بومی‌سازی صنعت آسانسور در کشور سبب ایجاد اشتغال می‌شود/ ظرفیت بالای قم در صادرات آسانسور

به گزارش خبرگزاری برنا از قم، مهندس سید محمدصادق برقعی، کارآفرین قمی از جمله کسانی است که در سال‌های اخیر برای رشد صنعت و ایجاد اشتغال آستین همت بالا زده‌اند. صنعت آسانسور جزو صنایع زیرساختی ساختمان‌سازی قلمداد می‌شود و کارآفرینان این صنعت، ضمن تامین نیازهای فعلی، برای بومی‌سازی و صادرات به کشورهای همسایه نیز قدم‌های خوبی برداشته‌اند. در گفت وگو با این کارآفرین قمی گام های بلندی که در سال های اخیر برای رشد و توسعه این صنعت برداشته شده و همچنین اقدامات صورت گرفته برای صادرات این محصول صنعتی را مورد بررسی قرار دادیم.

به عنوان سوال نخست، درباره جایگاه فعلی صنعت آسانسور در کشور و در قم توضیح دهید که در کشور کجا ایستاده‌ایم و جایگاه قم کجاست؟

با توجه به شرایطی که در بحث ساختمان و مرتفع سازی در حال رخ دادن است زمینه خوبی برای آسانسور داریم و در حقیقیت صنعت آسانسور هم به این شرایط مربوط به ساختمان‌های بلندمرتبه گره خورده است.

قم هم در میان شهرهای کشور با توجه به اینکه شهری در حال توسعه است و دورنمای عمرانی که برای قم در نظر گرفته شده خوب و درخشان است. با توجه به این نکته و سابقه‌ای که در تهران داشتیم و نیز اصالت قمی که‌ داشتیم و آشنایی با بازار، شهر قم و روحیات افرادی که در قم درحال تجارت و کسب و کار  هستند، تصمیم گرفتیم که در قم هم کار را شروع کرده و در این شهر هم فعالیت داشته باشیم.

بازار آسانسور در سال‌هایی که مسکن مهر و ساخت‌وسازهای از این دست بیشتر بود، طبیعتاً به مراتب بازار بهتری بود و نسبت به الان رونق بیشتری داشت؛ اما درحال حاضر هم که پروژه‌هایی مثل مسکن مهر فعال نیست ما در سال بین هزار تا هزار و 100 دستگاه استاندارد داریم که در قم درحال استاندارد گیری هستند و این خود نشان دهنده این است که بازار بزرگی وجود دارد.

از سوی دیگر، با توجه به روند ساخت وسازی که در شهرها درحال پیگیری است که مدل استادکاری است؛ یعنی از حالت استاندارد و کلاسیک طراحی مهندسی خارج می‌شود که علتش این است که هزینه ساخت و ساز بالا رفته و نگرش کارفرماها به این شیوه است که قطعات را خودشان خرید کنند و دست نصاب بدهند و بعد هم خودشان به دنبال مهر استاندارد بیافتند چرا که در انتهای هر کاری یک بازدید کلی از کار به عمل می‌آید و براساس ضوابط استنادارد اولیه ارائه می‌شود که جز ملزومات اولیه استفاده از آسانسور است و بدون آن گرفتن پایان کار ساختمان امکان پذیر نیست.

در شهرستان‌ها به هر دلیلی این شیوه درحال مرسوم شدن است؛ اما این افراد از یک موضوع غافل هستند. آن هم اینکه وقتی یک شرکت متعهد پشت کار شما نیست دیگر گارانتی و ضمانت نامه معتبری به دنبال کار نیست. مثل نصب یک لباسشویی توسط کسی غیراز نصاب مجاز شرکت سازنده. مصرف کننده باید نسبت به این موضوع حساسیت داشته باشد که ببیند کدام شرکت و کدام عضو انجمن یا سندیکای موردنظر این آسانسور را ضمانت کرده است.

