برای نجات سینما باید به تجربیات کشورهای دیگر توجه داشته باشیم / اقتصاد سینمای ایران بیمار است

حسن هدایت کارگردان و تهیه‌کننده سینما و تلویزیون در گفت‌‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: طبیعی است تا زمانی که تقاضای دریافت پروانه ساخت وجود داشته باشد وزارت فرهنگ هم باید به این تقاضاها پاسخگو باشد و سازماندهی میزان صدور پروانه ساخت به دولت مربوط نمی‌شود. سازمان سینمایی به عنوان نهادی دولتی مسئولیت‌های متعدد دیگری دارد که در مشکلات فراوان شکل گرفته از شیوع ویروس کرونا و وضعیت اقتصادی بسیاری مواقع از عهده وظایف خود برنمی‌آید و نمی‌توان از آن انتظار داشت که وظیفه‌ای دیگر را به دوش بکشد.

هدایت خاطرنشان کرد: اگر درخواست صدور پروانه ساخت وجود داشته باشد دولت چاره‌ای جز بررسی ندارد و اگر تصمیم بر این گرفته شود که پروانه‌ای صادر نشود قطعاً افراد متقاضی و بسیاری افراد دیگر معترض می‌شوند که چرا پروانه ساخت صادر نمی‌شود و جلوی تولید گرفته شده است. حتی شاید برخی افراد چنین درخواستی بدهند و تأکید کنند که می‌خواهند پولشان را دور بریزند و به کسی مربوط نیست که چرا در این شرایط فیلم می‌سازند.

او افزود: این وضعیت نگرانی‌هایی را به وجود می‌آورد که شاید یکی از آن‌ها را بتوان بالا رفتن تعداد کارگردان‌ها دانست که بیش از اندازه بودن تقاضای تولید ممکن است در سینما بحران ایجاد کند و همانطور که سازمان سینمایی باید با تعدد کارگردان پاسخگوی انتظارات آن‌ها باشد باید پاسخگوی میزان بالای تولیدات نیز باشد. با این حال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کاری منطقی می‌کند که مثل روال سابق پروانه ساخت صادر می‌کند.

این کارگردان تأکید کرد: دوستانی که در این شرایط درخواست صدور پروانه ساخت دارند شاید به بازارهایی غیر از اکران سینما فکر می‌کنند. اکران آنلاین، توجه به فستیوال‌های خارجی برای کسب موفقیت و تشویق شدن و... می‌توانند گزینه‌هایی باشند که این افراد برای تولید آثارشان به آن‌ها فکر می‌کنند. مسئله بعدی به موضوعی مربوط می‌شود که چند سال است در سینمای ما مطرح شده و بارها درباره‌اش صحبت کرده‌ایم، پول‌های مشکوکی که در سینما وارد شده‌اند و شاهد تولید آثاری هستیم که با این پول‌ها ساخته می‌شوند. البته نمی‌توان این موضوع را در سینمای ایران چندان جدی بگیریم چرا که سینمای ایران بازار کوچکی دارد که محل مناسبی برای پولشویی یا مسائلی از این دست نیست.

او افزود: طبیعتاً من به عنوان کسی که در سینما فعالیت می‌کنم باید از افزایش تولید خوشحال باشم اما همین افزایش تولید هم خطراتی دارد که می‌تواند به کیفیت لطمه وارد کند. اقتصاد سالم اقتصادی است که مبتنی بر یک رابطه متعادل بین عرضه و تقاضا است و وقتی در این شرایط فیلم ساخته می‌شود به این معنی است که هیچ ارتباط متعادل و منطقی بین عرضه و تقاضا وجود ندارد. افزایش بی‌رویه ظهور کارگردان و تهیه‌کننده باعث شده افراد زیادی بدون تجربه و شناخت کافی از ساختار فیلم و سینما به این عرصه ورود کنند و بحران‌های زیادی را به وجود آورند. این رویه باعث شده وقتی به خانه سینما مراجعه می‌کنید برخی مواقع این تصور به وجود می‌آید که گویا به یک دادگاه مراجعه کرده‌اید و افراد بسیاری برای شکایت از یکدیگر به آن‌جا مراجعه کرده‌اند.

کارگردان فیلم سینمایی «چشم شیطان» در ادامه اظهاراتش تأکید کرد: هیچ تجارتی در هیچ جای دنیا به شکل طبیعی اینگونه نیست که با یک کار در مدتی کوتاه بتوان سرمایه خود را 4 یا 5 برابر کرد. توجه کردن به وعده‌ها و ادعاهایی که از سوی برخی افراد برای سودآوری 4 یا 5 برابر افراد بسیاری را وسوسه می‌کند که در سینما سرمایه‌گذاری کنند و پس از اینکه انتظاراتشان با این کار برآورده نمی‌شود و متوجه می‌شوند که فریب خورده‌اند به خانه سینما متوصل می‌شوند. من بارها به این افراد گفته‌ام که شما برای خرید یک هندوانه به چند مغازه می‌روید و چطور برای سرمایه‌گذاری در یک فیلم سینمایی با چنین مبلغ بالایی هیچ تحقیق لازمی انجام نداده‌اید. به نظر من اگر سازمان سینمایی این امکان را داشته باشد که منبع هزینه تولید فیلم را استعلام بگیرد می‌توان این انتظار را از آن داشت که در این موضوع ورود کند که قطعاً اتفاق مثبتی است اما تا زمانی که اینگونه نباشد نمی‌توانیم چنین انتظاری داشته باشیم.

هدایت در پایان گفت: تاریخ پایان شیوع ویروس کرونا را نمی‌توان پیش‌بینی کرد، این بحران را تا امروز انسان تجربه نکرده است و برای اولین بار است که انسان در چنین بحرانی قرار گرفته و در همه جای دنیا معضلات بسیاری را انسان تجربه می‌کند. مشکل کرونا به سادگی با تزریق واکسن حل نمی‌شود و حتی اگر امروز واکسنی مطمئن باشد که این ویروس را ریشه‌کن کند تا بازگشت به روزهای عادی حداقل 4 یا  سال زمان نیاز داریم. به همین دلیل هر پیش‌بینی درباره وضعیت سینما پس از شیوع ویروس کرونا تا حدی ساده‌نگری است اما راهکارهایی وجود دارد که به نظر من بهترین شکلش برای ما نگاه کردن به عملکرد دیگر کشورهای دنیا است. در کشورهایی که سینما یک صنعت قدرتمند است تمهیداتی داشته‌اند که ما می‌بتوانیم با الگو قرار دادن آن‌ها برخی مشکلات خود را حل کنیم. قطعاً راهکارهای آن‌ها به همان شکل در کشور ما جوابگو نیز و باید این راهکارها را بومی‌سازی کنیم.