باید در مدرسه به مولفه‌های اجتماعی موثر بر سلامت توجه کنیم

به گزارش برنا؛ سعید نمکی، وزیر بهداشت در دیدار وزیر آموزش و پرورش گفت: مدرسه به عنوان برش بسیار مهم جامعه که در آنجا دانش آموزان می توانند علاوه بر تاثیرپذیری از شعارها و آموزش های عرصه سلامت و به خصوص پیشگیری، بر سایر افراد جامعه به ویژه پدران و مادران، تاثیرگذاری ویژه ای داشته باشند.

او افزود: یک روزی ما به عنوان فرزندان جامعه پدرسالار، تحت تاثیر آموزه های پدران و مادران خودمان بودیم اما امروز نوع رستوران، غذا، تفریح، مقصد سفر و خیلی از ابعاد دیگر خانواده را بچه ها تعیین می کنند این الگو پذیری قوی خانواده ها از بچه ها را نشان می دهد و اگر در مدرسه و برشی که ما آنها را در اختیار داریم، متاثر از آموزش های ما باشند، می توانند در کل جامعه اثرگذار باشند.

وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: امروز گرچه گرفتار کووید19 و پاندمی جدیدی هستیم اما آنچه مرگ های خاموش را در کشور رقم می زند و علیرغم مرگ و میر بالای کووید19 که اتفاقا نگران آن هستیم، بیماری های غیرواگیر است. در سالهای گذشته از حدود 380 هزار مورد مرگ و میر در کشور، 313 هزار مورد به دلیل بیماری های غیرواگیر و حدود 97 هزار مورد مربوط به پرفشاری خون است.

 نمکی تصریح کرد: بیماری های غیرواگیری مانند دیابت، پرفشاری خون، سکته های قلبی و مغزی و سرطانها، هر روز جان افراد زیادی را می گیرد و تعداد قابل توجهی را نیز به ورطه ناتوانی و نارسانی می برد و اگر قرار باشد اتفاقی برای پیشگیری و کنترل این بیماری ها در کشور رخ دهد، باید الگوی زندگی تغییر پیدا کند.

او یادآور شد: تغییر الگوی زندگی میّسر نخواهد بود مگر اینکه بتوانیم از کودکی، آن را در بچه ها نهادینه کنیم. کما اینکه به شدت معتقدم که تغییر رفتار و الگوپذیری مثبت در بچه ها می تواند در سایر ابعاد جامعه مانند پیشگیری از جرم و جنابت، آسیب های اجتماعی و دغدغه های خاطر ما در جامعه، نظم پذیری، احترام به حقوق شهروندی، عدم تجاوز به حریم دیگران و رعایت قوانین رانندگی اثرگذار باشد.

وزیر بهداشت گفت: در سوئیس مطالعه ای در مورد تاثیرگذاری رفتار رانندگان در حوادث و سوانح انجام شده بود و مشخص شده بود که تصادفات و حوادث جاده ای، بیش از آنکه به جاده و خودرو مرتبط باشد  به رفتار رانندگان مربوط است. امروز بچه ها در کنار پدر و مادر می توانند توصیه به بستن کمربندی ایمنی، سرعت مجاز و رفتارهای نابهنجار اجتماعی کنند.

نمکی تصریح کرد: اگر قرار باشد بین وزارتخانه های موثر بر شاخص های سلامت، یکی را به عنوان اولویت اول انتخاب کنیم، غیر از وزارت آموزش و پرورش، اولویت دیگری را نمی شناسم. بنابراین تقاضای بنده از وزیر آموزش و پرورش و همکاران وی و همچنین همکاران خودم در وزارت بهداشت این است که در قالب برنامه های مشترکی که قبلا هم در مواردی مانند بهداشت مدارس، واکسیناسیون، بهداشت دهان و دندان، داشتیم، این همکاری ها را توسعه دهیم.

او افزود: یکی از اهداف ما در سال جاری، اجرای مدارس عاری از پوسیدگی دندان بود و طرح آزمایشی آن را  در نمین اردبیل اجرا کردیم و به خیلی از نقاط کشور توسعه دادیم اما متاسفانه در باتلاق کرونا گرفتار شدیم و مدارس بسته شد و این طرح که قرار بود اقدامات پیشگیرانه و حل مشکلات پوسیدگی و مشکلات دهان و دندان برای یک میلیون و 200 هزار دانش آموز انجام شود، به تعویق افتاد.

وزیر بهداشت با اشاره به انجام طرح مشترک آموزش شیوه تغذیه و ورزش منظم برای کاهش ریسک چاقی توسط وزارتخانه های بهداشت و آموزش و پرورش، گفت: بحث بهداشت روان برای ما و دانش آموزان بسیار مهم و حائز اهمیت است. این دانش آموزان هستند که در آینده پزشک، مهندس و مدیر آینده کشور می شوند و اگر الگوهای رفتاری و روانی آنها در کودکی مرمت شود و آسیب نبیند، قطعا در آینده یک سرمایه انسانی سالم از نظر روحی و روانی خواهیم داشت.

نمکی اظهار کرد: دانش آموزان و معلمان به تبع جامعه، متأثر از کرونا شده اند. الان دانش آموز با دوستانش یک محیط جمعی را تجربه نمی کند و می خواهد در آغوش پدربزرگ یا مادربزرگ باشد اما این مهر و محبت را از او می گیریم و به او می آموزیم که مهربانی، عشق ورزی و مهرورزی به گنجینه های عشق و مهر یعنی پدربزرگ ها و مادربزرگ ها حرام است.

