سامانه جدید بجای بازارگاه!

 انتقاداتی به عملکرد بازارگاه هست و وزیر کشاورزی هم نافی آن نمی شود به نحوی که 26 خرداد سال جاری کاظم خاوازی با اشاره به اینکه عیوب سامانه بازارگاه در نشست با اتحادیه ها و تشکل های طیور شناسایی شده است از طراحی سامانه جایگزین بازارگاه و رونمایی از آن در آینده نزدیک خبر داد.اکنون بار دیگر اتحادیه مرکزی مرغداران میهن درصدد راه اندازی سامانه جدید است و عنوان میکند با راه اندازی این سامانه امور مربوط به توزیع نهاده های تولید توسط ابزارهای آن انجام و فعالیت بازارگاه به این سامانه منتقل خواهد گردید که البته این انتقال مسئولیت نیازمند موافقت دولت ، بویژه وزارت جهاد کشاورزی است.

*ویژگی های سامانه جدید

 بروز رسانی سامانه طراحی شده توسط اتحادیه مرغداران میهن با نظر جهاد کشاورزی با تعیین سطح دسترسی هر مسئول متناسب یا سطح مسئولیت و بصورت آنلاین است. اقدمات این سامانه تعیین مقدارتخم مرغ مورد نیاز کشور به تفکیک نیاز داخلی کشور و صادرات است. در این سامانه یه تعیین جوجه مورد نیاز کشور و سهم واحد مادری طبق برنامه پرداخته میشود.

تعیین مقدار و سهم نهاده ها که شامل ذرت و کنجاله سویای مورد نیاز واحدهای مرتبط با تولید تخم مرغ بصورت کلی و به تفکیک واحدهای مرغ مادر تخمگذار ، پرورش پولت و مرغ تخم گذار تجاری بر اساس فرمول تعریف شده از دیگر اقدامات این سامانه است. همچنین ثبت اطلاعات اولیه واحدهای مرتبط با تولید به منظور امکان مشاهده و اطلاع از وضعیت واحدها در سطح کشور، استان ، شهرستان و بخش در هر واحد تولیدی بصورت آنلاین از دیگر امکانات این سامانه خواهد بود. ثبت کل آمارها ، اتفاقات ، اطلاعات تکمیلی و تغییرات احتمالی و توزیع هر نهاده در سامانه به تفکیک هر واحد بصورت آنلاین در این سامانه انجام می شود.

در راستایی چرایی برنامه ریزی اتحادیه مرکزی مرغداران میهن برای ایجاد سامانه جدید رضا کاظمی ، رئیس هیات مدیره اتحادیه مرکزی مرغداران میهن با برنا به گفت و گو پرداخت که در ادامه می خوانید.

*چه شد که به فکر راه اندازی سامانه جدید افتادید؟

مرغداران و صنعت تخم مرغ با مشکلات زیادی مواجه هستند . تاکنون سامانه بازارگاه به تحویل سفارش مرغداران می پرداخت اما اشکالات زیادی متوجه این سامانه است . یکی از این اشکالات قیمت نهاده های توزیعی است . برای مثال ، اتحادیه مرکزی مرغداران میهن اقدام به واردات30 هزار تن ذرت در سال اخیر کرد . این ذرت برای مرغدار 1270 تومان تمام شد ، درصورتی که نرخ دولتی آن در همان زمان  1350 تومان بود  یعنی هر کیلوگرم ذرت 80 تومان پایینتر از نرخ دولتی تهیه شد . این موضوع را می توان به سایر اقلام هم تعمیم داد . اتحادیه و تشکل ها به دنبال سود نیستند  بلکه به دنبال حل مشکلات صنعت هستند تا علاوه بر اینکه تولید کننده سود و انگیزه کافی برای فعالیت داشته باشد، رضایت مصرف کننده نیز جلب شود.

*از شرایط تشکلها و نقش آنها در تامین نیاز مرغداران گفتید. اکنون خواست اصلی تشکل شما چیست؟

انجام واردات نهاده های مورد نیاز صنعت توسط تشکلها به تنهایی نمی تواند نیاز مرغداران را مرتفع کند و عملا به عملکرد واردکنندگان بخش خصوصی که در این حیطه صاحب تجربه و نظر هستند، نیاز است. میتوان با در نظر گرفتن سود مناسب و منطقی برای واردکنندگانی که تا به امروز تامین نهاده ها را ازمنابع خارجی را به عهده داشتند، از توانایی آنها بهره برد. زمانی که تشکلها وارد این حیطه شده و بخشی از نیازهای صنعت به نهاده های تولید توسط آنها تامین شود، طبیعی است که وارد کننده حواسش را جمع می کند و اختلافی ایجاد نمی شود چرا که تشکلها قیمت واقعی را اعلام می کنند و وارد کنند نمیتواند نهاده وارداتی خودش را با قیمت بالاتر به بازار عرضه کند. ضمن اینکه اگر نظارت بر عملکرد وارد کننده ها را به تشکلها واگذار کنند، بسیاری از مشکلات اینچنینی برطرف می شود.

