آیا حذف سقف ارز نیما صادرات را افزایش می‌دهد؟/ تأثیر نظام مالی-اعتباری بر رونق صادرات غیرنفتی

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری برنا، توسعه و رونق صادرات غیرنفتی، در روزهای افزایش تحریم نفتی نه تنها یک راهکار مهم برای حل مشکل کسری بودجه به شمار می‌آید، بلکه معضل تامین نقدینگی واحدهای تولیدی نیز از طریق عرضه کالاهای تولیدی در بازارهای خارجی و ارزآوری حل می‌شود. افزایش قیمت ارز برای واحدهای صنعتی یک فرصت برای کسب سود و افزایش نقدینگی بنگاه به شمار می‌رود و البته از حبس نقدینگی در صورت پر شدن انبار کارخانجات، جلوگیری می‌کند. بر این اساس باید سیاست‌های زیربنایی تحکیم پایه‌های صادرات را باید پی‌ریزی کنیم. چه از لحاظ قابل رقابت بودن کالاهای داخلی و چه از لحاظ رفع موانع ارزی و پولی و بانکی باید زیرساخت لازم را ایجاد کنیم. در حال حاضر عملاً تحریم‌ها اقتصاد کشور را به سمت توسعه صادرات سوق داده است اما به اعتقاد فعالان اقتصادی، مواردی از جمله نهادسازی ذیل مجموعه دولت برای تمرکز ویژه بر صادرات غیرنفتی و رفع موانع پولی و بانکی و همراه کردن صادرکنندگان با تیم دولتی در سفرهای اقتصادی و سیاسی به کشور می‌تواند تاثیر ویژه‌ای برای حل این دست مشکلات در کشور داشته باشد. 

به گفته مهدی میراشرفی، رئیس گمرک کشور، صادرات کشور در سال گذشته به ۱۳۳میلیون و ۹۰۰هزار تن کالا‌های غیرنفتی به‌ارزش ۴۱میلیارد و ۳۰۰میلیون دلار رسید که در مقایسه با سال ۱۳۹۷، از نظر وزنی ۱۳ درصد رشد داشته است. البته ارزش این کالا‌ها در مقایسه با صادرات سال قبل آن ۷ درصد کاهش داشته است. باید توجه داشت که کشور‌های آسیایی و همسایگان مهمترین شرکای تجارت خارجی ایران محسوب می‌شوند به‌طوری که پارسال، کشور‌های چین با ۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار، عراق با ۸ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار، ترکیه با ۵ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار، امارات عربی متحده با ۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار، افغانستان با ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار و سایر کشور‌ها با ۱۰ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار واردات، بزرگترین کشور‌های واردکننده کالا‌های غیرنفتی از ایران بودند.

نظام مالی-اعتباری را نباید رها کرد

«حمیدرضا صالحی»، دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران، معتقد است که برای بازیابی اقتصادی غیرنفتی ایران باید، زیرساخت‌های ورود ارز به کشور و موانع پولی و بانکی را از میان برداشت. 

او با اشاره به اینکه تمرکز بر رساندن صادرات غیرنفتی کشور به ۸۰ درصد از اهدافی بوده که تا به حال دنبال شده است، اظهار کرد: طی سال‌های گذشته قرار بر این بوده است که این مسیر را زودتر طی کنیم و اقتصاد ما که اقتصاد نفتی بوده، به سمت عدم وابستگی به نفت ببریم و از این طریق پایه‌های اقتصادی کشور را تقویت کنیم. 

دبیرکل صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران تصریح کرد: یک اقتصاد نفتی بیماری‌هایی دارد که ضرورت توسعه صادرات غیرنفتی را برای ما روشن‌تر می‌سازد. طی این سال‌ها البته قدم‌های خوبی برداشته شد اما در مسیر گذار بودیم که تحریم‌ها بیشتر، موانع صادراتی ما گسترده‌تر و بر مشکلات قبلی ما افزوده شد. 

