کبوترخانه ها اعجاز معماری ایرانی

کبوترخانه از بناهای خاص در معماری ایرانی است که از نظر ساخت و کاربرد دارای اهمیت خاصی در روزگار خود بوده است و امروزه به دلیل عدم استفاده، روبه تخریب است،ساخت کبوتر خانه را می توان به نوعی شاهکاری هنری دانست .کبوتر خانه ها را در مناطقی بنیان می نهادند که از اقلیمی کویری بهره مند بود مصالح و متد ساخت نیز متاثر از شرایط محیطی. چون بافت معماری که گل رس  و کاه  و نمک بنیادش را بانی بودند  و مقاوم در برابر سرما و گرما  و عایقی حرارتی و در عین حال صوتی تا آرامش کبوتران اندرون کبوتر خانه را تامین نماید،برج های کبوتر در پهنه ی دشتهای سر سبز یا گوشه ی باغهای این مملکت خود نمایی می کنند.برای جلوگیری از بالارفتن گربه ومار در برجهای مدور به شیوه ی اصفهان از نوار و یا نوارهایی از گچ در کمر برج و در نمونه های خمین و گلپایگان و خوانسار علاوه بر این نوار از فرورفتگیهایی در نبشهای مکعب مستطیلی کبوترخانه ها و گاه تسهیلات دیگر استفاده می کنند . رنگ سفید نوار و نوارهای گچی علاوه بر زیبایی به جلب کبوتران کمک میکند.هدف از ساخت کبوتر خانه نه تنها جمع آوری فضولات آن برای حاصل خیزی زمین های کشاورز است٬بلکه در مواردی برای کار در دباغی استفاده می گردد.این فضولات تا قبل از قرن حاضر در زندگی کشاورزان محلی نقشی حیاتی داشته به همین علت کبوتران هم در نگاه آن ها کم و بیش مقدس بوده است.