پشت پرده مستند مه‌شکن چیست؟

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا؛ مجموعه مستند «مه‌شکن» که از طریق شبکه خبر نیز روی آنتن می‌رود به  نوشته خود این مجموعه، به حوادث روزهای انقلاب می‌پردازد و از زبان مردم حاضر در راهپیمایی‌ها حال و هوای آن روزها را به تصویر می‌کشد. این مجموعه مستند در قسمت‌های مختلف خود به شرح حوادث، وقایع و رخدادهای زمان پیروزی انقلاب و پس از آن می‌پردازد.

در واقع مه‌شکن کامل‌ترین مجموعه مستند آرشیوی از انقلاب اسلامی 1357 تا پایان دهه 60 است. این مجموعه مستند توسط شبکه خبر تهیه شده و در حال پخش است و تهیه کننده و کارگردان این مجموعه نیز  «حسن حبیب‌زاده» است. هر چند این مجموعه به لحاظ تاریخی به وقایع انقلاب و پس از آن می پردازد و به نوعی تصویرگر وقایع نوشته شده انقلاب در قالب مستند است اما در روایتگری این وقایع در قالب نریشن های این ویدیو ها باید کمی تامل کرد.

این مجموعه مستند طی قسمت های متعدد به موضوعات مهمی پس از پیروزی انقلاب از جمله، رفراندوم در جمهوری اسلامی ایران در سال 57، ترور مرحوم هاشمی رفسنجانی، رونق سینما بعد از انقلاب و محاکمه شکنجه گران ساواک، مجاهدین خلق، انتخابات خبرگان، رحلت آیت الله طالقانی، کابینه آقای بازرگان، تسخیر لانه جاسوسی و استعفای مهدی بازرگان، اولین انتخابات ریاست جمهوری، تشکیل اولین مجلس شورای اسلامی و غیره می پردازد؛ قسمت هایی که به نوعی تصویرگر تاریخ انقلاب ایران است.

اخیرا این مجموعه مستند حواشی بسیاری را در فضای رسانه ای و مطبوعات حول محور برخی قسمت های خود ایجاد کرد. تا جایی که روزنامه خراسان 22 مردادماه در گزارشی به انتشار 11 باره یکی از قسمت های آن یعنی قسمت 33 مه شکن در شبکه خبر صداو سیما، به آن واکنش نشان داد. در این قسمت که به وقایع مجلس اول و سخنرانی حسن روحانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی وقت و مصطفی چمران،  وزیر دفاع  می پردازد، به نظر نمی رسد صرفا درصدد روایت این قسمت از تاریخ باشد چرا که پس از پخش چندین باره این مستند در این شبکه، سوءظن هایی به وجود آمد.

ماجرای قسمت 33 مستند مه شکن، روایتگری ماهرانه است. بدین گونه که  گوینده در ابتدای آن به مسأله کشف کودتای نوژه اشاره می‌کند ولی پس از آن، به بهانه نمایش بخشی از مذاکرات مجلس شورای اسلامی در نخستین جلسه پس از روز کشف کودتای نوژه به سراغ حسن روحانی می‌رود و سخنرانی او در این جلسه را به نمایش می‌گذارد.

روحانی در این جلسه به دو موضوع اشاره می‌کند. نخست اطلاعاتی از یک آتش‌سوزی خطرناک در تأسیسات پارچین در روز چهارشنبه ۱۸ تیر ارائه می‌دهد که به گفته او حتی تهران را هم تهدید می‌کرده که این موضوع مورد اعتراض برخی نمایندگان قرار می‌گیرد که موضوع را در زمره مسائل امنیت ملی می‌دانند و پس از آن پیشنهاداتی برای تسویه ارتش دارد.

دو نکته در این موضوع وجود دارد که سازنده مستند تلاش می کند طی 11 بار پخش آن به مخاطب این پیام را برساند که حسن روحانی در مقابل ارتش است. چرا که از طرفی روحانی در سخنرانی اش به پیشنهاد کاهش حقوق ارتشی‌های بازنشسته ساکن در خارج از کشور و دادن حقوق حداقلی اشاره می کند و از طرف دیگر کمتر از یک هفته بعد از کودتای نوژه پیشنهاد اعدام علنی توطئه‌گران در نماز جمعه را ارائه کرده بود که با حمایت خلخالی نیز همراه شده بود.  

همچنین در این مستند مصطفی چمران به سخنان روحانی واکنش نشان می دهد و به مخالفت با سخنان روحانی به ویژه انحلال تیپ نوهد یا مخصوص ارتش می پردازد اما در نهایت خود به پاکسازی در ارتش اشاره می کند و می گوید: «پاکسازی را خود من کردم. پاکسازی دوازده هزار نفر به امضای خود من است.» مطابق واقعیت‌های تاریخی نیز آنگونه که دست‌کم کتاب‌های خاطرات مرحوم ‌هاشمی رفسنجانی نشان می‌‌دهد، روحانی دارای ارتباط به مراتب خوبی با ارتش در طول دفاع مقدس بوده که فرماندهی پدافند، تنها یک شاهد برای آن است.

