فکری به حال اموال تاریخی کنید! / اموال تاریخی قربانی کمبود بودجه و نیروی انسانی

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ شائبه مفقود شدن یک آلبوم قدیمی در کاخ گلستان بار دیگر توجه ها را به سمت غفلت ها در خصوص گنجینه های ارزشمند کشور سوق داد. حوزه ای که هر از گاهی خبرهای ناخوشایندی از آن به گوش می رسد.

سرقت لوح زرین هخامنشی آسیب بزرگی وارد کرد

حمیدرضا حسینی، پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی با اشاره به مهم ترین سرقت های چند سال اخیر در حوزه میراث فرهنگی گفت: 22 سال پیش که تغییراتی در سمت هایِ امینِ اموال موزه ملی رخ داد. معتمدی به عنوان سرپرست، راهی کاوش های باستان شناسی تپه زیویه در کردستان می شود و زمانی که خبر نبودن یکی از الواح به گوش محمد بهشتی، رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی می رسد او را به تهران فرا می خواند.

او افزود: معتمدی اعتراف می کند که یک لوح زرین از ۴ لوح هخامنشی را تکه تکه و سپس این لوح ارزشمند را به طلا فروشان به قیمت یک میلیون تومان فروخته است. معتمدی، باستان شناس ِبا سابقه ای بود که کاوش های بسیاری در محوطه های باستانی داشت، برای همین هم به خاطر شناختی که روی موضوع میراث فرهنگی داشت کسی باور نمی کرد این بلا را سر یکی از مهم ترین اسناد تاریخی ایران بیاورد. او در سال ۱۳۷۷ به جرم تخریب اموال ملی به پرداخت عین المال محکوم و برای همیشه راهی زندان می شود.

این پژوهشگر میراث فرهنگی خاطرنشان کرد: پنج سال قبل و در زمانی که مجموعه گلستان در اختیار یک تیم فیلمبردار برای ساخت مجموعه ‌ای تاریخی بود، دو گلدان در آن مجموعه مفقود شد. از سوی دیگر خبر گم شدن قدیمی‌ ترین ظرف انیمیشن جهان که در شهر سوخته به دست آمده بود، در حدود ۱۰ سال قبل، در نهایت با حضورِ مسئول آن بخش از موزه، مشخص شد که این ظرف قدیمی در نقطه‌ دیگری از آن فضای موزه‌ای قرار داشته است. 

قوانین برای حفاظت از میراث فرهنگی تدوین شده است

محمد حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این رابطه اظهار کرد: به منظور صیانت از آثار تاریخی مواد قانونی در خصوص مجازات تخریب اموال تاریخی و فرهنگی نیز در فصل نهم قانون مجازات اسلامی لحاظ شده است.

او افزود: در این فصل قانون‌گذار با در نظر گرفتن اهمیت میراث فرهنگی 12 ماده از 558 تا 569 را به جرائم مربوط به تخریب اموال تاریخی و فرهنگی اختصاص داده و با توجه به اهمیت برخی از جرائم مربوط به اموال تاریخی و فرهنگی، مجازات‌های نسبتا شدیدی را در نظر گرفته است.

موزه ها نیرو و تجهیزات کافی مراقبتی ندارند

رضا دبیری‌نژاد ، رئیس اداره موزه کتابخانه و موزه ملی ملک بر این باور است که باید تمهیداتی فراتر از اقدامات انجام شده فعلی انجام داد. او در این خصوص به برنا گفت: در کاخ گلستان همچنان به قطعیتی نرسیده ایم و هنوز ابهام دارد که آیا این شی تاریخی به سرقت رفته است و یا مفقود شده است.

او افزود: در آخرین انبارگردانی مسئولین کاخ متوجه شده اند که این شی تاریخی مفقود شده است و در دارایی ها موجود نیست. در این میان مقوله سرقت تا این لحظه مطرح نیست. این مراکز هر چند سال یک بار انبارگردانی انجام می دهند تا همین تطبیق ها با دارایی ها مشخص شود.

رئیس موزه ملی ملک با اشاره به کم کاری در زمینه این قبیل مفقودی ها گفت: ما باید نظارت ادواری جدی تری را در دستور کار قرار دهیم. در این زمینه نظارت های چند گانه چند سازمان می تواند بسیاری از این مشکلات را حل کند. وزارت اقتصاد و دارایی باید در این رابطه فعال تر شود زیرا به نحوی مالک این دارایی ها و ناظر آن ها است.

دبیری نژاد بر این باور است که نمایش آثار تاریخی و در دید عموم قرار گرفتن آن ها می تواند بیشتر به حفظ آن ها منجر شود. او گفت: بیشتر دیده شدن آثار تاریخی به حفاظت بیشتر آن ها منتج می شود. آثاری که مشهور و ثبت شده باشند کمتر مورد تعرض قرار می گیرند.

او افزود: ما در یک روش اشتباه همواره به ارزش مادی این آثار توجه می کنیم و این جنبه از آثار را نمایان می کنیم در صورتی که با ایجاد یک حس ملی نسبت به این آثار می توان بیشتر در حفظ این آثار موفق بود.

رئیس موزه ملی ملک با اشاره به اینکه امروز نگاه بدی به مدیران موزه ها وجود دارد و این افراد به چشم متهم دیده می شوند، گفت: در گذشته یکی از مدیران موزه ها در حالی که در بیمارستان بستری بود و توانسته بود این امر را به اثبات برساند که تحت عمل جراحی بوده است اما بارها بخاطر سرقتی که در همان برهه زمانی انجام شده مورد بازخواست قرار گرفت و پس از مرگ او نیز خانواده اش مجبور شدند غرامت پرداخت کنند. 

رئیس موزه ملی ملک با اشاره به کمبودهای این حوزه اذعان کرد: امروزه بسیاری از موزه های کشور نیرو و تجهیزات کافی برای مراقبت از گنجینه های خود ندارند.

او ادامه داد: کمبود بودجه در این عرصه بسیار موثر است. نگاه مادی به موزه ها نیز یک آفت بزرگ این عرصه است. امروزه فقط میزان بازدیدها برای مدیران موزه ها اهمیت دارد و نگاه پژوهشی کمتر به آن توجه شده است و متخصصان کمتری جذب این حوزه شده اند.

دبیری نژاد تاکید کرد: همین اتفاق است که افول موزه ها را روز به روز بیشتر نمایان می کند. این بحث مربوط به موزه های دارای ساختار و سازمان یافته است و موزه هایی که به تازگی افتتاح شده اند در موارد ابتدایی تر نیز با مشکل بیشتری مواجه هستند.

فکری به حال اموال تاریخی کنید!

آنچه که مشخص است قوانین در این عرصه وجود دارد اما عدم به کارگیری نیروی متخصص و عدم تزریق بودجه کافی به این حوزه حساس که در سراسر جهان نگاهی ویژه به آن می شود، بزرگ ترین آسیب این حوزه است تا جایی که مدیران یکی از بزرگ ترین موزه های کشور به صراحت اعلام می کند کمبود نیروی انسانی و تجهیزات حفاظتی کار مراقبت از این گنجینه ها را سخت تر کرده است. امری که باید با گذراندن مصوبه هایی در مجلس به آن نگاه ویژه تر شود. مصوبه ها و قوانینی که علاوه بر مجازات، مسیرهای حفظ این آثار را نیز هموارتر کند.

//انتهای پیام: 3