کشف سیارکی از دل ماه!

سیارک ۲۰۲۴ PT۵ که به‌تازگی کشف شده و در دسته اجرام نزدیک به زمین قرار می‌گیرد، دانشمندان را با احتمال منشأ قمری آن شگفت‌زده کرده است.

طبق تحقیقات، این سیارک احتمالاً هزاران سال پیش در اثر یک برخورد عظیم از سطح ماه جدا شده و به فضا پرتاب شده است. مدار این جرم به طرز قابل‌توجهی شبیه به مدار زمین است و ترکیب آن نیز شباهت زیادی به سنگ‌های ماه دارد. این یافته فرصتی منحصر‌به‌فرد برای بررسی تاریخچه ماه و مطالعه سیارک‌ها فراهم کرده است.

شواهد منشأ قمری سیارک ۲۰۲۴ PT۵

این سیارک کوچک که سال گذشته به‌عنوان یک "ماه موقت" توجه جهانیان را به خود جلب کرد، اولین بار توسط یک تلسکوپ تحت حمایت ناسا در آفریقای جنوبی مشاهده شد. این سیارک حدود ۱۰ متر قطر دارد و خطری برای زمین محسوب نمی‌شود، اما مدار آن به دور خورشید شباهت زیادی به مدار زمین دارد که نشان می‌دهد ممکن است از نزدیکی زمین سرچشمه گرفته باشد.

براساس مطالعه‌ای که در ۱۴ ژانویه ۲۰۲۵ در مجله Astrophysical Journal Letters منتشر شد، شواهد جدید نشان می‌دهد که ۲۰۲۴ PT۵ احتمالاً از ماه آمده است. محققان بر این باورند که این جرم از سنگ‌های ماه تشکیل شده که پس از یک برخورد بزرگ به فضا پرتاب شده‌اند.

بررسی ترکیب سیارک

تدی کارتا، ستاره‌شناس رصدخانه لاول و نویسنده اصلی این تحقیق، اظهار داشت: «ما حدس می‌زدیم که این سیارک ممکن است از ماه آمده باشد، اما شواهد قطعی زمانی به دست آمد که متوجه شدیم این جرم سرشار از مواد معدنی سیلیکاتی است؛ موادی که در نمونه‌های سنگ ماه یافت شده‌اند و نه در سایر سیارک‌ها.»

وی افزود: «به نظر می‌رسد که این سیارک مدت زیادی در فضا نبوده است؛ شاید فقط چند هزار سال، چراکه نشانه‌های فرسایش فضایی که باعث قرمز شدن طیف آن می‌شود، دیده نمی‌شود.»

این سیارک اولین بار در تاریخ ۷ آگوست ۲۰۲۴ توسط تلسکوپ سیستم هشدار اولیه برخورد سیارکی (ATLAS) مشاهده شد. تیم کارتا با استفاده از داده‌های تلسکوپ لاول و تلسکوپ مادون قرمز ناسا در رصدخانه مائونا کیا هاوایی، طیف نوری منعکس‌شده از سطح این جرم را بررسی کردند. این داده‌ها نشان داد که نور منعکس‌شده از سطح سیارک شباهتی به هیچ‌یک از انواع شناخته‌شده سیارک‌ها ندارد و بیشتر شبیه به سنگ‌های ماه است.

رد احتمال زباله فضایی بودن سیارک

بررسی نحوه حرکت این جرم نشان داد که احتمالاً ۲۰۲۴ PT۵ زباله فضایی نیست. زباله‌های فضایی مانند بوستر‌های قدیمی موشک‌ها به دلیل سبک بودن، بیشتر تحت تأثیر فشار تابش خورشیدی قرار می‌گیرند. اما این سیارک به دلیل چگالی بالا، مشابه اجرام طبیعی عمل کرده و اثر کمی از تابش خورشیدی دریافت کرده است.

اسکار فوئنتس-مونوز، محقق مرکز مطالعات اجرام نزدیک به زمین (CNEOS) ناسا، بیان کرد: «زباله‌های فضایی و اجرام طبیعی تفاوت‌های قابل‌توجهی در نحوه حرکت دارند. اینکه ۲۰۲۴ PT۵ تحت تأثیر تابش خورشید جابه‌جایی خاصی ندارد، نشان می‌دهد که این جرم بسیار متراکم‌تر از زباله‌های فضایی است.»

مقایسه با سایر سیارک‌های قمری

کشف ۲۰۲۴ PT۵ تعداد سیارک‌های شناخته‌شده با منشأ احتمالی قمری را دو برابر کرد. پیش‌تر، سیارک ۴۶۹۲۱۹ Kamo’oalewa در سال ۲۰۱۶ کشف شده بود که مدار آن نیز مشابه مدار زمین است و احتمال داده می‌شود که در اثر برخوردی از سطح ماه جدا شده باشد.

با پیشرفت تلسکوپ‌ها و افزایش حساسیت آنها به سیارک‌های کوچک، احتمال کشف اجرام بیشتری با منشأ قمری وجود دارد. این اجرام فرصت منحصربه‌فردی برای مطالعه جمعیت خاصی از سیارک‌ها و تاریخچه ماه فراهم می‌کنند.

اگر بتوان سیارکی با منشأ قمری را به دهانه خاصی روی سطح ماه مرتبط کرد، مطالعه آن می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد فرآیند‌های ایجاد دهانه‌ها روی ماه ارائه دهد. همچنین امکان بررسی مواد زیر سطح ماه از طریق این سیارک‌ها برای دانشمندان آینده فراهم خواهد شد.

تدی کارتا افزود: «این یک روایت از ماه است که توسط دانشمندان سیارک‌ها روایت می‌شود. ما با هدف مطالعه یک سیارک کار را آغاز کردیم، اما به سؤالات جدیدی درباره ۲۰۲۴ PT۵ و منشأ آن رسیدیم.»

انتهای پیام/