گفتید سندیکا یعنی این صنعت آنقدر رشد کرده که انجمن داشته باشد؟

ما الان نماینده انجمن کشوری را در قم داریم که جز معدود استان‌ها هستیم که نماینده انجمن کشوری داشته و بالاتر از آن سندیکای کشوری را هم داریم.

چند شرکت در قم مشغول به کار هستند؟

درحدود بیش از 30 شرکت معتبر مشغول فعالیت هستند و چیزی در همین حدود هم شرکت‌هایی هستند که پروانه‌های کسب دارند ولی متاسفانه در حال فعالیت در صنعت آسانسور هستند که قبلاً تعدادشان نزدیک 80 شرکت بود و انجمن خیلی تلاش کرد که این تعداد را کم کند و بعضی‌ها پروانه کسبشان ملغی شد یا دیگر تمدید نشد و جلوی خرده فروشی‌ها گرفته شد.

شرکت‌هایی که مجوز دارند از یک سیستم مهندسی استفاده می‌کنند؟

خود شرکت‌ها هم با توجه به شرایطی که دارند درجه بندی دارند؛ مثلاً بعداز یک دوره که پروانه طراحی مونتاژ به آنها داده می‌شود بعضی دیگر صلاحیت تمدید ندارند که این اتفاق امسال برای چند شرکت رخ داد. چرا که سال به سال باید توان خود را ارتقا بدهند و همگام با دانش و امکانات روز پیشرفت کنند و ضوابط به روزتری را داشته باشند.

این نکته را باید بگویم که شرکت‌های سازنده آسانسور دارای دو پروانه هستند. یک پروانه کسب که از اصناف می‌گیرند و یک پروانه مونتاژ که از وزارت صنعت معدن تجارت اخذ می کنند. شرکت‌هایی که واجد شرایط مدنظر باشند پروانه مونتاژ را دریافت می‌کنند اما پروانه کسب را هرشرکتی که حداقل‌های کار را داشته باشد می‌تواند بگیرد. خیلی از همکاران ما مدل کسب و کارشان پروانه کسبی است؛ یعنی قطعات را می‌فروشند، نصاب را پیدا می‌کنند و مهر تأیید را از شرکتی که پروانه مونتاژ دارد می‌گیرند که البته این تخلف از طرف شرکتی است که پروانه مونتاژ دارد.

در حال حاضر ارزش افزوده صنعت آسانسور دقیقاً خرید و فروش قطعات است یا در طراحی و مونتاژ؟

قطعاً ارزش افزوده در طراحی و مونتاژ است. چون قطعه فروشی را کارفرما می‌تواند با قیمت‌های پایین‌تری تهیه کند و کار را با جنس‌های تقلبی که حتی تشخیصش برای خود شرکت‌ها هم سخت است انجام دهد.

متاسفانه این موضوع هم بعداز افزایش قیمت ارز خیلی بروز داشت. در بحث ارزش افزوده شرکت‌هایی که طراحی و مونتاژ دارند ارزش افزوده ایجاد می‌کنند چرا که به قطعات تولیدی ارزش می‌دهند و طراحی و مهندسی می‌کنند.

خیلی از کارفرماها فکر می‌کنند این پول اضافه است؛ اما شما وقتی صفر تا صد یک کار را به شرکتی می‌دهید یعنی این کار از شروع که چاه آسانسور است تا انتها براساس طراحی و نقشه کشی‌های مختلف و براساس یک پلن مشخص جلو برده می‌شود.

تعهدات اجرا، گرفتن استاندارد، گارانتی و بیمه شامل خدمات شرکت می‌شود، اما وقتی کارفرما قطعات را از کسی بخرد، اگر مشکلی پیش بیاید و شرکت فروشنده تعهدی نداشته باشد و پاسخگو نباشد، شرکت سازنده قطعات هم اساساً جواب تلفن مصرف کننده را هم نمی‌دهد چه رسد که بخواهد پشتیبانی کند. این نکته را هم دقت کنید که در بخش خرید قطعات، قطعات وارد شرکت‌ها و مغازه‌های قطعه فروشی می‌شود و شاید ماه‌ها آنجا دپو شود و گارانتی اصلی آن تمام شود.