*مگر قبلا این اختیار را نداشتید؟

متاسفانه امسال به طور کامل تشکل ها را کنار گذاشتند. اتحادیه مرکزی مرغداران میهن کلیه اطلاعات لازم برای برنامه ریزی را در اختیار دارد . آمار تمام جوجه ریزی ها، سن جوجه ریزی و میزان تولید را داریم به عنوان نمونه قریب به 2 هزار واحد مرغ تخم گذار داریم که این تعداد مرغ تخم گذار در سامانه ثبت شده است. در چنین شرایطی می توانیم برنامه ریزی کنیم که به چه میزان دان (خوراک) ، ذرت ، کنجاله سویا و دیگر غلات و کنجاله ها نیاز داریم و سهم هر مرغ چه میزان است.  در این شرایط و با این اطلاعات می توانیم سهمشان را بصورت ماهانه  و به طور عادلانه توزیع کنیم. همچنین می توانیم شبکه حمل و توزیع مطمئنی را تعریف کرده و از آن استفاده کنیم. زمانی که این برنامه ریزی وجود دارد، اجحافی پیش نمی آید و هیچ کمبودی احساس نخواهد شد .

*نمیتوانید بگویید اختیاری نداشتید . سامانه بازارگاه برای همین موضوع راه اندازی شده و نیاز مرغداران را ثبت و تامین می کند.

بازارگاه از نظر تئوری بسیار عالی است ولی از نظر عملی ضعف دارد. تاکید ما این است که میزان نیاز و تامین نهاده ها از سوی تشکل بوده و دولت نقش ناظر داشته باشد . تشکل میهن، مرغدار را می شناسد و می داند کدام مرغدار جوجه دارد.  همچنین اطلاع دارد که سالن کدام مرغدار خالی است ولی امروز تشخیص این موضوعات در بازارگاه مشکل است.

*قابل تامل اینجاست که در ابتدای راه اندازی بازارگاه راضی بودید اما الان انتقاد میکنید. دلیلش چیست؟

قبل از راه اندازی بازار گاه مشکل داشتیم ولی نه به این صورت که به یکباره سویای 2500 تومانی به 14 هزار تومان برسد. متاسفانه برخی از بازارگاه، سواستفاده کردند و  همین امر موجب کمبود مواد شد  که در نتیجه آن، شاهد قیمتهای متفاوت در بازار شدیم.

*بالاخره بازارگاه خوب بود یا بد. این سامانه اکنون اصلی ترین سامانه مورد استفاده مرغ و تخم مرغداران است.

عرض کردم تئوری بازارگاه بسیار خوب است ولی زمانی باید اجرا شود که برنامه واردات از خارج و تمام برنامه توزیع و زمان توزیع در بازارگاه لحاظ شود. نابسامی بازارگاه برای این است که موراد ذکر شده، در آن لحاظ نشده است. سامانه بازارگاه ،سامانه اتحادیه میهن ا و با پول اتحادیه میهن پا گرفته است اما این سامانه را در اختیار نهادهای مسئول دولتی قرار دادیم.

*بعد از اینکه سامانه بازارگاه را در اختیار دولت قرار دارید ،خواستار حضور نماینده ای از خودتان در آن نشدید؟

متاسفانه نماینده ای نداریم.  باید نماینده ای از اتحادیه مرکزی مرغداران تخمگذار میهن و اتحادیه مرکزی مرغداران گوشتی در آن سامانه حضور داشته باشد تا اگر مشکلاتی برای مرغداران و تولید کنندگان ایجاد شد، برطرف کنیم.

*ظاهرا سامانه جدیدی مدنظر دارید. چه پیش بینی هایی در آن شده است؟

در سامانه جدید مشخص است که میزان دان مرغ تخم گذار و گوشتی چه میزان است. در این سامانه اطلاعات لازم موجود است مگر اینکه خدای ناکرده دستی در آن ببرند. متاسفانه الان تعدادی ازمرغداران بیشتر از ظرفیت خودشان کنجاله سویا و ذرت دریافت می کنند و تعدادی از این صنف، میزانی کمتر از ظرفیت دارند که این مسایل ها باعث ایجاد مشکلاتی برای تولید کننده میشود.

* راه اندازی سامانه جدید سبب ایجاد نهاد تصمیم گیر موازی می شود و شاید تعدد نهادهای تصمیم گیر به صنعت مرغداری و تولید تخم مرغ ضربه بزند.

