وقتی همه خواب بودیم

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ بخش هلیلان در شهرستان چرداول استان ایلام در روزهای گذشته شاهد خبر تکان دهنده‌ای بود. دختری 11 ساله به علت فقر مطلق خانواده اقدام به خودکشی کرد و جان خود را از دست داد. خودکشی دختر 11 ساله ایلامی، خبری تکان دهنده بود که در میان انبوه اخبار کرونا دفن شد. اتفاقی که بار دیگر نگاه‌ها را به سمت این معضل دردناک برده و در راستای مقابله با آن ریشه‌یابی این امر را ضروری کرده است. 

سرنوشت دختر 11 ساله؛ خودکشی یا قتل!؟

جلال میرزایی، نماینده ایلام در مجلس شورای اسلامی، در این زمینه عنوان کرد: به علت اینکه در بخش هلیلان از کشاورزی و دامپروری سنتی همچون سال‌های گذشته استفاده می‌شود، توسعه اقتصادی در این منطقه قابل توجه نبوده و برخی مردم این منطقه دچار مشکلات اقتصادی شده‌اند و بسیاری از مردم این بخش به کرمانشاه مهاجرت کرده‌اند.

این نماینده مجلس در مورد جزئیات خودکشی دختر 11 ساله گفت: اتفاقی که در مورد یکی از خانواده‌های این بخش رقم خورد و سبب شد یک کودک 11 ساله جان خود را از دست دهد، در هاله‌ای از ابهام است و این امر در دست بررسی است که آیا اتفاق مذکور خودکشی بوده و یا قتل صورت گرفته است؟

نماینده مردم ایلام در ارتباط با اقدامات انجام شده برای کاهش آمار خودکشی در این استان ادامه داد: مقابله با این معضل در استان ایلام تبدیل به امری سخت شده و ریشه این مسئله فرهنگی است.

جلال میرزایی با ذکر مثال‌هایی به تشریح این حادثه پرداخت و گفت: موارد زیادی را شاهد بوده ایم که یک دختر ازدواج کرده است و در زندگی شخصی  به مشکل بر می خورد و به علت فرهنگی که در آنجا حاکم است راهی جز خودکشی برای او باقی نمی ماند.

این مقام مسئول افزود: در راستای مقابله با این پدیده نیازمند مطالعات گسترده هستیم زیرا در این زمینه هنوز جمع‌بندی علمی و جامعی وجود ندارد.

فقر اقتصادی و فقر فرهنگی گریبان‌گیر ایلام

سلام امینی، نماینده دیگر ایلام در مجلس شورای اسلامی، در این خصوص گفت: در استان ایلام هم فقر اقتصادی و هم فقر فرهنگی وجود دارد. این مقوله‌ها سبب می‌شود متاسفانه در طول سال چندین مورد خودکشی در شهرهای مختلف این استان دیده شود.

امینی تاکید کرد: کودکان ایلامی زمانی که مشاهده می‌کنند در خانواده آن‌ها حداقل امکانات وجود ندارد و سخت‌ترین شرایط ممکن بر زندگی آن‌ها حاکم است چاره‌ای جز خودکشی برای‌شان باقی نمی‌ماند. وضعیت اقتصادی اسفناک این خانواده ها منجر به چنین اتفاقاتی می شود.

نماینده مردم ایلام در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: کودکان در دوره‌ای از زندگی هستند که به داشته‌های اطرافیان نگاه می‌کنند و عدم دارایی برای آن‌ها به شدت اذیت کننده است. 

امینی با اشاره به گسترش فقر در این منطقه اذعان کرد: متاسفانه این خانواده به علت فقر اقتصادی فرزند خود را در فاصله 200 متری منزل‌شان دفن کرده‌اند و این نشان می‌دهد این خانواده به‌شدت با مشکل اقتصادی مواجه بوده و توانایی خرید قبر در قبرستان را نداشته است.

نماینده مردم ایلام در پایان با اشاره به وضعیت نامساعد معضلات اجتماعی در این استان گفت: پس از جنگ تحمیلی استان ایلام به مقام نخست خودکشی در کشور رسید. برخی از این خودکشی‌ها به قدری اسفناک است و از روش‌های بسیار دردناکی استفاده می‌شود که قابل به بازگویی نیست.

 فشارهای روحی و عدم اطمینان از حوادث آینده دلایل خودکشی

در مهر 98 علیرضا رئیسی، معاون وزیر بهداشت، عنوان کرد: «میانگین خودکشی در دنیا حدود ۱۱ در ۱۰۰ هزار نفر است. در ایران این میزان ۶ مورد در ۱۰۰ هزار نفر است و براساس آمار پزشکی قانونی در سال ۹۷ پنج هزار و ۱۰۱ مورد خودکشی در کشور ثبت شده است. ۲۰/۹ درصد موارد خودکشی در ایران در افراد زیر ۱۸ سال بوده، ۲۶/۸ درصد در گروه سنی ۱۹ تا ۲۴ سال، ۳۲/۲ درصد در گروه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال، ۱۲/۸ درصد در گروه سنی ۳۵ تا ۴۴ سال و ۷/۲ درصد در بین افراد بالای ۴۵ سال است.» 