قطعاتی که گران هم هستند و آن را به کارفرما می‌فروشند، درحالیکه اساساً آن قطعه گارانتی ندارد ولی شرکت‌های نصب کننده از زمانی که برای آسانسور استاندارد می‌گیرند و آسانسور را روشن شده دراختیار کارفرما می‌گذارند، گارانتی‌شان شروع می‌شود. حالا ممکن است قطعه تولیدش چندسال پیش باشد دیگر مهم نیست چراکه قطعات آسانسور دوسال گارانتی گرفته‌اند. این‌ها ارزش افزوده‌هایی است که شرکت‌ها می‌توانند ایجاد کنند ولی قطعه فروش نمی‌تواند ایجاد کند.

در واقع آن شرکت‌ها که استاندارد کار نمی‌کنند، درحال بازی با جان مردم هستند

من همیشه گفته‌ام که آسانسور یک وسیله حمل و نقل عمومی است که راننده ندارد و افراد وارد یک اتاق می‌شوند و اگر ایمنی لازم و سرویس درستی را نداشته باشد می‌تواند خطرآفرین‌ترین وسیله حمل و نقل عمومی باشد که متاسفانه اتفاقات ناگواری هم به دلیل کوتاهی شرکت‌ها رخ داده است. برخی کارفرماها قطعه‌ای که نهایتاً 200 هزار تومان است را نمی‌خواهد تهیه کند و سرویسکار آن را اصطلاحاً پُل می‌کند، یعنی از مدار خارج می‌کند. درست مثل لوازم برقی قدیمی که تعمیرکار آن را یکسره کرده و با جان مردم بازی می‌کند. حادثه‌هایی که در همین شهر خودمان رخ داده است.

با توجه به این بحث ارزش افزوده که گفتید پس ما باید در داخلی سازی قطعات پیشرفت خوبی کرده باشیم.

ما در صنعت آسانسور خوشبختانه با توجه به حمایت‌ها بحث تولیدات را داریم که در همین مجموعه ما، تولید تابلو فرمان که از سال 88 درحال تولید هستیم و کابین آسانسور را هم داریم که قبلاً تماماً وارداتی بود. در سال 70 نخستین شرکت تولید کننده تابلو فرمان شروع به کار کرد و سیستم‌ها از سیستم‌های رله‌ای قدیمی تبدیل به سیستم‌های میکروپروسسوری با بردهای الکترونیکی شد. الان هم واقعاً در صنعت دنیا حرف برای گفتن داریم. به عنوان مثال تولیدات ما در عراق درحال رقابت با تولیدات شرکت‌های ترکیه‌ای هستند و به ما می‌گویند که حرکت‌ها در تابو فرمان شما حرکت‌های بهتری است. این تازه نگاه عامیانه است؛ اما مهندسان عراقی و سوری هم می‌گویند که شما قطعات باکیفیت‌تری تولید می‌کنید.

ما فقط یک مشکل در ایران داریم که آن هم مشکل بسته بندی و ظاهرکار است و ما در ایران در صادرات مشکل بسته بندی داریم. درحالیکه شرکت ترکیه‌ای بسته بندی زیبایی دارد اما من دیده‌ام که همکاران ما مثلاً در کابین آسانسور را ریخته است عقب تریلی و منتقل کرده است. با این شیوه حمل و نقل تنظیمات در بهم ریخته و دچار مشکلات شده است. اما شرکت ترکیه‌ای کارتن پیچ کرده، کف را یونیلیت گذاشته و درها را در پالت‌های چوبی قرارداده و... هرکس این را ببیند خوشش می‌آید درحالیکه کیفیت کار پایین‌تر است.

متاسفانه در این صنعت اصلاً نگاهی به این موضوع نداریم. نه تنها در این صنعت در سایر صنعت‌ها مثل کاشی و سرامیک هم همینطور است.

