برنامه ریزی تولید چیست؟
برنامه ریزی تولید mrp چیست؟ برنامه ریزی تولید برنامه ایی است که تولید کنندگان برای پایداری چرخه تولید، افزایش کارآیی، کاهش هزینه و همچنین پیش بینی پذیر کردن ریسک ها و مشکلات خطوط تولید، انجام می دهند. یک برنامه استراتژیک است که برای تولید کالا انجام می شود که شامل حجم و تعداد تولید، برنامه ریزی ظرفیت، شناسایی مواد مورد نیاز، زمانبندی ایستگاه های کار و غیره است.
مفهوم پایداری چرخه تولید این است که تولید نزدیک به ظرفیت اسمی و بدون وقفه های پیش بینی نشده و همچنین مطابق با برنامه به پیش برود. پایداری چرخه تولید باعث کاهش هزینه های بیکاری کارکنان، از دست دادن فرصت های فروش، افزایش اطمینان مشتریان و افزایش رقابت پذیری می شود.
مراحل برنامه ریزی تولید
برخی از مراحل اصلی در پیشرفت طرح تولید عبارتند از:
پیش بینی حجم و تعداد تولید مورد نیاز
برای پیش بینی حجم و تعداد مورد نیاز از هر محصول به پیش بینی تقاضای مشتری و سیاست های شرکت برای حداقل موجودی انبار نیاز داریم. بدون تقاضای مشتری هیچ تولیدی وجود نخواهد داشت. اگر تقاضا بیشتر باشد و تولید کافی نباشد، بسیاری از سفارشها نیز محقق نمیشوند و مشتری ناراضی بوجود می آورد و اگر تعداد تولید بیشتر از تقاضای بازار باشد هزینه های انبارداری و منسوخ شدن را بوجود می آورد. پس رسیدن به یک نقطه بهینه برای تولید یک از شاخص های بسیار مهم برای سودآوری است که باید با وسواس و دقت بسیار زیاد انجام پذیرد.
2- ظرفیت سنجی و زمانبندی
ظرفیت سنجی و زمانبندی تولید کمک می کند که میزان تحقق تقاضای بازار در وضعیت فعلی شناسایی شود و از طرفی نیازمندی های خطوط تولید برای پاسخگویی به تقاضای بازار را نیز مشخص می کند و در نتیجه یک ابزار تصمیم گیری برای سرمایه گذاری های آتی نیز هست.
3- نیازمندی مواد و قطعات (MRP)
مواد و قطعات ستون فقرات تولید را تشکیل می دهند. شناسایی میزان موجود در انبار و میزان مورد نیاز (کسری) و همچنین انجام اقدامات مورد نیاز برای تامین کسری ها بصورت کاملا مستقیم بر تولید تاثیرگذار است. در تعیین نیازمندی مواد و قطعات شناسایی اجزاء و قطعات تشکیل دهنده محصول اهمیت خیلی زیادی دارد. هر چه دانش یک سازمان از مواد و قطعات، اجزای (نیمه ساخته های) تشکیل دهنده و فرآیند تولید محصول کامل تر و با جزئیات بیشتری همراه باشد احتمال موفقیت در برنامه ریزی تولید افزایش پیدا می کند.
شناخت از محصول از طریق درخت محصول ایجاد می شود هر چه درخت محصول کامل و تر و با جزئیات بیشتری همراه باشد امکان وقفه در تولید بدلیل از قلم انداختن مواد و قطعات و یا عملیاتی تولیدی کاهش می یابد. منظور از درخت محصول کاملتر و جزئیات بیشتر این است که کلیه مواد و قطعات خریدنی، کلیه نیمه ساخته ها، کلیه فعالیت ها، ترتیب عملیات، تجهیزات و دستگاه های مورد نیاز، نفر-ساعت و سایر در هر ایستگاه کاری مشخص شده باشد.
