از بحران تا امید؛ وفاق ملی در کانون گفت‌وگوی چهره‌های سیاسی

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا، همایش "گفت‌وگوی ملی درباره وفاق ملی" روز پنجشنبه ۲۰ دی ۱۴۰۳  در سالن همایش‌های کتابخانه ملی به ابتکار معاونت راهبردی رئیس‌جمهور برنامه‌ریزی و  با حضور مسعود پزشکیان،  اعضای دولت چهاردهم، جمعی از چهره‌‌ها و فعالان سیاسی برگزار شد.

در ابتدای این مراسم رئیس‌جمهور با تأکید بر ضرورت وفاق ملی به عنوان راه‌حلی برای عبور از بحران‌های کنونی، گفت: وفاق ملی تنها راه نجات کشور از مشکلات فعلی است. ما باید با همدلی و هم‌زبانی، اختلافات را کنار بگذاریم و برای آینده ایران تلاش کنیم.

رئیس‌جمهور افزود: وفاق به معنای نادیده گرفتن اختلافات نیست، بلکه به معنای مدیریت این اختلافات در چارچوب منافع ملی است. ما باید به جای تمرکز بر اختلافات، بر روی نقاط مشترک تمرکز کنیم و برای حل مشکلات مردم با هم همکاری کنیم.

وی همچنین به اهمیت وفاق در عرصه بین‌المللی اشاره کرد و گفت: وفاق داخلی پایه‌ای برای بهبود روابط خارجی است. اگر ما در داخل کشور به اجماع برسیم، می‌توانیم در عرصه بین‌المللی نیز موفق‌تر عمل کنیم و منافع ملی خود را بهتر تأمین کنیم.

ظریف: وفاق ملی نیازمند دیپلماسی هوشمندانه

محمدجواد ظریف، نیز در این همایش با اشاره به اهمیت وفاق در عرصه بین‌المللی، گفت: وفاق ملی تنها محدود به داخل کشور نیست، بلکه باید در عرصه بین‌المللی نیز به آن توجه کنیم. دیپلماسی هوشمندانه می‌تواند به ایجاد وفاق در سطح جهانی کمک کند و منافع ملی ما را تأمین نماید.

ظریف افزود: ما باید از تجربه‌های گذشته درس بگیریم و با استفاده از دیپلماسی فعال، روابط خود با کشورهای منطقه و جهان را بهبود بخشیم. وفاق داخلی و خارجی دو روی یک سکه هستند و نمی‌توان یکی را بدون دیگری تصور کرد. 

وی همچنین به ضرورت گفت‌وگو با جهان اشاره کرد و گفت: ما باید با دنیا تعامل کنیم و از موضع قدرت به گفت‌وگو بنشینیم. وفاق ملی تنها زمانی معنا پیدا می‌کند که بتوانیم در عرصه بین‌المللی نیز به اجماع برسیم و منافع ملی خود را حفظ کنیم.

وفاق؛ راه‌حلی برای بحران‌های داخلی و خارجی

در نشست "جریان‌های سیاسی و وفاق ملی"، شرکت‌کنندگان بر ضرورت وفاق به عنوان راه‌حلی برای حل بحران‌های داخلی و خارجی تأکید کردند.

سعید آجرلو، فعال سیاسی اصولگرا، در سخنان خود گفت: بدون توافق بر سر مسائل کلیدی مانند کارآمدی نظام، حل مشکلات بانکی و بروکراسی دولت، دستیابی به وفاق در سایر موضوعات امکان‌پذیر نخواهد بود.» وی افزود: «وفاق باید به بهبود زندگی مردم و حل مشکلاتی مانند تورم و نوسانات ارزی کمک کند.

آجرلو هشدار داد که اگر وفاق به معنای تبدیل جریان‌های سیاسی به اپوزیسیون نظام باشد، این روند به نتیجه‌ای نخواهد رسید. وی تأکید کرد: «وفاق به معنای استحاله جمهوری اسلامی نیست. 

بحران تصمیم‌سازی و ضرورت وفاق

عماد بهاور، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در این نشست به بحران تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در کشور اشاره کرد و گفت:بحران تصمیم‌سازی فراتر از سایر بحران‌هاست. اختلاف‌نظرهای عمیق در مسائلی مانند سیاست خارجی، فرهنگی و انتخابات وجود دارد و باید مشخص شود که مرجع تصمیم‌گیرنده در این موارد چه کسی است.