مجموعه شما در خارج از کشور هم فعالیتی دارد؟

خوشبختانه در عراق با توجه شرایط و ارتباطاتی که ایجاد شده اوایل اعتماد خوبی وجود داشت اما بعداز مدتی به خاطر حضور عده‌ای تاجرنما اعتماد سلب شد و به سمت شرکت‌های ترکیه‌ای رفتند اما بعد از مشخص شدن اینکه کیفیت کار شرکت‌های ترکیه‌ای پایین‌تر است دوباره درحال رو آرودن به شرکت‌های ایرانی هستند. البته با دقت بیشتر و استفاده از مهندسان ایرانی و اروپایی که به آنها مشاوره می‌دهند. در سوریه هم درحال برررسی شرایط هستیم و هنوز وارد نشده‌ایم.

برویم سراغ خود شرکت آریا آسانسور. چه شد که آریا آسانسور متولد شد و چه شد که وارد این صنعت شدید؟

از سال 86 که کار ساختمان می‌کردم و رشته‌ام برق بود و به این رشته هم علاقه داشتم. ساختمانی را می‌ساختم که رسیدیم به آسانسور ساختمان. تابلو آسانسور را باز کردم و دیدم خیلی از قطعاتش را می‌شناسم و متوجه می‌شوم چیست. این ایجاد انگیزه شد و البته پیش زمینه‌ای هم داشتم و یکی از اقوام در زمینه تولید بردهای تابلو فرمان مشغول بود. به آنها مراجعه کردیم و کم کم از کار ساختمان به سمت تولید این کار رفتیم و دیگر بردها را از آن‌ها می‌گرفتیم و تابلو تولید می‌کردیم و وارد بازار می‌کردیم.

حضورمان در بازار قم هم با فروش تابلو فرمان بود و خودمان را معرفی کردیم و کم کم اعتبارکسب کردیم و با توجه به تجربه‌هایی که داشتیم و دوره‌هایی که دیده بودیم و اطلاعاتی که داشتیم، تیمی را تشکیل دادیم و از سال 90 پروانه طراحی و مونتاژ گرفتیم و کار را شروع کردیم.

چند نیروی مشغول به کار دارید؟

در مجموعه خدمات و طراحی و مونتاژ ما 36 نفر نیرو به صورت مستقیم فعال هستند.

دانش فنی افراد به چه صورت است؟

همه تحصیل کرده‌اند و در دوره‌ها و شرایطی که لازم است آموزش دیده هستند و سالانه بودجه‌ای را برای آموزش‌های مداوم نیروها به ویژه سرویسکارها داریم. چرا که اعتقاد داریم سرویسکارها باید آموزش بیشتری ببینند، زیرا سرویسکارها در لبه پرتگاه حفظ جان افراد قرار دارند.

درباره اشتغال غیرمستقیم افراد چطور؟

به صورت غیرمستقیم 140 نفر در مجموعه ما مشغول به فعالیت هستند. چرا که با توجه به جذابیت بیشتری که بازار تهران دارد، کارگاه کابین سازی و تابلوسازی ما در تهران قرار دارد.

درباره اتوماسیون سازی نصبت و پشتیبانی آسانسور چه کار انجام داده‌اید؟

دراین باره ما تمام نیازهای یک مجموعه خدماتی و یک مجموعه طراحی و مونتاژ را سیستماتیک کرده‌ایم و در یک اپلیکیشن قرار داده‌ایم. به این صورت که کارفرما از روزی که درخواست یک استعلام را به ما می‌دهد، این ثبت می‌شود تا مرحله طراحی و مونتاژ؛ یعنی همه چیز ثبت می‌شود و قابل پیگیری و مشاهده است.

تا مرحله استاندارد در بخش طراحی و مونتاژ قرار دارد و از این مرحله تحویل بخش خدمات داده می‌شود و آنجا هم همه چیز ثبت می‌شود. گزارش گیری تعداد سرویس‌ها در دوره، نام سرویسکار، تعداد و علت خرابی‌ها، فیلم‌های قبل و بعداز خرابی، کارهای انجام شده و امتیازدهی به سرویسکارها همه چیز ثبت شده و بر روی اپلیکیشن «امدادآسانسور» قابل مشاهده است.