او ادامه داد: به هر حال باسرعت تحریم ها، ما نیز باید سرعت حل مشکلات و موانع صادرات غیرنفتی را بالا برده و درآمدهای صادرات کشور را بالا ببریم. باید صادرات در کشور یک ارزش باشد و اهمیت بالایی در سطح حاکمیت به آن، داده شود. 

صالحی معتقد است که درآمدهای صادراتی که برای کشور ارزآور است، اصولاً نباید به نرخ نیمایی به کشور وارد می‌شد. چون صادرکننده‌ای که مشقت‌های جلب مشتری در بازارهای بین‌المللی و صادرات آن را تحمل کرده و با هزینه‌های زیاد به کشور آورده است، نباید با نرخ نیما این کار کند. 

او افزود: اگر قرار بر ترغیب به صادرات است، باید ارز صادراتی گران‌تر هم باشد، نه اینکه سیاست‌هایی طراحی شود که شرایط برای صادرکنندگان سخت شود و مسیرهایی هم که وجود دارد، با سیاست‌گذاری بسته شود. این است که برخی صادرکنندگان از مدار خارج شده و گوشه‌نشینی پیشه کرده‌اند. متاسفانه خیلی از قدیمی‌های بازار رفته‌اند و کسانی هم که امروز صادرات می‌کنند، از افراد جدید هستند. 

نهادسازی و سمت دولتی مترکز بر صادرات غیرنفتی

دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران با اشاره به عزم جدی در رونق صادرات غیرنفتی در سیاست‌ها و راهبرها گفت: باید سیاست‌ها به گونه‌ای باشد که حتی در سطح معاونت و چارت دولت دیده شود. 

صالحی با اشاره به حذف سقف از سامانه نیما گفت: این اتفاق برای صادرکننده مثبت بوده و بهتر بود این اتفاق زودتر نیز رخ می‌داد. صادرکنندگان چند ماه پیش تاکید کرده بودند، که این اتفاق زودتر انجام شود. ما اشاره کرده بودیم که از روش‌های آمرانه باید به سمت سیاست‌های تشویقی برویم. 

او با تاکید بر ضرورت حمایت دولت در خصوص ترویج توافق‌نامه‌های تجاری به ویژه با کشورهای همسایه گفت: دولت ترکیه در این زمینه برای صادرکننده‌ها شرایط ویژه‌ای را فراهم می‌کند، از جمله اینکه صادرکننده‌ها را نیز در تیم سفر به کشورها با تیم دولتی همراه می‌کنند. ما نیز باید به همین سمت حرکت کنیم. دولت باید تلاش کند تا برای صادرکنندگان بازارهای بیشتری بگیرد.

دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران ادامه داد: تاکید بر گسترش بازارها و به ویژه بازار عراق برای ما اهمیت دارد. در حال حاضر بازار عراق و ترکیه وضعیت بهتری نسبت به ما دارند و باید بر توسعه تجارت با عراق، تمرکز کنیم.

صالحی تصریح کرد: باید زیرساخت‌های صادرات در کشور را گسترش دهیم. اقتصاد ما تاکنون واردات محور بوده و باید با تغییر شرایط و افزایش تحریم‌ها با سرعت بیشتری به سمت صادرات محوری برویم. در این راستا نیازمند مطالعه بازارها هستیم و باید تحلیل درستی از بازارها داشته باشیم.

او تاکید کرد: یکی از زیرساخت‌هایی که باید فراهم شود، بحث نرخ ارز است. بالا رفتن نرخ ارز باعث می‌شود که صادرات کشور نیز بیشتر بشود. علت اینکه با وجود بالا رفتن نرخ ارز صادرات همچنان رشد لازم را نداشته، این است که ما هنوز نگرانی‌هایی از بابت تحریم‌های بانکی و انتقال ارز داریم.

صالحی در پایان خاطر نشان کرد: برقراری زیرساخت بانکی برای نقل و انتقالات مالی، نیازمند راهکارهای سیاست بین‌الملل و تمهیدات و پیگیری، ایده‌های تسهیل تجارت در حوزه بانکی است. 5