سینما با عشق سینماگران به این هنر زنده است/ ساخت هیچ فیلمی صرفه اقتصادی ندارد

علی‌اکبر ثقفی تهیه‌کننده و کارگردان سینما در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: در سینمای ایران تولید فیلم‌های سینمایی به چند شکل ساخته می‌شوند که همه آن‌ها را در دو دسته سینمای دولتی و سینمای مستقل می‌توان تقسیم کرد. فیلم‌هایی که در سینمای دولتی توسط ارگان‌ها و سازمان‌های مختلف ساخته می‌شو ند دغدغه بازگشت سرمایه برایشان وجود ندارد. طی سال‌های اخیر نیز فیلم‌های دولتی بسیاری را دیده‌ایم که ساخته شده‌اند و با وجود هزینه بالایی که برای آن‌ها در نظر گرفته شده بود، نتوانستند موفق به بازگشت سرمایه خود شوند.

ثقفی خاطرنشان کرد: امروز به دلیل شرایط بدی که در سینمای کشور حاکم است، تهیه‌کننده‌های قدیمی بیشتر خانه‌نشین شده‌اند و کمتر فیلم تولید می‌کنند و می‌بینیم که بیش از هر چیز افراد تازه وارد هستند که امکان فعالیت دارند و اکثراً آثار آن‌ها هم با شکست مالی مواجه می‌شود.

وی افزود: فیلم‌هایی که معمولاً برای موفقیت در گیشه ساخته می‌شوند امروز به دلیل دغدغه‌های مالی تنها هدفشان جذب مخاطب است و به همین دلیل از ارزش‌های هنری تهی هستند و از طرفی بیش از 80 درصد فیلم‌هایی که به صورت مستقل ساخته می‌شوند و دغدغه‌های فرهنگی هنری دارند در گیشه شکست می‌خورند و از نظر من اگر امروز سینمایی باقی مانده و هنوز هم افرادی هستند که با وجود این خطرات فیلم می‌سازند تنها دلیلش عشق به سینما و فیلمسازی است. من فکر می‌کنم در شرایط حاضر کسانی که می‌خواهند فیلم بسازند بهتر است به سراغ فیلمنامه‌هایی با هزینه حداقل یا در واقع پروژه‌های لوباجت بروند.

این تهیه‌کننده در ادامه اظهاراتش تأکید کرد: بسیاری از تولیدکنندگان آثار سینمایی که با وجود شکست‌های مالی همچنان فیلم می‌سازند سعی دارند از امکانات بالقوه استفاده کنند. در واقع آن‌ها خود فیلمنامه اثر را می‌نویسند، کارگردانی می‌کنند و برخی ابزارهای لازم را دارند و با افرادی همکاری می‌کنند که به دلیل همکاری‌های قبل دستمزد کمتری دریافت می‌کنند و برخی امکانات دیگر را هم دارند. در واقع بیش از نیمی از بودجه فیلم را با این شرایط تأمین می‌کنند و بودجه‌ای حداقلی را نیز صرف کرده و فیلم ساخته می‌شود که امکان شکست پایین‌تر می‌آید. برخی تهیه‌کننده‌ها نیز اسپانسر دارند که در چند پروژه با آن‌ها همکاری می‌کنند و سودشان از تولید است. البته تعداد این تهیه‌کننده‌ها بسیار اندک است و شاید نهایتاً 10 درصد تولیدکنندگان این شرایط را داشته باشند.

ثقفی خاطرنشان کرد: تهیه‌کننده‌های باتجربه که شاید 50 سال است در این عرصه کار می‌کنند و برخی حتی سالن سینما دارند امروز خانه‌نشین شده‌اند. سینما به هر حال مثل سایر حرفه‌های دچار یک دگردیسی شده و نسل جوان‌تر به این عرصه وارد شده و نسل گذشته جای خود را به او داده است اما اگر قرار است این اتفاق به شکلی اصولی و منطقی رخ دهد لازم است که ما کمپانی داشته باشیم اما به نظر می‌رسد که این امکان وجود ندارد و امروز دفاتر سینمایی هستند که فعالیت‌های مشابه دارند اما قطعاً نمی‌توانند جای کمپانی‌های فیلمسازی را بگیرند. در واقع دفاتر سینمایی به این شکل کار می‌کنند که ممکن است در تولید چند فیلم متضرر شوند اما یک فیلم که به موفقیت می‌رسد و فروش بالایی دارد ضرر مالی دیگر آثار را هم جبران می‌کند و اینگونه آن‌ها می‌توانند به حیات حرفه‌ای خود ادامه دهند. سینمای مستقل با تک فیلم زنده نمی‌ماند، زنده ماندن یک سینما به حفظ جریان آن بستگی دارد و باید مکانیزمی وجود داشته باشد که فیلم‌های مستقل ساخته شوند و در کنار ساخت بتوانند بازگشت سرمایه یا حتی سود برای تولیدکنندگان داشته باشند.

وی افزود: دستگاه‌های دولتی مثل بنیاد سینمایی فارابی را نیز نمی‌توان کمپانی دانست، فارابی به برخی فیلم‌های مستقل کمک‌ می‌کند و معمولاً روی فیلم‌هایی چون آثار دفاع مقدس سرمایه‌گذاری می‌کند ولی یک کمپانی سینمایی نیست. امروز بیش از 70 درصد آثار سینمایی با شکست روبرو می‌شوند و باقی آثار نیز به زحمت سرمایه خود را برمی‌گردانند و تعداد کمی به سود می‌رسند و در این شرایط طبیعی است که هیچ کمپانی در این سینمای بی‌رمق ایجاد نشود. راهکاری که به ذهن می‌رسد در شرایط حاضر تنها فیلم ساختن با بودجه‌های اندک است، سینمای لوباجت امکان استفاده از سوپراستارها را ندارد و بازیگر جدید به سینما معرفی می‌کند و بیشتر شدن بازیگران هم انحصار سوپراستارها را از بین می‌برد.

ثقفی در پایان گفت: امروز اکثر تهیه‌کننده‌های قدیمی و کارکشته خانه‌نشین هستند و عده اندکی هم با ارگان‌ها کار می‌کنند و اندک تهیه‌کننده‌های مستقل هم با عشق به سینما برخی مواقع دست به تولید می‌زنند. باید از بخش خصوصی به شکل‌های مختلف حمایت کرد، اگر بخش خصوصی خودش سرمایه‌گذاری می‌کند در دریافت پروانه ساخت بهتر است با سینماگران مستقل همکاری کند و مسیر تولید را برای آن‌ها هموار سازد. سینمای ایران طی این سال‌ها با همه مشکلاتی که داشته همواره یکی از معتبرترین سینماهای منطقه و حتی جهان بوده و این اعتبار از تلاش و عشقی که سینماگران به این هنر داشته‌اند به دست آمده است. دولت، سازمان‌هایی چون اوج، صداوسیما و... باید در کنار سینما باشند و از آن حمایت کنند تا این هنر ارزشمند در کشور ما حفظ شود.