4- ارزیابی و کنترل ها
این مرحله به ارزیابی های کمی و کیفی از تولیدات انجام شده می پردازد. هر محصولی نیاز به کنترل های کیفی مختلف در فرآیند تولید دارد. اهمیت ارائه یک محصول با کیفیت به مشتریان برای حفظ وفاداری و بقای تولید بسیار زیاد است، از طرفی مدیریت سازمان باید گزارشات کمی مناسب برای تطابق تقاضای بازار با آخرین وضعیت تولیدات انجام شده داشته باشد تا بتواند در زمان های مقتضی تصمیمات لازم برای رفع موانع تولید را اخذ نماید.
5- بهبود فرآیند تولید
برنامه ریزی تولید یک فرآیند مداوم است مفهوم این جمله این نیست که در ابتدای سال یک برنامه ای تعیین و به واحدهای تولیدی ابلاغ شود و در پایان سال میزان تحقق یا عدم تحقق آن بررسی شود بلکه به این مفهوم می باشد علاوه بر شکستن برنامه به برنامه های جزئی تر باید بصورت مداوم بررسی و تغییرات لازم اعمال شود و میزان آمادگی و در دسترس بودن تجهیزات، دستگاه ها و نیروی انسانی، سهولت دسترسی و موجودی مواد و قطعات و همچنین تغییرات در میزان تقاضاها و رفتارهای مصرف کنندگان باید بصورت مداوم مورد پایش قرار گیرند.
6- تحویل دهی مصحول نهایی
پس از تکمیل فرآیند تولید محصول، محصول نهایی می بایست کنترل های کیفی بیشتری را طی کند و همچنین در بسته بندی، زمان و روش تحویل مناسب به مشتری ارائه گردد. این مرحله به دلیل ایجاد خاطره در ذهن مشتری اهمیت زیادی در کل چرخه تولید دارد.
پیش بینی تقاضا
ظرفیت سنجی
MRP
ارزیابی ها
بهبود
تحویل دهی
چرخه برنامه ریزی تولید
اهمیت برنامه ریزی تولید
هدف اصلی برنامه ریزی تولید حداکثر کردن سود، به حداقل رساندن هزینه ها و برآوردن نیازهای مشتری است. برنامه ریزی تولید همچنین با هدف پیش بینی ایرادات احتمالی در تولید و اطمینان از اجرای روان عملیات تولیدی است. که می توان در سه سطح - کارخانه، فرآیند و عملیات انجام داد.
در این برنامه تصمیم گیری می شود که مواد و قطعات را به چه مقدار و از کجا تامین شود، زمان دسترسی خطوط تولید به منابع شامل تجهیزات، دستگاه ها و نیروی انسانی و همچنین توالی فعالیت ها و غیره را مشخص می کند.
برنامه ریزی تولید موثر برای کسب و کارها به چند دلیل حیاتی است:
1. پاسخگویی به تقاضای مشتری: با برنامه ریزی کارآمد تولید، کسب و کارها می توانند اطمینان حاصل کنند که تقاضای مشتری را برای محصولات یا خدمات خود در زمان مناسب برآورده می کنند. این به حفظ رضایت و وفاداری مشتری کمک می کند.
2. به حداقل رساندن هزینه ها: برنامه ریزی تولید موثر می تواند به کسب و کارها کمک کند تا با بهینه سازی تخصیص منابع، کاهش ضایعات و بهبود کارایی تولید، هزینه های تولید را کاهش دهند. این به افزایش سود و شفافیت های مالی کسب و کار کمک می کند.
3. به حداکثر رساندن بهره وری: برنامه ریزی تولید موثر به کسب و کارها کمک می کند تا اطمینان پیدا کنند که تولید به صورت روان و کارآمد و با حداقل زمان توقف و تأخیر انجام می شود. در نتیجه بهره وری کلی و کارآمدی کسب و کار بهبود می یابد.