بهاور قانون اساسی را سند وفاق ملی دانست و افزود: ممکن است نیاز به یک سند وفاقی مکمل برای تصمیم‌گیری‌های کلان وجود داشته باشد. این سند باید مشخص کند که در مسائل حساس مانند روابط با آمریکا، موضوع هسته‌ای و حجاب چه رویکردی اتخاذ شود. 

وفاق به عنوان نیروی میانجی

حسین نورانی‌نژاد، قائم‌مقام حزب اتحاد ملت، وفاق را نیرویی میانجی بین جامعه و حاکمیت دانست. وی گفت: وفاق باید به عنوان موج چهارم در تاریخ سیاسی ایران در نظر گرفته شود. برخلاف موج‌های قبلی، اجماع بیشتری در حاکمیت نسبت به وفاق وجود دارد و این فرصتی است که باید از آن استفاده کنیم. 

نورانی‌نژاد تأکید کرد که حاکمیت باید تصمیمات سختی برای حل مسائل جامعه بگیرد تا تاب‌آوری اجتماعی افزایش یابد. وی گفت: ما باید از امت‌گرایی به سمت دولت-ملت حرکت کنیم و دولت مدرن را در این کشور بپذیریم.  

عدالت اجتماعی و وفاق

سمیه توحیدلو، پژوهشگر علوم اجتماعی، در سخنان خود به رابطه بین عدالت اجتماعی و وفاق پرداخت. وی گفت: وفاق ملی باید با عدالت اجتماعی هم‌خوانی داشته باشد. نابرابری‌های اجتماعی عامل اصلی ایجاد مسائل اجتماعی هستند و ذینفعان قدرت همواره ادعای حل مسائل را دارند، اما گاهی این مداخلات در بلندمدت نابرابری‌های جدیدی ایجاد می‌کنند.

توحیدلو به مسئله "سرزنش قربانی" اشاره کرد و گفت: حاکمان برای فرار از مسئولیت، مشکلاتی مانند ناترازی را به گردن مردم می‌اندازند. این رویکرد باید تغییر کند و وفاق باید بر پایه عدالت و رفع تبعیض استوار باشد.

وفاق در سطح کلان حاکمیت

پرویز امینی، استاد دانشگاه، به ضرورت وفاق در سطح کلان حاکمیت اشاره کرد. وی گفت: وفاق در سطح قوه مجریه بی‌معناست، زیرا قوه مجریه خود یک نهاد رقابت‌پذیر است و نمی‌تواند همزمان ایده‌های رقیب را نمایندگی کند. وفاق باید در سطح کلان حاکمیت مطرح شود و همه جناح‌ها و نهادها در آن مشارکت داشته باشند.

امینی همچنین به فقدان یک طرح تئوریک برای عدالت اشاره کرد و گفت: بدون یک طرح تئوریک، سیاست‌گذاری‌های ما یا ناکارآمد هستند یا به ضد خود تبدیل می‌شوند. به عنوان مثال، سیاست تبدیل مدارس دولتی پس از جنگ به نابرابری‌های ساختاری منجر شد.  

وفاق در عرصه بین‌المللی

ساسان کریمی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه تهران، در سخنان خود به مفهوم وفاق در عرصه بین‌المللی پرداخت. وی گفت: هر گفتمانی که دولت‌ها انتخاب می‌کنند باید به طور راهبردی و بلندمدت به نفع کشور باشد. وفاق باید فراتر از نیازهای کوتاه‌مدت، به آینده کشور و مردم فردا نیز توجه کند.

کریمی افزود: کشور به دلیل نگاه کوتاه‌مدت، امروز با ناترازی منابع مواجه شده است. وفاق داخلی می‌تواند گشایشی در روابط خارجی ایجاد کند و به ترمیم اعتماد عمومی کمک نماید.  

مدیریت خصومت‌ها در روابط بین‌الملل

ناصر هادیان، استاد روابط بین‌الملل، به هنر دیپلماسی در مدیریت خصومت‌ها اشاره کرد. وی گفت: تعامل با دنیا می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد، از دوستی تا خصومت. هنر دیپلمات‌ها این است که خصومت‌ها را به سمت خنثی‌سازی و سپس دوستی سوق دهند. اصل در سیاست خارجی باید بر گفت‌وگو و تعامل باشد، نه بر دعوا.

هادیان افزود: در سیاست بین‌الملل، قدرت‌های بزرگ مانند آمریکا، اروپا، روسیه و چین نقش اصلی را ایفا می‌کنند. ایران نیازمند تعامل با همه این بازیگران است. ما باید برنامه‌ای برای دوران پس از مذاکرات و رفع تحریم‌ها داشته باشیم تا بتوانیم از فرصت‌های پیش‌رو استفاده کنیم. 

