عراق همچنان صحنه رقابت بازیگران خارجی است/ تل آویو و باز تکرار سناریوی قدیمی نه رد و نه تائید مسئولیت، این بار علیه حشدالشعبی!

«اردشیر پشنگ»، کارشناس مسائل خاورمیانه، درباره تحولات عراق به ویژه حمله اسرائیل به پایگاه‌های حشد الشعبی و مواضع  انتقادی عمار حکیم در قبال دولت عراق، به خبرنگار سیاسی برنا گفت: به نظر می‌رسد تحولاتی که در عراق در حال روی دادن است بخشی از آن ماجرا به یک فضای گسترده‌تر امنیتی در سطح خاورمیانه باز می‌گردد. عراق همانند سال‌های گذشته اما به شیوه‌ای دیگر به محل رقابت منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تبدیل شده است. آن چیزی که طی  هفته‌های اخیر در عرصه امنیتی عراق، شاهد آن هستیم وقوع حملاتی از سوی یک بازیگر ناشناس و غیررسمی به پایگاه های حشد الشعبی در عراق است.

این کارشناس مسائل خاورمیانه افزود: به این موضوع از چند زاویه می‌توان پرداخت. یکی اینکه این روزها انگشت اتهام به سمت اسرائیل نشانه رفته است. در چنین مواقعی معمولا اسرائیلی‌ها هم مطابق استراتژی رسانه‌ای و دیپلماتیک خود در موضوعات سخت سیاست خارجی یعنی موضوعات امنیتی عمدتا راه نه تائید و نه تکذیب و نشانه‌هایی برای تایید را در پیش می‌گیرند، همان‌گونه که در قبال داشتن کلاهک‌های هسته‌ای، اسرائیلی‌ها تاکنون به صورت رسمی اعلام نکردند که این کلاهک‌ها را دارند اما به نحوی با اعتماد به نفس و نشانه‌هایی که از خود بروز می‌دهند، برای دیگران این ذهنیت را ایجاد می‌کنند که دارای کلاهک هسته‌ای هستند. مجموعه این موارد باعث می‌شود که یک سیاست ترس و سیاست پیشگیرانه ذهنی و روانی را در مقابل دشمنان گسترده در سطح خاورمیانه در پیش بگیرد. سابقه شکست ارتش‌های عربی از اسرائیلی‌ها در کنار موضوع دارا بودن احتمالی 270 کلاهک هسته‌ای به چنین فضای ذهنی و روانی به نفع مقامات تل آویو دامن زده و به نظر می‌رسد آنها از همین تاکتیک در قبال مساله حمله به مقرهای حشدالشعبی در عراق و نیز ایران در سوریه، استفاده می‌کنند.

اردشیر پشنگ ادامه داد: برخی مقامات اسرائیلی که از نظر رسمی و دیپلماتیک در سطحی نیستند که ابراز نظر کنند از زدن مواضع ایران در کشورهای منطقه سخنانی را مطرح کرده‌اند. در سوریه  شاهد هستیم که طی دو سال گذشته، حملات اسرائیل به مواضع حزب‌الله، ایران و برخی مواضع دولت سوریه به صورت سازمان یافته مداوم و گسترده بوده است. به نظر می‌رسد آنها در حال حاضر به این برداشت رسیده‌اند که این حملات را گسترده‌تر کنند و بخش‌هایی را که حشدالشعبی در اختیار دارد را مورد حمله قرار دهند چراکه به نوعی از نظر سازمانی و تشکیلاتی، وابستگی تشکیلاتی و دست کم وابستگی ذهنی و روانی رهبران حشدالشعبی با رهبران جمهوری اسلامی ایران دارند.

این پژوهشگر مسائل منطقه‌ای بیان کرد: بعد دیگر به مسائل داخلی عراق باز می‌گردد. حشدالشعبی تا زمان فتوای آیت‌الله سیستانی با همکاری و همراهی اکثریت گروه‌های شیعه در عراق برای مبارزه با داعش و جلوگیری از تسخیر مناطق توسط داعش تشکیل شد، خود حشدالشعبی به بازوی سیاسی و نظامی تبدیل شده و به نوعی الگوی حزب‌الله در منطقه و یا انصارالله در یمن و غیره را در پیش گرفته است. این موضوع تبدیل به نگرانی برخی از گروه‌های سیاسی در عراق شده از طرفی دیگر هم، داعش به شیوه پیشین در عراق باقی نمانده است و اینها باعث بحث و مذاکرات بسیاری درباره حشدالشعبی در عراق شد که نهایتا بار دیگر آیت‌الله سیستانی با صدور بیانیه‌ای خواستار ادغام همه نیروهای شبه نظامی با ارتش عراق و تحویل تسلیحات آنها به ارتش عراق شده بود تا در ارتش عراق منحل شوند. در این راستا پارلمان و عادل عبدالمهدی نخست وزیر، مصوبه‌ای داشتند.

وی بیان کرد: در حال حاضر حشدالشعبی در حال گذار از چنین وضعیتی به وضعیت دیگر است. طبیعی است آنچه در داخل عراق می‌گذرد، مورد نظر حشدالشعبی نیست. به همین دلیل تا حدی علامت سوال‌هایی در این زمینه به وجود آمده است. بدین ترتیب عراق همچنان صحنه زورآزمایی قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است و باقی خواهد ماند. هرچند دولت عراق در حال قدرت‌گیری و شکل‌دهی پس از مسائل داعش است اما تا میان مدت، این مسائل به شیوه‌های مختلف پایدار خواهد بود.

این کارشناس مسائل منطقه‌ای درباره سخنان عمار حکیم درباره تشکیل دولت در سایه نیز تصریح کرد: اولا بین سیاست‌های اعلامی و اعمالی در میان سیاستمداران عراقی باید تمایز قائل شد. طبیعی است که وقتی پای یک عنصر خارجی مثل اسرائیل در میان باشد، اکثریت قریب به اتفاق گروه‌های سیاسی در عراق مخالفت خود را با تجاوز و یا حملات موردی مطرح می‌کنند. واقعیت این است که به نظر می‌رسد بیشتر سیاستمداران عراقی از جمله شیعیان اعلام می‌کنند که حضور نیروهای نظامی در عراق حرام است اما در عمل بودن آمریکا را برای نوعی بالانس در عرصه سیاسی عراق ضروری می‌دانند. بنابراین اراده جدی در این باره یعنی خروج آمریکا از عراق میان گروه‌های سیاسی وجود ندارد. به‌نوعی بین سیاست‌های اعلامی و ادعایی و همچنین سیاست‌های عملی و اصلی باید تمایز قائل شویم.