4. بهینهسازی سطوح موجودی: با برنامهریزی مؤثر تولید، کسبوکارها میتوانند سطوح موجودی را برای جلوگیری از کسری مواد و قطعات و یا رسوب در انبار بهینه کنند.
بهترین نرم افزار برنامه ریزی تولید و تامین
سازمان ها، شرکت ها و واحدهای کسب و کار برای افزایش بهره وری و کارآیی به یک نرم افزار برنامه ریزی تولید و تامینی نیاز دارند که مسائل و دغدغه های آن سازمان را پاسخگو باشد. در نتیجه برای انتخاب بهترین نرم افزار تولید و تامین و یا نرم افزار MRP ابتدا می بایست یک چک لیست از نیازمندی ها و دغدغه ها تهیه شود و نرم افزارهای موجود چه داخلی و چه خارجی با این چک لیست مطابقت داده شوند.
انتخاب نرم افزار تولید مناسب نیازمند در نظر گرفتن چندین شاخص کلیدی است. این شاخص ها را می توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
الفه) ویژگی های نرم افزار
1. قابلیت اعتماد: پایداری و بدون خطا بودن
2. فناوری و امنیت: استفاده از فناوری های به روز و داشتن امنیت بالا برای حفاظت از داده ها.
3. قابلیت نگهداری و ارتقاء: امکان به روزرسانی و ارتقاء نرم افزار بدون مشکلات جدی.
4. قابلیت تطبیق پذیری: توانایی نرم افزار در تطبیق با نیازهای خاص سازمان.
ب) ویژگیهای فروشنده
1. شهرت و اعتبار: فروشنده باید دارای سابقه و شهرت خوبی در بازار باشد.
2. پشتیبانی و خدمات پس از فروش: ارائه خدمات پشتیبانی قوی و پاسخگویی به مشکلات کاربران.
3. قیمت و هزینه ها: هزینه های مربوط به خرید، نصب و نگهداری نرم افزار باید منطقی و متناسب با بودجه سازمان باشد.
هنگام انتخاب نرم افزار تولید مناسب، ضروری است که نیازهای خاص سازمان خود را در نظر بگیرید. در نظر گرفتن این نیازها به شما کمک می کند نرم افزار تولیدی را انتخاب کنید که با اهداف سازمانی شما همسو باشد و عملکرد کلی را افزایش دهد. در اینجا به برخی از نیازهای کلیدی اشاره می شود:
نیازهای سازمانی
1. بهره وری عملیاتی: نرم افزار باید فرآیندهای تولید شما را ساده و بهینه کند و زمان خرابی را کاهش دهد و بهره وری را افزایش دهد.
2. یکپارچه سازی: باید به طور یکپارچه با سیستم های موجود شما یکپارچه شود تا از جریان و هماهنگی یکنواخت داده اطمینان حاصل شود.
3. سفارشی سازی: نرم افزار باید قابل تنظیم باشد تا متناسب با گردش کار و الزامات سازمان شما باشد.
4. کاربر پسند بودن: یادگیری و استفاده از آن برای تیم شما باید آسان باشد و نیاز به آموزش گسترده را به حداقل برساند.
5. مقیاس پذیری: نرم افزار باید بتواند با سازمان شما رشد کند و حجم تولید و پیچیدگی افزایش یافته را مدیریت کند.
6. انطباق: باید به شما کمک کند تا مقررات و استانداردهای صنعت پوشش دهید.
7.گزارش: قابلیت های گزارش دهی قوی، جامع و در لحظه برای نظارت و تجزیه و تحلیل فراهم کند.
8. مقرون به صرفه بودن: کل هزینه مالکیت، از جمله خرید، اجرا و نگهداری، باید در حد بودجه شما باشد.
نیازهای استراتژیک
1. نوآوری و رقابت: نرم افزار باید از نوآوری پشتیبانی کند و به شما کمک کند در صنعت خود رقابتی بمانید.
2. تصمیم گیری مبتنی بر داده: باید داده های دقیق و در زمان واقعی را برای پشتیبانی از تصمیم گیری آگاهانه ارائه دهد.