او خاطرنشان کرد: تفسیر شرایط کووید19 شاید برای بچه ها و دانش آموزان میّسر نباشد و در ذهن او نهادینه می شود که نباید در آغوش آنها برود و ما نسل را با یک نامهربانی روبرو می کنیم که عارضه خیلی خطرناکی است چون می گویند اگر می خواهید جامعه ای را نابود کنید، اول بروید و عشق و محبت را در آن نابود کنید. پس بهداشت روان بهم ریخته دانش آموز که در یک آپارتمان کوچک و بدون رفت و آمدهای خانوادگی رشد می کند، باید مورد توجه قرار گیرد و طولانی شدن پاندمی کووید19 جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان را بیمارگونه خواهد کرد.

وزیر بهداشت تاکید کرد: یکی از کارهایی که باید با همکاری دو وزارتخانه انجام دهیم، توجه به سلامت روان و تلطیف فضای روحی دانش آموزان است. فضای مجازی، فضای مهرورزی نیست و قبل از کرونا می دیدیم که در خانه یا رستوران، حواس همه افراد به تلفن های همراه بود و تلفن که روزی برای پیوند به وجود آمد، امروز به عامل گسست تبدیل شده است.

نمکی یادآور شد: نمی توانیم از طریق فضای مجازی در دانش آموز که باید مهرورزی و بازی کودکانه را تجربه کند، کاستی ها را جبران کنیم و همه باید برای این فکر کنیم که چگونه می توان این شرایط را تلطیف کرد. در مورد معلمان نیز باید به این نکته توجه داشت که معلم زنده به کلاس است. بنده بیش از 30 سال است که معلم دانشگاه هستم و زمان حیاتم زمانی بود که سر کلاس، تدریس می کردم و به فضای روحی معلمان نیز باید توجه کرد.

او خاطرنشان کرد: باید از ظرفیت بی بدیل دانش آموزان و معلمان برای آموزش و فرهنگسازی جهت مقابله و پیشگیری از کووید19 به بهترین نحو استفاده کنیم. وجود چندین میلیون دانش آموز و بیش از یک میلیون معلم خیلی ظرفیت بالایی برای انتقال پیام و اطلاع رسانی به خانواده ها است که باید برای آن برنامه ریزی و به سرعت اجرا کنیم. پیشنهاد بنده استفاده از ادغام این ظرفیت در برنامه "هرخانه یک پایگاه سلامت" است.

وزیر بهداشت یادآور شد: یکی دیگر از ظرفیت های وزارت آموزش و پرورش در طرح بسیج ملی مبارزه با کرونا، فضاهای فیزیکی این وزارتخانه مانند مدارس، خوابگاه ها و مهمانسراها است که می تواند برای قرنطینه بیمارانی که از نظر فضای فیزیکی خانه یا وضعیت اقتصادی، شرایط مناسبی ندارند، مورد استفاده قرار گیرد و خوشبختانه وزیر آموزش و پرورش نیز بارها گفته که حاضریم ظرفیت های این وزارتخانه را در اختیار وزارت بهداشت و مقابله با کرونا قرار دهیم.

نمکی ادامه داد: اگر تجربه موفقی بین وزارت بهداشت و آموزش و پرورش برای مدیریت کووید19 وجود داشته باشد، ظرفیت سازی برای بحران های آینده کشور خواهد بود. همیشه می گویم که کووید19 مشکلات زیادی برای ما ایجاد کرد اما محاسنی مانند همدلی، وفاق ملی و تجربه همگرایی و همدلی در مقابل طوفان ها و بحران های آینده داشت.

او گفت: گرچه تدوین دروس و کتاب هایی با موضوع بهداشت و سلامت برای دانش آموزان در کلاس یازدهم و دوزادهم مفید است اما باید این آموزش ها از پایه اول ابتدایی به دانش آموزان و آن هم توسط معلمان عاشق ارائه شود. و باید برای معلمان در دوره تربیت معلم هم بسته های آموزشی مناسبی در مورد سلامت جامعه، پیشگیری از بیماری ها و تغییر الگوی زندگی تهیه و تدوین شود.

وزیر بهداشت تاکید کرد: باید به دانش آموزان بیاموزیم که چگونه زندگی کنند. تا از چگونه زندگی کردن حرف می زنیم، عده ای فکر می کنند منظور ما چاقی و ورزش منظم است اما یک دانش آموز پسر یا دختر باید شیوه زندگی با همنوع خود و خانواده را بیاموزد و صرفا تشکیل خانواده به معنی زندگی کردن نیست و شیوه درست زندگی کردن هم منحصر به تغذیه و ورزش نیست بلکه شیوه های مختلفی را شامل می شود که باید از ظرفیت های همدیگر و همچنین جامعه شناسان و روان شناسان در این راستا و همچنین ارتقای سلامت روان جامعه آینده استفاده کنیم.

او پیشنهاد داد که برای همکاری بلند مدت و اجرای برنامه های مشترک غیر از کووید19 کمیته ای مشترک از سوی دو وزارتخانه تشکیل و برنامه های مشترک را عملیاتی کند.