وفاق به معنای پذیرش "دیگری"

حسین سلیمی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی، در ادامه سخنان خود به مفهوم وفاق در عرصه بین‌المللی پرداخت. وی گفت: وفاق به معنای اجماع کامل نیست، بلکه به معنای پذیرش وجود "دیگری" است. اگر ما هستی خود را با نیستی دیگری تعریف کنیم، دیگری نیز هستی خود را با نیستی ما تعریف خواهد کرد. این چرخه باید شکسته شود.

سلیمی تأکید کرد که جهان امروز با جهان ۴۵ سال پیش تفاوت بسیاری دارد و ایران باید گفتار و رفتار خود را با این تغییرات تطبیق دهد. وی گفت: ما در جهانی متفاوت زندگی می‌کنیم و اگر تغییر نکنیم، امکان زیستن در این جهان برای ما دشوار خواهد بود.

ضرورت وفاق در سیاست خارجی و اقتصاد

محمدحسین عادلی، دیپلمات و اقتصاددان، در ادامه سخنان خود به اهمیت وفاق در سیاست خارجی و تأثیر آن بر اقتصاد کشور پرداخت. وی با اشاره به کاهش تولید ناخالص داخلی ایران در مقایسه با کشورهای همسایه، گفت: در سال ۱۹۹۰، ایران از نظر اقتصادی برتر از ترکیه و عربستان بود، اما امروز این دو کشور با فاصله زیاد از ایران پیشی گرفته‌اند. این نشان‌دهنده ضرورت بازنگری در سیاست‌های اقتصادی و خارجی است.

عادلی تأکید کرد که وفاق در سیاست خارجی باید از داخل کشور آغاز شود و نیازمند توافق بین حاکمیت و مردم است. وی گفت: هرگونه تک‌صدایی در سیاست خارجی محکوم به ناپایداری است. برای دستیابی به امنیت پایدار، باید روابط اقتصادی مناسبی با جهان برقرار کرد. 

زهرا بهروز آذر و الیاس حضرتی: وفاق، راه‌حلی برای آینده ایران

زهرا بهروز آذر، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده، به عنوان نخستین سخنران این پنل، برگزاری همایش را مثبت و آموزنده دانست و گفت: موضوع وفاق اولین بار با حضور دکتر پزشکیان وارد ادبیات سیاسی ایران شد. پیش از این نیز مفاهیمی مانند آشتی ملی و گفت‌وگوی تمدن‌ها توسط آقای خاتمی مطرح شده بود، اما وفاق در دیدگاه دکتر پزشکیان ریشه در همبستگی میان مسلمانان در صدر اسلام دارد. وی افزود: «وفاق به معنای ساختن آینده‌ای جدید است، نه پذیرش آینده‌ای از پیش تعیین‌شده.

الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت، به عنوان دومین سخنران، با تقدیر از زحمات معاونت راهبردی رئیس‌جمهور، تأکید کرد: وفاق و آثار آن را در تاریخ ایران آزموده‌ایم. انقلاب اسلامی با وفاق ملی به ثمر نشست و در دوران جنگ نیز با همبستگی به پیروزی رسیدیم. متأسفانه پس از جنگ، تفرقه‌هایی ایجاد شد، اما امروز دکتر پزشکیان بازگشت به وفاق را مطرح کرده‌اند. وی افزود: در چند ماه گذشته، اتفاقات مثبتی رخ داده که شاید در گذشته ممکن نبود. دکتر پزشکیان به دنبال حل مسائل ایران است؛ مسائلی مانند مشکلات اقتصادی، حل FATF و مسائل بین‌المللی، اما مهم‌تر از همه، ایجاد همبستگی اجتماعی است. مردم ایران باید احساس کنند که ایران متعلق به همه است.

جلائی‌پور: وفاق حداقلی حول مسائل ملموس

محمدرضا جلائی‌پور، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، با تأکید بر لزوم وفاق حداقلی حول مسائل ملموس، گفت: «وفاق به معنای هم‌مسیری و همکاری برای حل مسائل کشور است، اما بدون دستاورد اقتصادی و بهبود معیشت مردم، تحقق آن ممکن نیست. وفاق شرکت سهامی برای تقسیم پست‌های دولتی یا رانت‌خواری نیست، بلکه هدف آن پایداری و بالندگی ایران است.»