از طرفی تلفن چهار رقمی 3167 نیز برای پشتیبانی خدمات در سطح استان قم وجود دارد و تلفن 32911199 هم مربوط به بخش طراحی و مونتاژ است. درصورتی که سرویس دهی آسانسورتحت قرارداد شرکت دیگری نباشد، با همان شماره چهار رقمی می‌توانند برای انجام امور خدمات درخواست دهند.

درخصوص شرایط خاص کرونا چه کاری انجام داده‌اید؟

ما چند ابتکار داشتیم. یکی بحث سیستم‌های تاچ لس بود که ایجاد کردیم که در حقیقت بدون لمس شاسی‌ها و با نزدیک شدن دست تا یک فاصله مشخص، آسانسور دستور می‌گیرد.

سیستم دیگر، سیستم وویس پیجینگ است که راه اندازی کردیم. به این صورت که با اعلام طبقه مورد نظر آسانسور دستور می‌گیرد. سیستم اول را نصب کرده‌ایم اما سیستم دوم چون هنوز درمرحله تست قرار دارد اعلام فراخوان عمومی نکرده‌ایم و فقط در دو سه مورد پیاده سازی شده است.

آینده صنعت آسانسور را چگونه می‌بینید؟

با توجه به نظارت‌ها و عملکرد خوبی که وزارت صمت و اداره استاندارد دارند اگر با همین روند ادامه یابد و اتحادیه‌ای که در قم است با همین قدرت ادامه دهد و حمایت‌هایی که لازم است انجام شود، این صنعت قطعاً روبه رشد است و قطعاً خیلی از اتفاقات ناگواری که می‌بینیم و ناشی از بی اطلاعی کارفرما است رخ نمی‌دهد.

توصیه ما این است که ببینند شرکتی که آسانسور آر نصب کرده واجد شرایط لازم بوده و عضو انجمن بوده یا نه.

امکانی را در قم برای نخستین بار فراهم کرده‌ایم که افراد آسانسور را از نزدیک ببینند با این هدف که بهتر با استانداردهای آسانسور، مواد و اقلام مورد مصرف و قیمت‌های مختلف را مشاهده کرده و با استاندارد کلی طراحی و مونتاژ و همچنین خدمات، آشنا شوند که استقبال هم تا اینجا خیلی خوب بوده است.

از طرفی روی شرکت‌های همکار هم اثر گذاشته ایم و باعث شده آنها هم خدماتشان را ارتقا دهند و عملاً کل این تجارت رشد کرده است. خیلی از کارفرماها قیمت‌های مختلفی می‌بینند و چون ناآشنا هستند فکر می‌کنند ارزان‌تر تهیه کنند بهتر است و وقتی قیمت بالاتر را می‌بینند سؤال برایشان ایجاد می‌شود که دلیل این اختلاف قیمت‌ها چیست. توجیه کارفرما هم سخت است چرا که خودشان در بازار هستند؛ اما متاسفانه با کار آسانسور آشنا نیستند و فکر می‌کنند آسانسور چهار قلم جنس بیشتر ندارد درحالیکه بیش از 100 قلم جنس در آسانسور وجود دارد که باهم ترکیب می‌شوند و آسانسور آر تشکیل می‌دهند.

آیا سلیقه مردم در قم به سمت جنس با کیفیت درحال حرکت است؟

متاسفانه در گذشته اینطور نبود؛ اما آگاهی و فرهنگ سازی باید انجام شود تا مردم کیفیت را مطالبه کنند و تا سازنده‌ها کار با کیفیت انجام دهند. در واقع این کاری که ما کردیم به نوعی کمک به آگاهی بخشی مردم است که مصرف کننده هستند. چرا که این تجارت در ابتدا در دست سازنده است و دست مصرف کننده نیست. سازنده اگر دنبال کار خوب باشد سراغ شرکت خوب می‌رود اما اگر دنبال این نباشد و کار را دست پیمانکار بدهد، کار را با قیمت سنگین اما با کیفیت پایین انجام می‌دهند.

*ممنونم از وقتی که برای مصاحبه در اختیار ما گذاشتید.