چه کسانی به تزریق سومین دوز واکسن کرونا دقیقا نیاز دارند؟

به گزارش برنا؛ تزریق سومین دوز واکسن، گامی کمکی برای تقویت ضریب ایمنی تلقی می‌شود و ادارات درمانی و دارویی آمریکا آن را ضروری نمی‌دانند.

این دوز برای چه گروه‌هایی مفید خواهد بود؟ آیا مصون‌سازی کامل با دو دوز ایجاد نمی‌شود؟ در حالی که بسیاری کشور‌ها با کمبود واکسن روبرو هستند و میلیون‌ها نفر هنوز دوز نخست واکسن کرونا را دریافت نکرده‌اند، بحثی درباره دوز سوم واکسیناسیون درگرفته است.

دو شرکت داروسازی فایزر و بیون‌تک سرگرم برنامه‌ریزی برای تولید واکسن تقویت‌کننده در قبال ویروس گونه دلتا هستند. شهروندان البته نباید از این بابت نگران باشند. موضوع به این معنا نیست که همه باید سومین دوز واکسن را تزریق کنند. در واقع واکسن سوم تقویت‌کننده است و نقش محکم‌کاری دارد.

پژوهشی در ایالات متحده در باره اثربخشی درازمدت واکسن‌هایی بر پایه mRNA نشان می‌دهد که واکسن سوم برای گروه‌های سنی بالا، کسانی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند و افرادی با سوابق بیماری‌های جدی مفید خواهد بود.

نتایج این پژوهش اواخر ماه ژوئن منتشر شده اما مراجع درمانی/دارویی آمریکا می‌گویند شواهد کافی برای ضروری بودن دوز سوم موجود نیست. سازمان غذا و دارو و اداره بهداشت ایالات متحده در بیانیه مشترکی با تاکید بر داده‌های علمی در دسترس، دو دوز واکسن را برای مصون‌سازی کافی دانسته‌اند.

سازمان غذا و دارو و اداره بهداشت آمریکا گفته‌اند، در حال بررسی اثرات دوز‌های تقویتی هستند اما برای نتیجه‌گیری در این زمینه، به داده‌های شرکت‌های دارویی اکتفا نمی‌کنند.

کارشناسان دو شرکت داروسازی فایزر و بیون‌تک بر این نظرند که اثرات حفاظتی واکسن بعد از شش ماه کاهش می‌یابد. بیانیه مشترک این دو شرکت به اطلاعات جامع وزارت بهداشت اسرائیل استناد کرده که اذعان می‌کند تاثیر ایمن‌سازی در برابر ویروس، شش ماه بعد از دومین دوز واکسن به شیب نزولی می‌افتد.

بیون‌تک و فایزر می‌گویند بر اساس داده‌های موجود، احتمالا شش تا یک سال پس از واکسیناسیون کامل، دوز سوم ضرورت می‌یابد. این داروسازی‌ها باور دارند که دوز سوم بالاترین سطح محافظت و ایمن‌سازی، علی‌الخصوص در قبال ویروس گونه دلتا را ایجاد خواهد کرد. داده‌های تحقیقی جدید نشان می‌دهند که دوز سوم واکسن میزان آنتی‌بادی را پنج تا ده برابر می‌کند.

عامل مفقوده زمان

برخی بیماری‌های مسری مثل سرخک با یک بار واکسیناسیون، فرد را یک عمر در برابر ویروس مصون می‌کنند. واکسن کزاز باید هر ده سال یک‌ مرتبه تجدید شود.

بحث کنونی و تفاوت نظر در باره دوز سوم واکسن کرونا ناشی از آن است که مدت زیادی از همه‌گیری و فرآیند ایمن‌سازی نگذشته است. داده‌ها و شواهد موجود هنوز در مرحله پردازش قرار دارند و نتیجه‌گیری نهایی به زمان بیشتری نیاز دارد. حتی در مورد کهنسالان و گروه‌های پرخطر نیز نمی‌توان با قطعیت گفت.

تا کنون دو مرتبه واکسیناسیون به معنای ایمنی کامل در قبال کووید ۱۹ تلقی شده است. دوز دوم واکسن، سیستم ایمنی بدن را قوی‌تر و آماده‌تر می‌کند. در واقع سلول‌های حافظه‌ای با تزریق دوز دوم، آنتی‌ژن را تشخیص می‌دهند و با واکنش سریع، پاتوژن‌را از بین می‌برند. برای همین دوز دوم واکسن ضروری است و به همین دلیل است که افراد بهبود یافته از کرونا، تنها دوز دوم واکسن را می‌زنند، زیرا بدن آن‌ها عامل ابتلا را از قبل می‌شناسد و علیه آن مجهز شده است.

تنها چیزی که می‌توان در باره افراد مسن گفت، این است که پاسخ سیستم ایمنی بدن آن‌ها شتاب کافی را ندارد و هر تقویت کننده‌ای می‌تواند مفید باشد.

بحث در باره دوز تقویتی واکسن در حالی جریان دارد که توزیع ناعادلانه دوز‌های اول و دوم مورد انتقاد جدی است. همه شهروندان کشور‌های صنعتی و پیشرفته تا پایان تابستان به طور کامل واکسینه خواهند شد، اما در آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین، واکسن نایاب است و میلیون‌ها نفر حتی اولین دوز را هم تزریق نکرده‌اند.

طبق پژوهشی که نتیجه آن اخیرا در مجله علمی "لنست" منتشر شده، کشور‌های ثروتمند که ۱۶ درصد جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند، حدود ۷۰درصد مردم خود را با پنج واکسن معتبر فعلی ایمن‌سازی کرده‌اند. سازمان جهانی بهداشت نیز می‌گوید میانگین واکسیناسیون در کشور‌های فقیر دنیا تنها ۲/ ۰ درصد است.

نشریه "اکونومیست" می‌نویسد در بهترین حالت، واکسیناسیون عمومی در کشور‌های فقیر از سال ۲۰۲۴ شروع خواهد شد.

صرفنظر از جنبه تبعیض و بی‌عدالتی، عقب‌ماندن کشور‌های فقیر از روند واکسیناسیون می‌تواند موجب شیوع انواع ویروس‌های جهش‌یافته و سرایت گونه‌های تازه به کشور‌های غنی باشد. چیزی که در میان مدت بحران بهداشتی و اجتماعی جدیدی در این کشور‌ها خواهد آفرید.