«فانوس» با کاروان شعر و موسیقی در راه است

به گزارش برنا؛ برنامه شماره ٣٢١ «با کاروان شعر و موسیقی »  یکشنبه ۶ تیرماه به مناسبت زادروز عباس مهرپویا  به پخش و بررسی قطعه « فانوس» اختصاص دارد.

عباس مهرپویا درششم تیرماه ۱۳۰۶ در محله عین الدوله تهران درخانواده‌ای تهرانی الاصل به دنیا آمد، پدرش غلامحسین مهرپویا سرهنگ ارتش  بود.

مهرپویا ابتدا قدم در عالم موسیقی گذاشت و با فراگیری ساز عود کار خود را آغاز کرد. عود را نزد نوازنده عرب تبار به نام احمد علی شروع کرده و به سرعت با توجه به علاقه واستعداد ذاتی اش، درنواختن این ساز مهارتی خاص پیدا کرد و درنمایش‌های پیش پرده خوانی معروفی که در دهه ۲۰ درتهران مرسوم بود، بازی می‌کرد و در حین اجرا ساز عود نیز می‌نواخت،در سال ۱۳۳۱ توسط دوستانش در جامعه باربد به سینمای آن روز دعوت شد و در فیلم دزد عشق به عنوان بازیگر و همچنین آهنگساز موسیقی متن فیلم همکاری کرد، او پس از بازی در این فیلم توسط حسین مدنی از نخستین فیلم‌سازان تاریخ سینمای ایران دعوت شد تا برای اولین فیلم سینمایی‌اش به نام جدال با شیطان، ساخت و اجرای موسیقی متن آن را بر عهده گیرد.در قدم بعدی مهرپویا یادگیری گیتار را نزد استادی ایتالیایی به نام ارماندو شروع کرد و بعد از مدتی، پس از آشنایی با گیتارنواز بزرگ آلمانی به نام اروین موره در تهران نواختن گیتار را به‌طور حرفه‌ای نزد او ادامه داد، و توانست جزو بهترین گروه‌های موسیقی پاپ آن سال‌ها شود.

او نخستین کار جدی‌اش در این زمینه را در سال ۱۳۳۶ با اجرای قطعه‌ای به نام کلبه سرخ پوستان و معرفی گیتار الکتریک در یکی از انجمن‌های هنری تهران شروع کرد. مهرپویا و گروه ۳ م جزو اولین گروه‌هایی محسوب می‌شد که برای اولین بار در ایران به اجرای موسیقی پاپ با گیتار الکتریک پرداختند.

مهرپویا به همراه نواختن ساز گاهی زمزمه‌هایی درعالم تنهایی خود داشت، که به تدریج او را علاقه‌مند به اجرا و خوانندگی کرد، صدای او از جنس باس - باریتون بود که با توجه به محدود بودن این نوع جنس صدا در بین خوانندگان آن دوره از جایگاه ویژه‌ای در موسیقی ایران برخوردار بود، و خیلی زود مورد توجه و تشویق گروهی و بالطبع مورد انتقاد گروهی دیگر قرار گرفت، اما او به راهش ادامه داد و از این تشویق‌ها و انتقادات برای بهتر شدن کارهایش بهره برد.

در آن دوران ترانه‌ای را با بهره‌گیری از سبکی خاص به همراه شعری از شاعر نام آشنای آن دوره مهدی حمیدی شیرازی به نام مرگ قو اجرا کرد و به بازار عرضه نمود، که با استقبال فراوانی روبرو شد. و این قطعه باب تازه‌ای را در موسیقی پاپ ایران باز کرد.

مهرپویا بعدها به هندوستان سفر کرد، و در جهت آشنایی با موسیقی آن کشور و یادگیری ساز سیتار که تا آن زمان یک ساز هندی محسوب می‌شد، مدت‌ها تحت آموزش اساتید مختلف و نیز مشاوره و راهنمایی سیتار نواز نام آشنای هندی راوی شانکار قرارگرفت، و این ساز را به‌طور کامل آموخت  که  قطعه ای که امروز پخش می شود روایتی از این استاد است وی در بازگشت به ایران این ساز ایرانی الاصل را که بر طبق مدارک تاریخی توسط امیرخسرو دهلوی از ایران به هند برده شده و کم‌کم از موسیقی ایرانی خارج شده بود، بار دیگر وارد موسیقی ایران کرد.

