روستایی که زیر خاک مدفون است/ در این روستا مردم به زبان ساسانی صحبت می‌کنند

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ میمند روستایی صخره‌ای در دهستان میمند از توابع شهرستان شهربابک در استان کرمان در جنوب شرقی ایران است. روستایی شبیه به روستای کندوان در اسکوی آذربایجان؛ یکی از مکان‌‌های شگفت‌ انگیزی که انسان و طبیعت برای ساخت آن دست به دست هم داده‌ اند. «کیچه» خانه‌ های غار مانند اهالی این روستا در حفره‌ هایی داخل دامنه‌ رسوبی کوه ساخته شده‌ اند. این رسوبات آنقدر نرم هستند که با کمک ابزار و با دست قابل شکل‌ دادن هستند و آتقدر سخت و محکم‌ که می‌توان زیر سقف آنها به راحتی و بدون نگرانی خوابید. خانه‌های آن درست مثل خانه‌های کندوان روی یکدیگر ساخته شده‌اند؛ پنجره و یا دودکش ندارند و در کنار گُنبه‌ها و کپرها مجموعه‌ای از خانه‌های ییلاقی و قشلاقی را برای ساکنان تشکیل داده‌اند.

میمند روستایی صخره‌ای و دستکند با چند هزار سال قدمت است. این بنای دستکند باستانی، بی‌گمان از نخستین سکونت‌گاه‌های بشری در ایران به شمار می‌رود. روستای میمند روی هم رفته دارای ۴۰۶ کیچه و ۲۵۶۰ اتاق دارد. ساکنان این روستا دارای آداب و رسوم خاص هستند و در زبان و گویش آنها هنوز از کلمات پهلوی ساسانی استفاده می‌شود. میمند در سال ۱۳۸۴ جایزه‌ جهانی «ملینا مرکوری»، جایزه‌ای که هر دو سال یکبار به تعامل هنر، فرهنگ، انسان و طبیعت تعلق می‌گیرد را از آن خود کرد. این روستا در سال 2015 به شماره 1423 به ثبت جهانی یونسکو رسید.

انتهای دره‌ای در جنوب کوه‌های مرکزی ایران منطقه تاریخی «میمند شهربابک» واقع شده است. روستای میمند، روستایی تاریخی ۸۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ ساله است که  در ۳۸ کیلومتری شمال‌شرقی شهرستان شهربابک قرار دارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۲۲۴۰ متر و وسعت آن ۴۲۰ کیلومترمربع است این روستا بین شهرهای یزد، کرمان و شیراز است.

شیوه زندگی مردمانش از سال‌های دور تا به امروز به شکل سنتی همچنان در جریان است. کوچ‌نشینانی که روزگارشان را از راه کشاورزی و دامداری می‌گذرانند و میان اقامتگاه‌های تابستانی و زمستانی خود در فصول مختلف سال در حرکت هستند. در طول فصل سرما در قسمت‌های انتهایی دره و در خانه‌های صخره‌ای که در دل کوه ساخته شده‌اند، اقامت دارند.

میمند از اولین سکونت‌گاه‌هایی است که در دوره ماد به وسیله آریائیان ساخته شده است. برخی به وجود آمدن میمند را ناشی از اعتقادات مهرپرستی ساکنان اولیه نیز می‌دانند. آنها می‌گویند معتقدان به آئین مهرپرستی بر شکست ناپذیری و جاودانگی اعتقاد داشتند و از این رو خانه‌هایی در دل صخره‌ها ساختند که تا همین امروز پابرجا هستند.

نوع آب و هوای این شهر کویری به گونه‌ای است که روزهایی گرم و شب‌هایی سرد دارد. در این میان روستای میمند با قدمت دوازده هزار سال در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و همچنان پا برجاست. نقوش و سفال‌های به جا مانده از گذشته تا به حال مستنداتی هستند  که حکایت از سابقه چند هزار ساله روستا دارد. خانه‌های روستای میمند به صورت دستکند در دل کوه به صورت پلکانی واقع شده اند. این ویژگی گردشگران زیادی را از داخل و خارج کشور ترغیب کرده تا حداقل یک شب در این خانه های دستکند، در دل کوه اقامت داشته باشند.

در گویش مردمان میمند هنوز واژه‌های پهلوی ساسانی شنیده می‌شود. آب و هوایش کوهستانی است؛ زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل.

