گروه علمی و فناوری خبرگزاری برنا؛ شبکههای فارسی زبان جم که ایدۀ اصلی آن تغییر سبک زندگی ایرانیان است، برنامههای مختلفی برای اجرای این ایده در بخشهای مختلف زندگی مردم دارند.
زیستاقتصادی مردم هم از این امر مستثنی نیست، جم در چند محور به دنبال تغییر ذائقۀ اقتصادی مردم ایران است که در گزارشهای جداگانه به آن پرداخته خواهد شد اما یکی از مهمترین محورهای عملیاتی جم تیوی برای رسیدن به هدف خود که قصد داریم در این گزارش بررسی کنیم، «آینده فروشی و رویای یک شبه پولدار شدن» است، محوری که شکلدهندۀ اصلی زندگی مبتنی بر قمار محسوب میشود.
ایدۀ یک شبه پولدار شدن است که برخی انسانها را در میز قمار بعد از بردن مبالغی ناچیز برآن میدارد تا همۀ دارایی خود را خرج کنند، بررسیها هم به خوبی نشان میدهد که هیچ قمار بازی از ماندن پای میز قمار سود نمیبرد، مگر صاحب قمارخانه و شرکایش که روی طمع گروهی از مردم حساب باز میکنند و سود سرشاری به جیب میزنند.
البته امروز قمارخانههای رسمی و فیزیکی در ایران وجود ندارد اما برخی سعی دارند با استفاده از فناوریهای جدید و فضای مجازی همچنان این ظرفیت را فعال نگه دارند، آماری در دست نیست که چند نفر با دیدن تبلیغات قمارهای مجازی و تلویزیونهای فارسی زبان وسوسه میشوند و بلیط بختآزمایی میخرند اما هر تعداد که باشند به طور قطع بخشی از تمرکز آنها برای کسب موفقیت کاهش پیدا میکند از طرفی ذهنی که مدام در حال روز شماری برای یک شبه پولدار شدن است، مولد بودنش از دست میرود و این بنظر میرسد درست همان چیزی است که مدیران جم تیوی، لوتوچی و حامیان آنها میخواهند، تخدیر رسانهای، تغییر سبکزندگی مردم و نهایت استحالۀ فرهنگی ایران را میتوان عصارۀ اهداف گروه مذکور برشمرد.
مرور برنامههای جمتیوی به خوبی نشان میدهد که همکاری گستردۀ تجاری میان گردانندگان بلیط بختآزمایی «لوتوچی» و شبکههای تلویزیونی جمتیوی وجود دارد؛ چرا که طی روز بارها شاهد تبلیغ این قرعهکشی قمارگونه در شبکههای جم هستیم!
البته زمانی که این تبلیغات را کنار محتوای سریالهای جم قرار دهیم، احتمالاً به این نتیجه خواهیم رسید که رویای یک شبه و بدون تلاش پولدار شدن که در تحلیل سریالهای این گروه تلویزیونی به طور جداگانه بررسی خواهیم کرد، یک خط گفتمانی در شبکههای جمتیوی است.
لوتوچی میگوید با خرید هر بلیط دو دلاری، مقداری به شانس خود برای برنده شدن در این قمار بزرگ بیافزایید تا شاید برندۀ جایزۀ یکصد و هشتاد هزار دلاری آن شوید، برای اعتمادسازی هم گفتوگوهایی با برخی افراد به عنوان برندگان درههای گذشته انجام میدهد که جوایزی از لوتوچی بردهاند! ادعاهایی که هیچگاه برای مخاطب قابل صحتسنجی نیست و این احتمال به طور جدی وجود دارد که او را مقابل سرابی پوشالی قرار دهد.
بررسیها نشان میدهد که لوتوچی برای تأمین مالی خود از دو نظام غیررسمی مالی رمزارزها و پرفکتمانی استفاده میکند که همین موضوع ترسیم گراف ارتباطات مالی آن را دچار چالشهایی میکند (یک سیستم پرداخت الکترونیکی برای پرداختهای غیر نقدی در اینترنت).
برخی تلاش میکنند تا این مدل از قمار را به نوعی جایگزین بلیطهای بختآزمایی دورۀ پهلوی دوم (اعانۀ ملی) معرفی کنند که علما در همان مقطع حکم به حرمت شرعی آن داده بودند.
جمتیوی فارغ از اینکه ارتباطی صرفاً تجاری با لوتوچی دارد یا پای همکاری تجاری فرهنگی در میان است با انتشار چنین آگهیهای به خوبی از ایدۀ فکری خود برای زیست اجتماعی مردم صحبت میکند؛ این موضوع حقیقتی انکار ناپذیر است؛ چرا که بارها گفتهایم، هیچ پیامی در رسانه پخش نمیشود، مگر برای اینکه پیامی را منتقل کند.
همکاریهای بازرگانی رسانهها با بنگاههای تجاری هم وابستگی زیادی به گفتمان فکری آنها دارد همانطور که هیچگاه در صدا و سیمای ایران شاهد تبلیغ قمار یا مشروبات الکی نخواهیم بود؛ چرا که رسانۀ ایران اسلامی گفتمان متفاوتی با ترویج چنین محصولاتی دارد اگر جمتیوی هم به دنبال ترویج پارادایم فکری متفاوتی بود به طور قطع چنین تبلیغاتی را پخش نمیکرد.
انتهای پیام/