وی در ادامه راه خوانندگی اش همواره می‌کوشید تا با بهره‌گیری از دستاوردهای سفرهایش به دیگر کشورها و آشنایی با فرهنگ و موسیقی آن‌ها آهنگ‌هایی را با سبکی خاص و نو بسازد، مهرپویا از دهه ۴۰ به بعد آهنگ‌های بسیار متفاوتی را با نوای ساز سیتار و صدا و سبک خاص خویش ارائه کرد. او در زمان خود تنها نوازنده چیره‌دست ساز سیتار درایران بود و با تسلطی که بر آن داشت، کوشید که نوای این ساز را با موسیقی پاپ ایرانی تلفیق ساخته وملودی‌های تازه‌ای را خلق نماید، و از آن به عنوان موسیقی تلفیقی یاد می‌شود که مهرپویا از پیشگامان آن در ایران بود.

همچنین او ترانه‌هایی را با الهام از طبیعت ساخت به عنوان مثال: ترانه قایقرانان با الهام از صدای واقعی امواج دریا و پارو است، یا نسیمِ عشق (باد وحشی) که با وزش طبیعی باد همراه است؛ که بسیار مورد توجه طرفدارانش بود.

مهرپویا اکثر ملودی‌های ترانه‌هایی را که اجرا کرده خودش ساخته است. و از کلام شعرایی چون: تورج نگهبان ،پرویز وکیلی، داریوش روشن ،وحید ادیبی، کریم فکور ،فریبرز امیر ابراهیمی، معینی کرمانشاهی ،نواب صفا، بیژن ترقی، شهیارقنبری و … استفاده کرده است.

او با آوایی اندوهناک به همراهی نغمه‌های غمناک سازش، گویی درد هزاران‌سال تنهایی و بی‌کسی را روایت‌می‌کرد.

آخرین کار هنری او در بخش موسیقی، همکاری با مجید انتظامی در موسیقی متن فیلم بایسیکل ران بود  که در آن نوای سیتار او برای آخرین بار بگوش می‌رسد.

سرانجام مهرپویا در ۴ خرداد ۱۳۷۱ در سن ۶۴ سالگی بر اثر ابتلا به سرطان، پس از تحمل دو سال بیماری درگذشت. پیکر او در امامزاده عبدالله شهرری با حضور جمعی از هنرمندان و دوستدارانش به خاک سپرده شد.

در این برنامه به یاد وی در سالروز میلادش قطعه « فانوس» که «محمد بهلول» سروده و  «عباس مهرپویا» با  تنظیم «میلان گومز » و آهنگساز ی «راوی شانکار» اجرا کرده است تقدیم شنوندگان رادیو فرهنگ می شود .

از عباس مهرپویا خواننده، مبتکر موسیقی تلفیقی، نوازنده، آهنگساز، تنظیم‌کننده،  صدها صفحه گرامافون و چهار آلبوم به صورت کاست منتشر شده‌است. سه آلبوم با جمع‌آوری تک‌آهنگ‌هایی است که در گذشته به روی صفحه گرامافون ارائه شده بود. و یکی از آلبوم‌ها «موزیک بدون کلام» است. که مجموعا در سال ۱۳۵۵ از شرکت کاسپین در ایران منتشر و به بازار عرضه شده‌است.

برنامه «با کاروان شعر و موسیقی» به تهیه کنندگی یلدا احتشامی و گویندگی مریم واعظ پور  ساعت ۱۲:۳۰ روی موج اف ام ردیف ۱۰۶مگاهرتز و موج ای ام ردیف۵۸۵ کیلوهرتز از رادیو فرهنگ پخش می شود.