بایدها و نبایدهای رسیدن به آرامش در فوتبال ایران/ درگیری روی سکوها ریشه در تنش اجتماعی دارد!

به گزارش گروه ورزشی خبرگزاری برنا؛ خشونت در فضای ورزشگاه های فوتبال ایران به موضوعی نگران کننده تبدیل شده است. بعد از اتفاقاتی که در بازی پرسپولیس و سپاهان رخ داد مشخص شد که ورزشگاه های فوتبال می توانند مکان ناامنی برای هوادارانی باشند که می خواهند از این سرگرمی جذاب لذت ببرند. استناد و اجرای صریح قانون می تواند یکی از اصلی ترین مسائلی باشد که فوتبال ایران برای فرار از این بحران های بزرگ به آن نیاز دارد. برای کاهش خشونت های فوتبالی باید به بزرگترین مبدا قانون گذاری فوتبال رجوع کنیم که چگونه با ناهنجاری ها در هزاره سوم میلادی رفتار می کند. در این زمینه فیفا چهار راهکار برای اجرای قانون تعیین کرده است.

با توجه به حوادث اخیر و حواشی برخی از مسابقات ورزشی لیگ برتر فوتبال تدابیر و هماهنگی های لازم در جلسات مختلف با مسوولین امنیتی، انتظامی و قضایی استان ها و کمیسیون های ذیربط شورای امنیت کشور و فدراسیون فوتبال، مدیران باشگاه ها و هیأت های فوتبال استانها به عمل آمده تا با بهره گیری از همه امکانات و ابزارهای نظارتی و کنترلی، امنیت و آرامش لازم برای هرچه بهتر برگزار شدن رویدادهای باقیمانده (لیگ برتر) و تأمین آسایش و امنیت هواداران محترم تیم های مختلف که به استادیوم ها و اماکن محل برگزاری مسابقات مراجعه می نمایند، فراهم گردد.

نیره توکلی، جامعه شناس، درباره علت حواشی و درگیری‌ها در استادیوم های ورزشی در گفتگو با خبرنگار برنا اظهار کرد: بدون تردید ذات ورزش همیشه با هیجان و برد و باخت همراه بوده و این موضوع در مورد ورزش پرطرفداری مانند فوتبال بیشتر به چشم می آید ولی متاسفانه این حواشی و درگیری‌ها کاملا دور از منطق است و به روح ورزش لطمه می زند. بنده معتقدم جامعه ما در شرایط فعلی در تنش است چرا که به شدت تحت تاثیر اخبار و تبلیغات منفی و البته ناامید کننده از هرسو است. شرایط به نوعی شده جامعه حالت شناور پیدا کرده و بدون شک در چنین اوضاعی همه دنبال یک هویت جعلی هستند.

او ادامه داد: بنابراین می‌توانم بگویم که در این رابطه هواداران به دنبال این هستند که هویت خود را به یک تیم ورزشی پیوند می‌زنند. این پیوند قطعا در هویت ملی، انسانی و ... فرد نیز تاثیر می‌گذارد طوری که فرد هر لحظه به سمت این هویت جعلی سوق داده می‌شود و در نهایت نتیجه همان می‌شود که متاسفانه این روزها روی سکوهای ورزشگاه‌هایمان شاهد آن هستیم.

توکلی درمورد تاثیر فضای مجازی عنوان کرد: بدون شک زندگی امروز همه افراد به نوعی به فضای مجازی گره خورده است. در طول روز همه ما در این جو و فضا قرار داریم و مداوم با تبلیغات گسترده‌ای مواجه هستیم که مستقیما می‌تواند افراد را در به واکنش‌های متفاوت وا دارد.

مهدیس کامکار، روانپزشک کشور، درباره علت حوادث و حواشی اخیر در بازی پرسپولیس و سپاهان در گفتگو با خبرنگار برنا عنوان کرد: خشونت هایی نظیر اتفاقات روی سکوهای ورزشگاه ها ناشی از درماندگی و استیصال است. افرادی که یاد نگرفتند و یا توانایی این را ندارند که اعتراض خود را درست و فرهنگی ابراز کنند، متاسفانه متوصل به خشونت می‌شوند.

وی اضافه کرد: در شرایط کنونی جامعه به نظر می‌رسد مردم عصبانی هستند و احساس ناکامی می‌کنند و این ناکامی را به صورت خشونت انتقال می‌دهند.

کامکار درمورد تاثیر فضای مجازی در تشدید این حوادث اظهار کرد: به نظرم اگر بتوانیم فرهنگ سازی کنیم فضای مجازی اصلا مخرب نیست. اتفاقا از طریق فضای مجازی می‌توان این واکنش‌های تند را به صورت کلامی منتقل کرد و قطعا در این شرایط آسیب های فیزیکی را کمتر شاهد خواهیم بود.

حسین اکبری، جامعه شناس کشور درباره بداخلاقی های به وجود آمده در ورزشگاه ها به خبرنگار برنا گفت: بحث اتفاقات اطراف فوتبال را باید با دید وسیع‌تری نگاه کنیم و آن بحث کلی خشونت در جامعه است. آمارها نشان می‌دهد که به صورت کلی انواع خشونت‌ها در جامعه ما افزایش پیدا کرده و مسائلی که در فوتبال اتفاق می‌افتد، به نوعی بازتابی از کلیت شرایطی که در جامعه وجود دارد. وقتی میزان انواع خشونت‌ها به صورت نسبی در بازه‌های مختلف اجتماعی افزایش پیدا کرده، بنابراین باید این توقع هم وجود داشته باشد که این نوع از خشونت‌ها در مکان‌هایی مانند استادیوم‌های فوتبال که تراکم جمعیت زیادی وجود دارد و تسوی احساسی به شدت رخ می‌دهد، رشد پیدا کند. روزانه اتفاقات بسیار زیادی در جامعه ما به صورت فردی یا گروهی و در مناطق شهری و روستایی فراوان رخ می‌دهد. این مسئله بیشتر در میادین فوتبالی اتفاق می‌افتد و در رشته‌های دیگر طی چند سال اخیر رشد زیادی کرده. علاوه بر اینکه تعداد این خشونت‌ها افزایش پیدا مرده، شدت آن‌ها هم بیشتر شده است.

