برخی از قرآن‌های خطی موزه شاه نعمت‌الله ولی ثبت ملی شد

به گزارش خبرگزاری برنا از کرمان؛ چهاردهمین جلسه‌ی گروه ارزیابی آثار برای ثبت کمیته ملی حافظه جهانی با حضور اعضای ثابت این کارگروه و متخصصان برگزار شد.

یکی از آثاری که در این جلسه بررسی شد، مربوط به مجموعه قرآن‌های خطی آستانه شاه نعمت‌الله ولی در کرمان بود که از این مجموعه هجده پاره ترکان خاتون به ثبت رسید. برپایه‌ی این خبر، این مجموعه‌ی قرآنی مربوط به سده‌ی ششم یا هفتم قمری بوده که با تزئینات عالی با سرلوح و جدول‌کشی و نشانه‌های قرآنی بسیار ممتاز به یادگار مانده است.

و مجموعه قرآن‌های خطی ماهان با حضور استاد و کارشناس نسخ خطی دانشگاه باهنر کرمان (علیرضا هاشمی‌نژاد) بررسی و ارزیابی شد و در نهایت ثبت این آثار در فهرست ملی برنامه حافظه جهانی به تایید رسید.

کمیته ملی حافظه جهانی از سال ۱۳۸۴ به عنوان زیرشاخه‌ای از کمیسیون ملی یونسکو تشکیل شده است و هدف آن اجرای اهداف برنامه حافظه جهانی The Memory of the World یونسکو است که در سال ۱۹۹۲، مبتنی بر شناسایی، آگاه‌سازی و دسترس‌پذیر کردن میراث مستند کشورها شکل گرفته است.

این کمیته متشکل از هشت عضو حقوقی شامل سازمان اسناد و کتابخانه ملی، دانشگاه تهران، وزارت امور خارجه، کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، سازمان میراث فرهنگی- صنایع دستی و گردشگری، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، کمیسیون ملی یونسکو، کتابخانه و موزه آستان قدس رضوی، سازمان صداو سیمای ج.ا.ایران و ۹ عضو حقیقی از میان متخصصان حوزه میراث مستند است و در حال حاضر ریاست آن با اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی است.

گفتنی است پیش از این، علیرضا هاشمی‌نژاد، کارشناس نسخ خطی و استاد دانشگاه شهید باهنر کرمان در گفت‌وگو با فردای‌کرمان ارزش‌های ویژه‌ی این قرآن‌ها را یادآوری کرده بود.

او در گفت‌وگویی که در تاریخ یازدهم خردادماه ۹۸ منتشر شده، گفت: «مجموعه‌ی مهمی از نسخه‌های قرآن از قرن شش تا ۱۳ قمری در قالب نسخه و اوراق متفرق در این آستانه نگه‌داری می‌شود که بعضی‌ از آن‌ها در جهان کم‌نظیرند و جزو نسخه‌های طراز اول هستند». وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو در پاسخ به این پرسش که آیا این نسخه‌های ارزشمند تاکنون معرفی شده‌اند؟ توضیح داد: «از نقطه نظر نسخه‌شناسی تنها قرآن قراختایی به‌صورت مختصر اولین مرتبه به‌وسیله‌ی مجدزاده صهبا و به‌صورت مفصل توسط بنده در مجله‌ی فرهنگستان هنر معرفی شده است، ولی در مجموع معرفی نشده‌اند! اما اخیرا فرصت مناسبی دست داد، نسخه‌ها عکاسی شدند و در حال معرفی آن‌ها برای ثبت ملی و احتمالا ثبت جهانی هستم. این وظیفه را مرکز اسناد ایران بر عهده‌ی من گذاشته است».

هاشمی‌نژاد در بخش دیگری از این گفت‌وگو در پاسخ به این‌که در مورد ثبت ملی شما از کی شروع به این کار کرده‌اید و چه زمانی قرار است ثبت ملی شوند؟ گفت: «در کارگاه حافظه جهانی یونسکو که در کرمان برگزار شد، این نسخه‌ها را اجمالا معرفی کردم و مسئولان ذیربط پذیرفتند که این نسخه‌ها ارزش ثبت ملی دارند و به من گفتند که از نظر فنی معرفی‌شان کنم که ثبت ملی بشوند. برای ثبت ملی یک شرایطی وجود دارد و برای ثبت جهانی هم شرایطی دیگر. دو نسخه از این مجموعه شرایط ثبت جهانی دارند. یکی قرآن قراختایی است و دیگری قرآن علوی حسینی است که هردو حتی ثبت ملی هم نشده‌اند».

اکنون بخشی از قرآن‌های این مجموعه به ثبت ملی رسیده و باید منتظر ماند تا مراحل جهانی شدن آن نیز طی شود.