3. رضایت مشتری: نرم افزار باید به شما کمک کند تا خواسته های مشتری را برآورده کرده و کیفیت خدمات را بهبود بخشد.
7 تا بهترین نرم افزارهای برنامه ریزی تولید و تامین ایرانی
نرم افزار تولید و تامین رسام
یکی از بهترین نرم افزارهای برنامه ریزی تولید و تامین توسعه داده شده در ایران با موتور گردش کاربومی می باشد. بر خلاف بسیاری از نرم افزارها که پایه و اساس آنها از سیستم های مالی بوده است این نرم افزار بر اساس برنامه احتیاجات مواد ( MRP) توسعه داده شده است که طیف وسیعی از نیاز و چالش های تولید را پاسخگو می باشد.
بعضی از ویژگی های نرم افزار تولید و تامین رسام در داخل کشور نمونه مشابهی تقریبا ندارند مانند قابلیت مدیریت حکم کار و مدیریت پیمانسپاری. از قابلیت های قابل توجه و حیاتی این نرم افزار علاوه بر سیستم کدینگ مشخصه محور آن، قابلیت اجرای برنامه ریزی تولید بدون نیاز به ظرفیت سنجی می باشد.
پیش نیاز اجرا و بهره برداری بسیاری از نرم افزارهای برنامه ریزی تولید داشتن اطلاعات و داده های متقن از ظرفیت سنجی خطوط تولید می باشد. بدلیل عدم وجود و یا ناکافی بودن این اطلاعات بسیاری از نرم افزارهای برنامه ریزی تولید نصب شده قابلیت بهره برداری و یا آن کارآمدی مناسب را ندارند که موجب دلسردی کاربران می شود.
تیم توسعه نرم افزار برنامه تولید و تامین رسام با بهره مندی از تجارب سالیان در بکارگیری نرم افزار در خطوط تولید، ظرفیت سنجی را بعنوان یکی از قابلیت هایی افزودنی بعد از استقرار نرم افزار در نظر گرفتند. بدین صورت که ابتدا با استفاده از درخت محصول (BOM) و سربرنامه تولید (MPS) نیازمندی مواد و قطعات بعنوان اصلی ترین چالش در برنامه ریزی تولید را مشخص می کنند و سپس با نهادینه شدن نرم افزار در واحد تولیدی قابلیت هایی مانند ظرفیت سنجی را به آن اضافه می کنند.
قابلیت های عمده نرم افزار تولید و تامین رسام:
نرم افزار erp سامه آرا
شرکت سامه آرا یکی از شرکت هایی است که سعی در پیاده سازی SAP ERP را در ایران دارد و تاکنون نیز موفق شده است با عرضه راهکارهای کسب و کار برای هر صنعت در بخشی از بازار نفوذ کند.
این نرم افزار درکنار محیط کاربری راحت و ساده، قابلیت هایی از جمله؛ سهولت کار کاربران با نرم افزار، سرعت عمل بالا و کاربرد بسیار بالا، سهولت کار آماده سازی و توسعه بخش های سیستم و… می باشد هر چند ضعف هایی هم دارد.
ماژول برنامه ریزی تولید (SAP PP(Production Planning در SAP-ERP ابزاری است که برای مدیریت فرآیندهای برنامه ریزی و عملیات تولید در صنایع مختلف و بر اساس استراتژی برنامه ریزی تولید ( تولید مبتنی بر موجودی - Make to stock یا تولید مبتنی بر سفارش - Make-to-Order ) و روش تولید ( تولید گسسته، کارگاهی، پیوسته، تکرارپذیر و ... ) راهکار مناسب را ارائه می نماید.
پایگاه داده های مربوط به چرخه عمر محصول، درخت محصول، مراحل انجام کار، فرآیندهای پیش بینی تقاضا، برنامه ریزی مواد و ظرفیت، برنامه تولید، شارژ خطوط و کنترل تولید، ثبت آمار تولید و ردیابی محصول تا مشتری از جمله ابزارهای موجود در ماژول برنامه ریزی و تولید در نرم افزار SAPهستند .