اما آنچه که بیش از همه ذهن را به خود مشغول می کند این است که چه اتفاقی می افتد که یک شخص اقدام به خودکشی می کند و این امر سخت را برای پایان دادن به زندگی خود انتخاب می کند.

امان‌الله قرایی‌مقدم، متخصص حوزه جامعه‌شناسی، درباره روند تصمیم به خودکشی گفت: نظریه خودکشی امیل دورکیم، جامعه‌شناس، در سال 1898 منتشر شده و او در این کتاب به مسائل متعدد در بروز خودکشی اشاره کرده که یکی از آنها اقتصاد و وضعیت معیشتی است.

او تاکید کرد: بر اساس نظرات جامعه‌‍‌شناسان وقتی فردی در زندگی هدف‌ دارد اما وسیله برای رسیدن به اهداف نیست، طبیعتا میزان ناکامی و خودکشی افزایش پیدا می‌کند.

این جامعه‌شناس با بررسی تاثیرات بحران‌هایی همچون کرونا بر میزان خودکشی گفت: در روند این بیماری بسیاری از اصناف  متضرر شده و همین قضیه را می‌توان دلیل بروز  و تشدید میزان خودکشی در جامعه دانست.

قرایی‌مقدم تاکید کرد: وقتی فرد در مواجه با مشکلات ناتوان است، طبیعتا به سمت خودکشی رو می‌آورد. باید دانست سن، جنس، وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در بروز و تشدید آمار خودکشی در کشور تاثیرگذار است.

برخی نیز معتقد هستند فشارهای روحی و عدم اطمینان از حوادث آینده تبدیل به یکی از اصلی ترین علل خودکشی در کشور شده است.

 فرد یک روزه به فکر خودکشی نمی‌افتد

مصطفی اقلیما، پدر مددکاری ایران، در این رابطه گفت: برخی از افراد در ناملایمات زندگی به فکر خودکشی می‌افتند. اضطراب و افسردگی در کشور ما فراوان است. اضطراب ما به دلیل عدم اطمینان نسبت به آینده است.

او با بیان اینکه افراد در جامعه ما به دلیل نداشتن هدف افسرده می‌شوند، گفت: برای مثال وقتی فردی در جامعه ما فوق لیسانس می‌گیرد اما شرایط اشتغال برایش مهیا نیست، باید به چه چیزی امیدوار باشد، طبیعتا فرد بی‌حوصله می‌شود.

اقلیما خاطرنشان کرد: فرد یک روزه به فکر خودکشی نمی‌افتد، بلکه خودکشی و تصمیم به آن یک روند بلند مدت است.

این استاد دانشگاه افزود: خودکشی همچون بیماری است که رفته‌رفته به سرطان منجر می‌شود. وقتی فردی تصمیم به خودکشی می‌گیرد که برای فرار از مشکلات راهی پیدا نمی‌کند. در این شرایط اگر مسیر جدید در زندگی‌اش مشخص شود، او از آن حالت خارج شده و از تصمیم خود منصرف می‌شود.

اقلیما تاکید کرد: برای مثال وقتی یک معتاد 22 ساله می‌گوید که در دو سال اخیر به اعتیاد مبتلاست، باید دانست او 22 سال درگیر مشکلات متعدد است. به عبارت دیگر این فرد از کودکی با مشکلات متعدد مواجه بوده و مصرف مواد مخدر رو آورده است. افراد به یک باره معتاد نمی‌شوند، بلکه زیرساخت‌ها برای ابتلا به آسیب‌های اجتماعی مهیا بوده و باید مسائل را از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار داد. خودکشی نیز غالبا نتیجه انباشت اتفاقاتی است که سال ها فرد با آن درگیر بوده است.

مسئولیت اجتماعی حلقه مفقوده

از گفته متخصصین و مسئولین می‌توان نتیجه گرفت غالبا علت‌های اقتصادی و فرهنگی به عنوان علت اصلی خودکشی مطرح می‌شود. حوزه‌هایی که با بهبود وضعیت آن‌ها قطعا میزان آمار خودکشی در کشور کاهش می‌یابد اما باید توجه کرد این امر در خانواده‌های متوسط و مرفه جامعه نیز شایع شده که غالبا نیز از سطح فرهنگی خوبی برخوردار هستند. 

آنچه که در این میان به نظر می‌رسد حلقه گم شده این معضل باشد، مسئولیت اجتماعی تمامی شهروندانی است که در خواب غفلت فرو رفته‌اند و هر روز در راستای حیاتی گام بر می‌دارند که به نظر می‌رسد فاقد اساسی‌ترین رکن بشر یعنی اجتماعی بودن است. مقوله‌ای که همچون تمامی موارد حیاتی زیست بشر، حائز اهمیت است و کم رنگ شدن آن به عاملی اساسی در این معضل بدل شده است.