندارند و جنگل‌ها زیر زباله مدفون می‌شوند. بنابراین حتما باید امسال بودجه جداگانه‌ای را برای مدیریت پسماند در نظر بگیریم.

وی در مورد مدیریت پسماندهای الکترونیکی گفت: کارخانه پسماندهای صنعتی در برخی شهرها مثل اصفهان، قزوین و ساوه در حال راه‌اندازی است که خوشبختانه بخش خصوصی سرمایه‌گذار اصلی این موضوع است و روند خوبی در حال طی شدن است.

ارتفاع دریاچه ارومیه نسبت به چهار سال افزایش داشته است

معاون رئیس‌جمهور در مورد سیاست‌های کشور در حوزه آب اظهار کرد: مصرف آب در بالادست آسیب زیادی به تالاب‌ها زده است. این در حالی است که خسارات ناشی از خشکی تالاب‌ها بیشتر از ارزش افزوده محصولات کشاورزی است. خسارت گرد و غبار در استان خوزستان ۳۴ میلیارد تومان برآورد می‌شود در حالی که میزان تولید محصولات کشاورزی در این استان کمتر از این مبلغ است.

کلانتری که مدیریت ستاد احیای دریاچه ارومیه را نیز برعهده دارد، در مورد آخرین وضعیت این دریاچه گفت: براساس گزارش‌های امروز ارتفاع دریاچه ارومیه ۱۲۷۰.۲۳ است. خوشبختانه در حال حاضر ارتفاع دریاچه ارومیه نسبت به چهار سال پیش ۱۵ سانتی‌متر افزایش یافته است.

وی با اشاره به اینکه ۳.۶ میلیارد متر مکعب آب باید وارد دریاچه ارومیه شود، گفت: سعی داریم از طریق تصفیه پساب‌های شهرهای تبریز و ارومیه بخشی از آب دریاچه را تامین کنیم. کانال آبی برای انتقال آب به دریاچه ارومیه نیز در حال تکمیل است.

مدیر ستاد احیای دریاچه ارومیه و رئیس سازمان محیط‌زیست در پایان اظهار کرد: ۲۴ درصد کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه صورت گرفته است که براساس گزارش‌های وزارت جهاد کشاورزی همین میزان کاهش مصرف باعث افزایش ۱۷ درصدی بهره‌وری محصولات کشاورزی شده است.