نرم افزار آوید سامانه رایمون
رایمون یکی از برندها در صنت و اکوسیستم شرکتهای دانش بنیان می باشد و نزدیک به یک دهه در زمینه ERP کار کرده است. این شرکت با ارائه ی محصولی با قیمت مناسب توانسته محبوبیتی در بین مشتریان خود داشته باشد.
نرمافزار اطلاعات مهندسی ساخت رایمون، امکاناتی در اختیار کاربران و مدیران قرار میدهد تا به کمک آن بتوانند تمامی اطلاعات مورد نیاز در مسیر ساخت محصول را به صورت یکپارچه و جامع در خود حفظ و نگهداری کند و بستری را فراهم میآورد تا به روزرسانی اطلاعات در کوتاهترین زمان ممکن و سطح امنیتی مناسب صورت گیرد.
قابلیت های عمده رایمون:
نرم افزار ERP آرین سیستم
نرم افزار ERP آرین سیستم برای برنامه ریزی و مدیریت منابع و داده های یک سازمان به صورت جامع و پایدار کاربرد دارد. این نرم افزار همچنین با پایین آوردن نرخ هزینه های یک سازمان از طریق افزایش کارایی، قابلیت دسترسی آسان و یکپارچه به اطلاعات در تمامی بخشهای یک کسب و کار کاربرد دارد.
منابع محدود و حجم بالای عملیات در واحد تولید، سازمانهای صنعتی را با چالش برنامه ریزی با توجه به محدودیت زمانی مواجه کرده است. بهای مواد اولیه و تاثیر آن در تعیین بهای تمام شده محصول، تضمین تقاضا و بهره تولید از جمله مواردی است که باید تحت کنترل سیستم برنامه ریزی تولید باشد. نرم افزار برنامه ریزی تولید آرین سیستم جریان گردش مواد در فرآیند تولید را مدیریت کرده و بر روشهای ساخت، کنترل و تضمین کیفیت محصول نظارت دارد. ارائه گزارشات برنامه ریزی و بررسی عملکرد پرسنل نیز در نرم افزار برنامه ریزی تولید آرین سیستم با حداکثر سرعت انجام می شود.
قابلیت های عمده آرین سیستم:
نرم افزار ERP پگاه سیستم
نرم افزارERP پگاه سیستم تمامی داده ها مالی یک سازمان را تقسیم بندی و سازمان دهی می کند. این نرم افزار به علت دارا بودن قابلیت یکپارچگی، داده های بخش مالی تمام نسخه های نرم افزاری که خروجیهای مالی تولید میکنند، مانند نرم افزارهای حسابگر دارایی، نرمافزار انبار، نرم افزار حسابداری خزانه داری، نرم افزار بودجه، نرم افزار خدمات پیش از تولید و پس از فروش و… تحت اختیارات آن در آمده است.
نرم افزار ERP پگاه سیستم توانسته با مدیریت و برنامه ریزی داده ها و اطلاعات و همچنین با پشتیبانگیری از تمامی اسناد و گزارشات مربوطه، قابلیت دسترسی و به موقع به تمامی اطلاعات جامع و یک پارچه مالی و اقتصادی کسب و کارهای مختلف را فراهم می آورد
مدیریت کارخانه مستلزم اطلاع دقیق از کمیت و کیفیت امکانات و ظرفیت خطوط تولید، ابزارها، دستگاهها، تجهیزات، ماشینآلات و همچنین مهارت به کارگیری این امکانات و ظرفیتها با هدف ارائه محصولات و خدمات با کیفیت است. نرم افزار برنامه ریزی تولید «پگاهسیستم» علاوه بر تأمین اطلاعات بهروز تولید و ظرفیتهای تولید، به سازمانها این امکان را میدهد تا با دریافت اطلاعات آنی از عملکرد و مقایسه با برنامهریزیهای انجامشده، توان سازمان را در پاسخگویی مناسب نیازهای مشتریان افزایش دهد.
