سانسور پدیده‌ای علیه مردم است

حسن برزیده، کارگردان سینما و تلویزیون، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: به نظر من سانسور شکلی از برده‌داری است و دو وجه بسیار مخرب برای فرهنگ و هنر کشور دارد. اینکه افرادی در کشور تصمیم بگیرند در آثار هنری چه مسائلی مطرح شود و جلوی مطرح شدن چه مسائلی گرفته شود به هیچ‌وجه پسندیده نیست.

برزیده خاطرنشان کرد: در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هیچ شخص موجهی وجود ندارد که صلاحیت تصمیم‌گیری برای محتوای آثار هنری را داشته باشد. من به شخصه در این وزارتخانه هیچ فرد متخصصی در حوزه فرهنگ و هنر را سراغ ندارم و اکثراً حتی کمترین شناخت را از فرهنگ ندارند.

او افزود: چند سال پیش در جلسه‌ای که با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت آقای دکتر حسینی داشتیم، او تأکید کرد که قرار بود در مسئولیت وزارتخانه دیگری را بر عهده بگیرد اما در نهایت گفتند شما وزیر فرهنگ باش! این تجربه شخصی من بود که از این جلسه در زمان مسئولیت آقای حسینی داشتم اما در همه دولت‌ها این وضعیت وجود دارد و هیچ دولتی تا امروز توجهی جدی به فرهنگ و هنر نداشته. حتی دولت حاضر هم در زمینه فرهنگ عملکرد چندانی نداشته و نقدهای بسیاری به آن وارد است.

این کارگردان در ادامه گفت: حتی اگر سانسور را بپذیریم و وجود آن را لازم بدانیم هیچ‌گاه در سمت‌های مختلف افرادی نبوده‌اند که بتوان آن‌ها را برای تصمیم‌گیری درباره تولیدات سینما، تلویزیون و دیگر عرصه‌های هنری فرهنگی صالح دانست؛ ریزش مخاطبی که در سینما و تلویزیون شاهد هستیم گواهی بر این مدعا است.

کارگردان فیلم سینمایی «مزار شریف» در ادامه اظهاراتش، تأکید کرد: دیگر جنبه مخرب سانسور به حذف نگاه‌های جدید برمی‌گردد و جامعه را از نگاه‌های جدید محروم می‌کند. ما شاید در خانواده‌های خود هم این رویکرد را داشته باشیم و فرزندان خود را از ابراز نظر محروم کنیم و این باعث می‌شود از کوچک‌ترین نهاد اجتماعی سانسور بر اذهان ما تحمیل شود و در مقیاس‌های بزرگ‌تر آن را ادامه دهیم. هنرمندان همیشه از اقشار تحصیل‌کرده هستند و می‌توانند درباره اتفاقات و معضلات به مسئولان و همچنین مردم اخطار دهند، در کشورهای پیشرفته بخش اعظمی از مشکلات را از طریق فرهنگ حل می‌کنند. در مباحث امنیتی که شاید در کشور ما اهمیت بیشتری دارند که نیز می‌توان به آثار فرهنگی و هنری توجه داشت. اگر یک حکومت حتی بخواهد مسأله‌ای منفی را در اذهان نهادینه کند از طریق فرهنگ این کار را انجام می‌دهند.

برزیده تصریح کرد: فرهنگ و هنر حتی در جایگاه منتقد هم نباید سانسور شود، سانسور علیه مردم و به ضرر حکومت است و حکومتی که منتقد ندارد هر روز آسیب‌های بیشتری را متحمل می‌شوند. در بیانیه 313 سینماگر که خواستار برچیده شدن سانسور شده بودند ما خواستار حذف پروانه ساخت و وضع قوانینی مشخص بودیم. اگر قرار است سانسور همچنان وجود داشته باشد باید به شکل مدونی خط قرمزها مشخص شوند و در همین حوزه با اهالی فرهنگ و هنر مشورت شود. فیلمساز باید بداند که خط قرمزها شامل چه مواردی می‌شود؛ امروز این ادعا وجود دارد که خط قرمزها مدون و مشخص هستند اما در واقع این گونه نیست و سلیقه‌های مختلف مدیران مختلف مدام بر آثار سینمایی و تلویزیونی اعمال نظر می‌کند.

او افزود: حتی اگر سینما را وسیله‌ای برای سرگرمی بدانیم با سانسور سینما این خاصیت را هم از دست می‌دهد و به اجبار همه فیلم‌ها در یک چارچوب مشخص ساخته می‌شوند و این باعث می‌شود که آثار تکراری باشند. یک سال در ماه مبارک رمضان به سریال‌هایی که پخش می‌شد، دقت کردم و دیدم همه شبیه به هم به پایان می‌رسند و مشخص بود که یک سلیقه مشخص این قصه‌ها را به پایان رسانده و تنوع کاملاً از بین رفته است. در این سال‌ها سانسور اینقدر پیشرفت کرده است که به شخصه شاهد بودم به من گفتند از چهره فلان بازیگر خانم نمای بسته نگیرید. این جمله را تنها یک انسان بی‌سواد می‌تواند بگوید چرا که یک کارگردان برای نشان دادن صحنه‌ای که یک زن همسرش را از دست داده، برای نشان دادن غم و شوکه شدن این زن باید از نمایش بسته استفاده کنم و در نمای باز این امکان وجود ندارد. چنین اظهار نظرهایی که طرفداران سانسور دارند از بی‌سوادی آن‌هاست که می‌بینیم هر روز آسیبی جدی‌تر به سینما می‌زنند.

این کارگردان در پایان تأکید کرد: من با این رویکرد بیانیه سینماگران ایران را به مناسبت روز جهانی صلح امضا کردم و شاید افرادی هم این بیانیه را امضا کرده باشند که با آن‌ها هم عقیده نباشم اما حتی اگر چند بیانیه دیگر با این رویکرد منتشر شود حاضر به حمایت از آن هستم و قطعاً امضا می‌کنم.