دشت‌هایش در گذشته پوشیده از درخت‌های بادام و پسته کوهی بوده و امروز هم کم و بیش این درخت‌ها در دشت‌های اطراف دیده می‌شوند.

شغل اصلی مردم روستا دامداری است. آن‌ها در چهار ماه اول سال به دشت‌ می‌روند تا دامداری کنند. در چهار ماه بعد مشغول باغداری می‌شوند و میمند سکونت‌گاه زمستانی آن‌هاست. قدیم‌ها، زمستان‌های اهالی میمند به ساخت صنایع دستی‌ می‌گذشت؛ نمدمالی و فرش‌بافی و گلیم‌بافی و سبدبافی. اما این روزها این کارها چندان رونق ندارد.

معمولاً آدم‌ها برای ساختن خانه‌هایشان سنگ روی سنگ می‌گذارند اما در میمند اتفاق دیگری می‌افتد، دست‌ها این‌جا به کار دیگری می‌آید. این خانه‌ها از برداشتن خاک و سنگ شکل گرفته‌اند.

حمام میمند مثل خانه‌های آن در دل سنگ کنده شده و یکی از عجایب آن به شمار می‌رود. گفته می‌شود این حمام به شکل حمام‌های سنتی خزینه داشته و نکات بهداشتی در آن رعایت می‌شده است. ساختمان این حمام شکل جالب و پیچیده‌ای دارد. کوچه در انتها به دالانی می‌رسد و پس از دالان و درست در وسط آن دری وجود دارد که به رختکن حمام منتهی می شود. حوضی در وسط این رختکن و سه سکو در اطراف آن قرار دارد. درِ دیگری رختکن را به صحن حمام مرتبط می کند. در پائین صحن خزینه‌ای کنده شده در سنگ به چشم می‌خورد و منفذی هلالی شکل موجب اتصال آن به صحن است تا برداشت آب میسر شود.

میمند به دلیل استحکام دفاعی در طول تاریخ کمتر دستخوش تحولات کالبدی و اجتماعی شده‌ است و بیشترین تغییر در آن مربوط به چند دهه اخیر است.

جمعیت روستای میمند کرمان در سال 1355 حدود 500 نفر بوده و از آن پس با افزایش جمعیت دائمی همراه بوده است. اقتصاد مردم میمند بر سه محور کشاورزی، دامداری و قالیبافی قرار گرفته است که در این میان قالیبافی نقش بسیار مهم‌تری دارد. به گونه‌ای که در حال حاضر قالی میمند از بهترین قالی‌های کرمان است و شهرت جهانی دارد به‌رغم ورود تکنولوژی به زندگی روستائیان، مردمان میمند از همان ابزارهای سنتی برای بر آوردن نیازهای خود استفاده می کنند و کمتر به ابزارهای مدرن روی آورده اند.

طبیعت روستا پوشیده از گیاهان دارویی چون: آویشن سیاه، مریم گلی، بومادران، ختمی، آلاله، زیره، ترنجبین، استوخودوس، لیسو، سرشو، اکلیل الملک، زوفا، انقوزه، بارهنگ، خارخسک، رازیانه، پونه، پرسیاوشان، شیرین بیان، خاکشیر، شاتره، اسکنبیل، کلوره، چمز، تله و قمس، خارشتر، مخلسه، اسفند، ریواس، کنگر، نخود وحشی و درختانی نظیر: پسته و بادام وحشی، توت، شاه توت، انگر، گردو، سیب، زردآلو، انجیر، آلو سیاه، هلو، گلابی، به، نارون، بیدمشک، سپیدار، سنجد و صنوبر است. از رودهای فصلی که در میمند جریان دارند می توان مورنگ، لاخیس و لای حزین را نام برد. دشت ها و کوه های اطراف روستا محل زیست جانوارنی نظیر: مار، سوسمار، جوجه تیغی، لاک پشت، آهو، پلنگ، گرگ، روباه، گورخر، بزکوهی و پرندگان شکاری است.

آدرس میمند

میمند در ۳۸ کیلومتری شمال‌شرقی شهرستان شهر بابک در عرض ۳۰ درجه و ۱۶ دقیقه و طول ۵۵ درجه و ۲۵ دقیقه قراردارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۲,۲۴۰ متر و وسعت آن ۴۲۰ کیلومترمربع است. این روستا بین شهرهای شهر بابک، سیرجان، رفسنجان و انار قرار گرفته است. میمند در دهستان‌ میمند، در شهرستان شهر بابک و در استان کرمان قرار دارد.