سامانه جدید 90 درصد مشکلات را حل می کند و مطمئن باشید موازی کاری نیست چون درصورت راه اندازی آن، فعالیت بازارگاه متوقف می شود.

*شما یک طرف ماجرا هستید و بازارگاه تحت نظر وزارت جهاد کشاورزی است .

ما طرح سامانه جدید را تهیه کردیم که اگر قبول کردند، مشکلی پیش نخواهد آمد .

*اگر قبول نکنند؟

در غیر این صورت راهکارهایی داریم که ارایه میکنیم . اگر می خواهند  باید بدانند راهکار حل مشکلات، فعالیت سامانه جدید است.

*از صحبتهای شما چنین برداشت می کنم که هدف از راه اندازی سامانه جدید حدف دولت است. درست است؟

اصلا اینطور نیست. دولت با راه اندازی سامانه جدید حدف نمی شود بلکه  راه اندازی شود، نقش ناظر خواهد داشت.

* راستی کمبود تخم مرغ برای چیست؟

امروز تخم مرغ به میزان کافی و وافی تولید می شود. اگر برنامه مشخصی برای تهیه خوراک به مرغدار، تدوین نشود، در آینده نزدیک همانند وضعیت گوشت و مرغ می شود یعنی مرغداریها یکی پس از دیگری تعطیل خواهند شد.

*اشاره کردید تخم مرغ به میزان کافی در کشور وجوددارد. تامین نیاز کشور از وادات است یا تولید داخلی کافی داریم؟

اینطور نیست که به واردات تخم مرغ بپرداریم. تخم مرغ را نمی توان از کشوری وارد کرد که دارای فاصله جغرافیایی زیادی با ایران باشد.

*پس باید از کشورهای همسایه وارد کرد؟

 تنها ترکیه است که می توان از آنجا تخم مرغ خرید اما قیمت یک دانه تخم مرغ واراتی از ترکیه  ا از 4 هزار تومان هم بیشتر می شود.

*در گذشته مشکل خوراک مرغ و پخش آن را نداشتید و همه موضوعات بر اساس رضایت مرغداران بود؟

ما از سال 92 تنظیم بازار را بر عهده داشتیم. صادرات هم بر عهده اتحادیه میهن بود که این وضعیت تا خرداد امسال ادامه داشت. ما صادرات را به گونه ای ترسیم کرده بودیم که تغییرات قیمت تخم مرغ بسیار اندک باشد و اجازه نمی دادیم قیمت تخم مرغ بالا برود یعنی زمانی که قیمت افزایش پیدا می کرد، صادرات را قطع می کردیم و وقتی قیمت پایین می آمد ، صادرات را افزایش می دادیم یعنی تعادل برقرار بود به نحوی که هم تولید کننده با رضایت به فعالیتش ادامه می داد و هم نوسانات شدید نداشتیم اما به یکباره شرایط تغییر کرد. باید زمانی که صادرات به تشکل مرکزی واگذار می شود، فقط تشکل مرکزی تصمیم گیرنده باشد . تنظیم بازار و صادرات پیش از این در اختیار اتحادیه مرکزی بود ولی از اول تیر، صادرات را ممنوع کردند و مشکلات تخم مرغ بوجود آمد.

*کمی بی انصافی می کنید و نقشی برای سواستفاده مرغداران و دلالان قائل نیستید.

منکر نمیشوم.  تعدادی سودجو در همه کارها وجود دارد . برای جلوگیری از سواستفاده سودجویان مجوز صادرات آنطور که آنها می خواستند صادر نمی شد. صادرات رصد و زمان بندی می شد و با اخذ تعهد ، صادرات صورت میگرفتتا زمانی که قیمت در بازار داخلی افزایش پیدا می کند ، تخم مرغ به قیمت مصوبه سازمان حمایت، به بازار عرضه شود .

*اما آن زمان  هم صادرکنندگان ناراضی بودند

بله. تعدادی از صادر کنندگان از این روش ناراضی و معتقدند بودند وزارت صمت عهده دار صادرات باشد، تعرفه تعیین کند و برای رسیدن به این خواسته خودشان، سر و صدا کردند. پس از آن بود که صادرات ممنوع اعلام شد و بسیاری از مشکلات بعد از ممنوعیت صادرات ایجاد شد.

*بهتر از من از کمبود ارز و وضعیت اقتصادی کشور خبر دارید. پس باید حق را به دولت هم بدهید.

کمبود ارز ما شدید است. اگر کمبود ارز نبود، امروز بیش از صد هزار تن ذرت وارد میشد. برنامه ای که ما داریم چنین است که تولید کننده در کنار مصرف کننده باشد و در این میان خلا ایجاد نشود تا دلال سوءاستفاده کند.