وی ادامه داد: بحث مسائل احساسی و حساس شدن دیدارها به خصوص در شرایطی مثل الان که نتیجه یک بازی در سرنوشت یک تیم موثر است، جو مناسبی برای بروز خشونت فراهم می‌کند. عملا زمینه‌ها و شرایط اولیه وجود داشته و این مسائل به صورت یک کاتالیزور است و آن شرایط را از بالفعل به بالقوه تبدیل می‌کند. افرادی که وارد این درگیری شدند، در ابتدا پتانسیل لازم برای این درگیری‌ها و خشونت‌ها را داشتند و حالا این جو احساسی و اتفاقات فوتبالی باعث می‌شود که این حالت بروز پیدا کند و افراد دست به خشونت بزنند. مهم شرایط اولیه است که افراد آمادگی انجام رفتارهای خشونت آمیز را دارند و در چنین شرایطی خیلی سریع برافروخته می‌شوند و امکان کنترل احساسی وجود ندارد. این فرآیندهای درگیری تضاد که به ویژه در اجتماعات و جمع‌هایی که رخ می‌دهد، با پدیده‌ای به اسم تسوی احساسی مواجه هستیم، باعث افزایش شدت درگیری‌ها می‌شود.

اکبری تصریح کرد: فضاهای مجازی مثل تمام فضاها هم می‌تواند حالت مثبت داشته باشد و هم حالت منفی. به همان اندازه‌ای که در یک سری از کانال‌ها یک سری مباحث تحریک کننده انتقال داده می‌شود، به همان اندازه کانال‌هایی است که آدم‌ها را به آرامش و پرهیز از خشونت دعوت می‌کند. فضای مجازی یک شمشیر دو لبه است و بستگی دارد که افراد در معرض کدام دسته از پیام‌های این فضاها قرار بگیرند. انتقال اطلاعات و شایعات در فضای مجازی خیلی سریع است و امکان اینکه یک شایعه یا خبر بتواند جو روانی لازم برای اعمال خشونت را فراهم کند در فضای مجازی بیشتر است.

حسن حسینی، جامعه شناس کشور به خبرنگار برنا گفت: میادین ورزشی به صورت انفرادی یا گروهی یک رقابت بین افرادی در بازی هستند وجود دارد برای پیروزی و یک رقابت هم برای کسانی که در حاشیه میدان هستند. علاقه به یک تیم یا یک نفر خاص وجود دارد که به آن‌ها تشویق کنندگان گفته می‌شود. این یک زمینه تاریخی دارد، در یونان قدیم گلادیاتورها به جان هم می افتادند هم یک سرگرمی برای مردم بود و هم محل تخلیه احساسات مردم بود نسبت به آن میزان خشمی که می‌توانند بروز بدهند. فوتبال از آن ورزش‌هایی است که بیشتر شبیه رقابت گلادیاتورها است، گستردگی جمعیت، قشرهایی که به تماشا این ورزش می‌روند بسیار مهم است. در مسابقات تنیس یا والیبال با وجود تماشاچیان زیاد هیچ وقت خشونت وجود ندارد، یکی از علت‌ها این است که قشری که به تماشا رشته تنیس می‌رود از قشر بالای اجتماعی است از لحاظ سرمایه فرهنگی و اقتصادی متفاوت است.

وی ادامه داد: تماشاچیان رشته والیبال قشر متوسط‌تری هستند و به همان نسبت در میان تماشاچیان کم‌تر با اینگونه برخوردها هستیم. اما در رشته فوتبال درگیری‌های تماشاچیان یا حتی خود بازیکنان بسیار فراوان است، به دلیل رقابت تن به تنی که وجود دارد. در رشته‌هایی مثل تنیس و والیبال یک تور بین دو نفر یا دو تیم فاصله ایجاد می‌کند. برخوردهای فیزیکی و بدنی بازیکنان دو تیم با یکدیگر موجب بالا رفتن سطح آدرنالین خود و شدت عصبانیت می‌شود و در نتیجه به تماشاچیان انتقال پیدا می‌کند. در تمام دنیا اکثر تماشاگران فوتبال از طبقات متوسط رو به پایین جامعه هستند، عموما افراد این طبقات دایره کنترل عصبی پایینی دارند که دلایل فرهنگی دارد.

حسینی گفت: فضای مجازی و رسانه‌ها به این مسائل دامن می‌زنند، یعنی سریع‌تر خبر را منتشر می‌کنند و ارتباط برقرار می‌کنند. فضای مجازی امکان ارتباطات لحظه‌ای را بین مردم به وجود آورده است، انتقال ارزش‌ها، احساسات، نفرت‌ها و خواستن‌ها از این طریق سریع‌تر صورت می‌گیرد. اما خود فضای مجازی به عنوان یکی از عامل‌ها نیست، به دلیل اینکه در زمان‌هایی که حتی تلویزیون هم زیاد برنامه‌های گسترده‌ای نداشته و گزارش مسابقات بیشتر به صورت رادیویی بوده، درگیری‌های بازیکنان و تماشاچیان وجود داشته است.