این مستند سخنان روحانی را تقطیع کرده است و با توجه به موضوع سخنان روحانی، این گونه می خواهد به مخاطب القا کند که رئیس جمهوری فعلی، فردی تندرو در ابتدای انقلاب بوده است و به نوعی در مقابل مرحوم هاشمی رفسنجانی و شهید چمران قرار گرفته بود. جالب این است که حسن روحانی در آن زمان دبیر شورای عالی امنیت ملی بود و اکنون نیز رئیس شورای عالی امنیت ملی است و این مستند در صدد تقابل وی با یکی از دو نیروی نظامی کشور یعنی ارتش است. معلوم نیست سازندگان با پخش مکرر این قسمت از مستند چه اهدافی را به ویژه در این شرایط اقتصادی و امنیتی کشور دنبال می کنند.  هر چند راه نقد و انتقاد از دولت بسته نیست اما همواره صداو سیما نشان داده که در بسیاری موارد به صورت یکسویه عمل کرده و می کند. در حالی که در این شرایط کشور، صداوسیما باید در کنار دولت و دولتمردان به ویژه مردم باشد نه اینکه بخواهد با اهداف جناحی در جهت تخریب و ناامیدی آنها، گام بردارد.

در این ارتباط «داریوش قنبری»، فعال سیاسی اصلاح طلب، در پاسخ به این سوال که آیا صداوسیما تاکنون به وظیفه خود یعنی رسانه ملی عمل کرده است یا خیر به خبرنگار سیاسی برنا گفت: به عنوان مثال بسیاری از مستندهایی که در صدا وسیما ساخته می شوند نه تنها مستند نیستند بلکه تخریب نامه هستند و بیشتر جنبه تخریب غیرمستند دارند. در مجموع به نوعی صداوسیما به نوعی با نگاه خاص جناحی، خط تخریب دولت را دنبال می کند البته حاکم بودن نگاه جناحی بر صداوسیما تازگی ندارد و همواره وجود داشته است.

این عضو شورای مرکزی حزب مردم‌سالاری افزود: متاسفانه یک طیف تند و افراطی متعلق به طیف راست همواره بر صداوسیما حاکم بودند. صداوسیما علی رغم اینکه عنوان رسانه ملی را یدک می کشد بیشتر سعی کرده است مبلغ دیدگاه های این طیف خاص باشد و تاکنون نگاه ملی را از این رسانه شاهد نبودیم. یکی از انتقاداتی که به صورت جدی به صداوسیما وارد بوده، همین موضوع است که برخلاف نام خود، ملی عمل نمی کند و منافع یک جریان خاص سیاسی را پیگیری می کند.

وی ادامه داد: به هر حال زمانی که کشور تحت فشار خارجی است و بیگانگان از انواع تحریم ها  و به گفته خود آنها، شدیدترین تحریم های تاریخ را علیه ایران اعمال کرده اند ظاهرا  عده ای در صداوسیما به کمک بیگانگان شتافته اند و در تضعیف دولت تاکنون کوتاهی نکرده اند و این سیاست تضعیف را به پیش می برند. اما صداوسیما غافل از این است که به هرحال تضعیف و تخریب دولت به نفع کشور نیست چرا که زمانی که دولت نیاز به کمک دارد تردیدی نیست که تخریب و تضعیف دولت گناهی نابخشودنی است. به هر حال این نوع نگاهی که در صداوسیما علیه دولت پیگیری می شود هیچ نتیجه ای جز آسیب زدن به کشور و منافع ملی ندارد و با عنوان رسانه ملی نیز سازگاری ندارد.

وی درباره هدف از تحریف تاریخی و تقطیع سخنان شخصیت ها در برنامه های صداوسیما نیز بیان کرد: یقینا برخوردی بی طرفانه با مسائل تاریخی در صداوسیما نمی شود. برخوردهای گزینشی در راستای منافع جناحی و گروهی که حاکم بر صداوسیما بوده همواره از تاریخ صورت گرفته است و گاهی اوقات شاهد بودیم که شبیه سازی های نادرستی در صداوسیما صورت گرفته است. به هر حال باید گفت کسانی برنامه ریزی این سازمان را انجام می دهند اطلاع کافی از تاریخ ندارند و یا مهمتر اینکه در راستای منافع گروهی و جناحی خود عمل می کنند و این مورد دو بیشتر قابل پذیرش است.