*در طرح شما، همراهی تولید کننده و مصرف کننده چطور است ؟

 لازم است در تمامی میادین میوه و تره بار غرفه هایی در اختیار اتحادیه تشکل ها قرار گیرد و فضایی هم در اختیار اتحادیه قرار دهند تا تخم مرغ از این مکان ها به دست مصرف کننده برسد و واسطه ای در کار نباشد یعنی واسطه فقط کارگرانی باشند که توزیع می کنند تا بیکار نباشند. قرار دادن تولید کننده ها و مصرف کننده های کنار هم در همه استان ها قابل تحقق است. استان های خودکفایی داریم که فقط نیاز خودشان را تامین می کنند ، استان هایی هم هستند که کمبود دارند و استان هایی نیز مازاد دارند. در تهران کمبود داریم ولی در اصفهان ، قم ، البرز، قزوین ، مشهد و آذربایجان شرقی با مازاد مواجه هستیم  می توانیم به نحوی برنامه ریزی کنیم  که درصدی از تخم مرغ تولیدی به میزان دانی که به مرغدار داده می شود نه صددرصد، به وفور در اختیار فروشگاه های زنجیره ای و میادین قرار گیرد که این امر منجر به متعادل شدن قیمتها و کاهش نرخ می شود.

*در گذشته چرا صادرات زیاد بود. نیاز داخلی کم بود یا نیاز کشورها کم شده است؟

صادرات زیادی به دو کشور عراق و افغانستان داریم. به عمان و کویت هم صادر می شود ولی ظرفیت بسیار پایین است. کشورهای اطراف و آسیای میانه تا چند سال پیش از ما تخم مرغ میخواستند . آذربایجان از ما تخم مرغ میخرید اما امروز نه تنها آذربایجان خودکفا شده است بلکه صادر کننده هم هست.  به ارمنستان و تاجیکستان نیز تخم مرغ صادر میشد که آنها هم خودکفا شدند. عراق و افغانستان هم ظرف دو سه سال آینده خودکفا می شوند و دیگر نیازی به تخم مرغ ایران ندارند . در چنین وضعیتی صادرات ما به طور کلی قطع می شود بنابراین نمیتوانیم در صادرات مانور دهیم .

*چه باید کرد؟

باید میزان تولید را کنترل کنیم و بدانیم به چه میزان تولید داشته باشیم تا نه تولید کننده ضرر کند و نه خرید مصرف کننده باقیمت بالا باشد.

* میزان تولید را باید دولت تعیین کند. اینطور نیست ؟

بله. جهاد کشاورزی به  اتحادیه میهن می گوید که سالیانه یک میلیون تن تخم مرغ نیاز است. ما برای یک میلیون تن در سال برنامه ریزی می کنیم. زمانی این برنامه ریزی بصورت صحیح انجام شود که امور اجرایی در دست اتحادیه و تشکل باشد یعنی بی محابا پروانه ندهند و کنترل شده باشد. در دولتهای نهم و دهم بصورت بی رویه پروانه صادرمیشد و امروز اگر تولیدکنندگان با ظرفیت کامل کار کنند، پتانسیل تولید یک میلیون و پانصد هزار تن وجود دارد. درحالیکه نیاز ما هنوز به یک میلیون تن نرسیده است . اگر تمام مرغداری ها شروع به تولید کنند، 500 هزار تن مازاد تولید خواهیم داشت. از این رو باید همه امور با اتحادیه هماهنگ باشد.

به هر حال نمیتوانید نقش دولت را نادیده بگیرید.

دولت را به این شکل دخالت داده ایم که به اعمال و حرکت ما نظارت کند. جهاد کشاورزی نیاز ما را اعلام می کند و باید با هماهنگی ما باشد. شفافیت زمانی اجرا می شود که  نظارتی از طرف تشکل باشد و وارد کننده بداند که تشکل هم نظارت میکند و پنمی توانند بازار آزاد درست کنند.

*در نهایت چه خواسته ای از دولت دارید؟

خواهش من از دولتمردان این است که تشکل ها را تضعیف نکنند و آنها را حمایت کنند. حمایت از تشکل ها به نفع دولت است. تشکل اتحادیه میهن را تشکلهای استانی شکل داده اند و باید اجازه دهند تشکل به کار خود ادامه دهد البته هر زمان، نقصانی واقعی بود، تذکر بدهند. حرکت های ما بدون عیب و نقص نیست. کسانی که از دور نظاره می کنند، عیوب را بهتر تشخیص می دهند.  اگر به ما تذکر بدهند، ممنون می شویم و اصلاح می کنیم. اگر این امور به تشکل ها واگذار شده و دخالت نشود، تشکل پابرجا می ماند که به نفع مملکت است.