وی افزود: «وفاق حداقلی حول مسائل ملموس ممکن است، اما وفاق حداکثری دور از دسترس به نظر می‌رسد. ما باید زی‌نفعان رشد و توسعه ایران در سطح جهان را افزایش دهیم و به دنبال نهادهای فراگیرتر و عادلانه‌تر باشیم.»

فاضلی: نیاز به روایت جدید از ایران

محمد فاضلی، استاد دانشگاه، با اشاره به ضرورت ایجاد یک روایت جدید از ایران، گفت: «ما به یک روایت جدید از ایران نیاز داریم؛ روایتی که پاسخ‌گوی مسائل امروز باشد. نمی‌توان با روایت‌های قدیمی مشکلات جدید را حل کرد. هدف ما باید مدیریت غیرخشونت‌آمیز تغییرات و گذار به وضعیتی بهتر بدون آسیب به ایران و مردم آن باشد.

وی تأکید کرد: آلودگی هوا، ناترازی بانک‌ها، ناکارآمدی سیستم‌های بهداشت و آموزش، و بحران‌های اقتصادی از جمله مسائلی هستند که نیازمند وفاق و همکاری همه‌جانبه هستند. ما باید مدل جدیدی از اقتصاد سیاسی را در پیش بگیریم که در آن مردم و حکومت یکدیگر را نفرسایند.

ظریف: «مردم» اصل وفاق هستند

محمد جواد ظریف معاون راهبردی رئیس جمهور در پنل پایانی گفت: در همایش وفاق بسیار آموختم اما یادگرفتن به معنی توافق و موافقت با آنچه می‌شنویم نیست، ما می‌شنویم، شنیدن این امکان را می‌دهد که بهترین‌ها را انتخاب کنیم، شنیدن لازمه تعقل است. باید آماده باشیم که بشنویم، صحبت‌هایی شنیدیم که با آن موافق نیستیم اما باید اجازه دهیم مخالفان ما هم سخن بگویند.

 ظریف با اشاره به جنایات رژیم صهیونیستی در فلسطین گفت: آنچه اتفاق می‌افتد پست‌تر از آن چیزی است که حیوان انجام می‌دهد، این به این دلیل است که آنها خود را به دروغ قوم برتر می‌دانند.

وی افزود: اگر اجازه دهید صدای یک نفر خاموش شود، نهایتا صدای خودتان شنیده نخواهد شد. در بازی حذفی آنکه حذف می‌شود، مائیم، چه در داخل و چه در دنیا. اگر در داخل به دنبال بازی حذفی برویم، حذف خواهیم شد و اگر در دنیا به دنبال بازی حذفی برویم، در نهایت حذف خواهیم شد.

 ظریف تاکید کرد: وفاق به این معنی نیست که همه مثل هم فکر کنیم، وفاق به این معنا نیست که به یکدیگر علاقه وافر داشته باشیم. اگر با زبان خوش با یکدیگر گفت وگو نکنیم پراکنده خواهیم شد، زبان خوش ضروری است اما دلیل ندارد هر حرفی که می‌زنیم را بپذیریم. داشتن دیدگاه‌های متفاوت موجب بالندگی است، جامعه تک صدایی جامعه‌ای مرده است، دنیای تک صدایی هم دنیایی مرده است. عده‌ای در دنیا به زور اسلحه می‌خواهند تک صدایی را حاکم کند، بپذیریم که آمریکا هم نتوانست در جامعه بین المللی صداهای مخالف را ساکت کند، ما هنوز هستیم، به ما فشار آمده است اما هستیم.

به گزارش برنا، همایش "گفت‌وگوی ملی درباره وفاق ملی" که به ابتکار معاونت راهبردی رئیس‌جمهور برگزار شد، گامی ضروری و تأثیرگذار در مسیر حل بحران‌های کنونی کشور بود. این همایش با حضور رئیس‌جمهور، چهره‌های سرشناس سیاسی و کارشناسان، فضایی برای گفت‌وگوی سازنده بین جریان‌های مختلف فراهم کرد و بر منافع ملی به جای منافع جناحی تأکید نمود. در شرایطی که کشور با چالش‌هایی مانند تورم، نابرابری‌های اجتماعی و کاهش مشارکت عمومی مواجه است، وفاق ملی به عنوان راه‌حلی کلیدی می‌تواند با ایجاد همدلی و هم‌زبانی، زمینه‌ساز بهبود شرایط باشد.

انتهای پیام/