قابلیت های عمده نرم افزار برنامه ریزی تولید پگاه سیستم:
نرم افزار ERP نیلرام
نرم افزار ERP نیلرام توسط متخصصان و طراحان شرکت نیلرام طراحی و تولید شده است. نرم افزار ERP نیلرام به صورت یکپارچه و تحت وب و به صورت فرآیند گرا برای تمامی کسب و کار ها اعم از متوسط و بزرگ طراحی و پیاده سازی شده است.
از جمله ویژگی های این نرم افزار عبارتند از : ارائه بهترین سطح پشتیبانی، نرمافزاری طراحی شده تحت وب، دارای بانک اطلاعاتی جهت پردازش دادههای مالی، امکان نگهداری و بازیابی اطلاعات و جلوگیری از ازبین رفتن داده هاو… .
سیستم برنامه ریزی و کنترل تولید داده پردازی نیلرام امکانات مناسبی برای مدیریت فرایند تولید براساس سربرنامه و سفارشات می باشد و در نهایت گزارشگیری از اطلاعات مربوط به کلیه مراحل انجام کاررا فراهم نموده است.
قابلیت های عمده نرم برنامه ریزی تولید نیلرام:
نرم افزار ATR ERP آتراویژن
ورودی های سیستم تولید با توجه به نوع فروش و استراتژی تولید میتواند پیش بینی فروش، سفارشات فروش، محصولات به نقطه سفارش رسیده براساس موجودی انبار و یا ترکیبی از آنها باشد. براساس این ورودیها سیستم تولید ابتدا برنامه کلان تولید (Master Plan) را آماده کرده و سپس با توجه به روش های برنامهریزی، جدول برنامه زمانبندی کلان تولید (Master Production Schedule=MPS) را برنامهریزی و ایجاد مینماید.
پس از ایجاد جدول MPS سیستم محاسبه برنامه ریزی سرانگشتی ظرفیت (Rough Cut Capacity Planning=RCCP) را انجام میدهد و چنانچه تخمین ظرفیت نشان دهده امکان پذیر بودن برنامه MPS را داشت، سیستم براساس مدل تولید محاسبات لازم مواد و منابع تولید را انجام میدهد.
محاسبه برنامه ریزی احتیاجات (Material Requirement Planning=MRP) سیستم براساس ساختار محصول (BOM)، موجودی های انبارها، برنامههای در حال انجام، خریدهای در راه و روشهای تامین انباشته (Lot Size Method) انجام میشود. پس از انجام محاسبات MRP سیستم درخواست های لازم جهت تولید، خرید و دریافت کالا از انبار را صادر مینماید.
مرحله بعدی، برنامه ریزی ایستگاهها و خطوط تولید و سایر منابع تولید است. برای برنامهریزی منابع تولید(Manufacturing Resource Planning=MRP2) ورودی اصلی جداول MRP و مدل فرآیند تولید است که با توجه به مدلهای تولید اشاره شده می تواند برای تولیدهای منقطع نمودار فرآیند ساخت (Operation Process Chart)، برای تولیدهای فرآیندی نمودار مسیر تولید(Bill Of Routine) و برای تولیدهای پروژهای ساختار شکست کار(WBS) باشد.
پس از انجام محاسبات MRP2 ، مدت زمان مورد نیاز، منابع مورد نیاز (مواد، نیروی انسانی، ماشین آلات و تجهیزات جانبی) توسط برنامه ریزی دقیق ظرفیت (Capacity Resource Planning=CRP) مورد ارزیابی قرار میگیرند. در صورت امکانپذیر بودن برنامه، سیستم برنامهریزی تولید اقدام به صدور دستورکار تولید برای ایستگاه ها و خطوط تولید مینماید.