رسیدن به نرخ رشد 13 درصدی معدن رویا نیست / دولت به جای دخالت در اقتصاد، تسهیل‌گری کند
برنا - گروه اقتصادی: در جلسه کمیسیون معدن اتاق بازرگانی ایران الزمات رشد 13 درصدی بخش معدن در برنامه هفتم، بررسی و تاکید شد دولت به جای دخالت در اقتصاد، باید بر آن نظارت کند و اجازه دهد بخش خصوصی بدون مانع، کار کند.
جلسه کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران با حضور محمدرضا بهرامن، قدیر قیافه، نواب رئیس اتاق ایران و بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران، برگزار شد.
نواب رئیس اتاق ایران و رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران معتقدند رشد ۱۳ درصدی پیش‌بینی شده برای بخش معدن در برنامه هفتم دور از انتظار نیست و دست‌یافتنی خواهد بود. اما این رشد الزاماتی هم دارد که باید به آن توجه شود.
به‌گفته فعالان اقتصادی بخش خصوصی، برای تحقق رشد در حوزه معدن، نیاز به کمک مادی دولت نیست، دولت باید سیاست‌گذاری کند. دولت نباید در اقتصاد دخالت کند و باید وظیفه نظارت را برعهده بگیرد.
رسیدن به رشد ۱۳ درصدی رؤیا نیست
در ابتدای این نشست محمدرضا بهرامن، نایب‌رئیس اتاق ایران با اشاره به هدف‌گذاری رشد ۱۳ درصدی حوزه معدن در برنامه هفتم گفت: معادن ثروت الهی در کشور هستند که می‌تواند به بهبود شرایط اقتصادی کشور کمک کند. با وجود نفت و گاز و سایر مواد معدنی در کشور، می‌توان از این ظرفیت‌های توسعه‌ای اقتصاد کرد. اما به دلایلی نمی‌توانیم در زنجیره ارزش‌افزوده در بخش مواد معدنی قرار بگیریم و یا از این ظرفیت به‌خوبی استفاده کنیم.
بهرامن یکی از این دلایل را ناترازی انرژی عنوان کرد. سه کشور در دنیا دارای منابع هم‌زمان نفت، گاز و سایر مواد معدنی است و ما جز این کشور‌ها در کنار امریکا و روسیه هستیم. از طرفی ایران در منطقه، فرصت سرمایه‌گذاری بالایی دارد. هدف‌گذاری رشد ۱۳ درصد برای برنامه هفتم، با توجه به ظرفیت‌ها، انتخابی درست و قابل تحقق است، اما باید شرایط حصول این اهداف را بررسی کرد. با چه الزاماتی می‌توان به رشد ۱۳ درصدی رسید.
او تاکید کرد: همان‌طور که در ابتدای انقلاب، همه بخش‌های اقتصادی، دولتی شد و در اختیار دولت قرار گرفت را دولتی کردیم، امروز باید بنگاه‌های دولتی و معادن در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد و باید حوزه معدن به بخش دارای اهلیت سپرده شود.
بهرامن تصریح کرد: برای رسیدن به رشد اقتصادی باید خود را تجهیز کرد. بایستی تمام مبانی در مسیر راه شناسایی شود و خود را برای رسیدن به آن هدف، مجهز کنیم. از طرفی برای دستیابی به این هدف به اراده جدی نیاز داریم؛ در این صورت می‌توانیم بگوییم که این مقصد است نه رؤیا.
بهرامن ادامه داد: درباره برنامه بخش خصوصی برای تأمین مالی حوزه معدن گفت: بخش خصوصی انتظار زیادی ندارد. بخش خصوصی امروز با ۲۰ سال قبل در حوزه معدن فرق دارد. اگر اجازه دهند بخش خصوصی خودش سرمایه و راهکار تأمین مالی پیدا خواهد کرد. بخش خصوصی با همین شرایط هم می‌تواند خود را تجهیز کند و سرمایه بیاورد، اما به‌شرط اینکه الزامات کار فراهم شود.
او عنوان کرد: دولت به قانون معادن عمل کند. ذخایر معدنی در تمام دنیا، حتی در امریکا، کانادا و استرالیا حاکمیتی است. معدن در کشور ما هم حاکمیتی است. وظیفه دولت نظارت بر حقوق عامه است و نظارت حکم اساسی بر عملکرد باشد.
به روان‌سازی نقل و انتقال مالی نیاز داریم
بهرامن در پاسخ به اینکه امکان رشد ۱۳ درصدی در سال‌های اجرای برنامه هفتم چقدر قابل دستیابی است؟ گفت: رشد ۱۳ درصدی در صورتی اتفاق می‌افتد که اقتصاد ایران دستخوش تغییر شود. همان‌طور که در ابتدای انقلاب همه‌ی صنایع دولتی شدند، امروز باید به فکر خصوصی‌سازی واقعی باشیم.
او تاکید کرد: تحریم امروز بازدارنده است، اما در کنار تحریم ما اقدامات دیگری هم انجام ندادیم. مثلا امروزه چین و روسیه هم تحریم هستند، اما حداقل به دلیل عضویت در اف‌ای‌تی‌اف ابزار روان‌سازی پول را در اختیار دارند.
او تاکید کرد: ما هم به روان‌سازی پول نیازمندیم. میزان سرمایه‌ای که طبق آمار بانک مرکزی در بخش معادن است، ۱۰ میلیارد دلار است، این رقم باید افزایش یابد و ما نیازمند ۵۵ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری در این بخش هستیم.
بهرامن با اشاره به اینکه ایران یکی از بزرگترین کشور‌های دارای ذخایر معدنی در جهان است، گفت: تنها سه کشور در جهان هستند که در کنار ذخایر غنی معدنی نفت و گاز هم دارند. روسیه، آمریکا و ایران. پس ببینید ما با چه موقعیت عظیمی روبهرو هستیم، اما از این ثروت خدادادی به درستی بهره نمی‌بریم. ایران چهارمین کشور دارای ذخایر معدنی عظیم در جهان است.
می‌کنیم، می‌خواهیم به دولت و مجلس بگوییم کشور ما ظرفیت‌های معدنی چشم‌گیری دارد و رسیدن به رشد ۱۳ درصدی ممکن است، مشروط به اینکه شرایط مورد نیاز محقق شود.
به حفظ منابع انسانی در حوزه معدن توجه شود
در ادامه قدیر قیافه، نایب‌رئیس اتاق ایران مهم‌ترین اولویت بخش معدن را توجه و پاسداری از محیط‌زیست کشور عنوان کرد: بخش معدن برای توسعه پایدار کشور تلاش می‌کند و برای همین متعهد به حفظ محیط‌زیست و عوامل زیست‌محیطی کشور است. هیچ حوزه‌ای را به این دقت نمی‌شناسم که هم خود و هم سازمان‌های ناظر بر آن از محیط‌زیست حفاظت کنند.
قیافه ادامه داد: چند سال پیش مقام معظم رهبری، موضوع جایگزینی معدن به‌جای نفت را مطرح کردند، ایران یک درصد جمعیت جهان و یک یازدهم مساحت روسیه را دارد و ارزش ذخایر زیرزمینی آن به ۲۷.۵ تریلیون دلار می‌رسد. بااین‌حال تحقق رشد ۱۳ درصدی نیازمند تأمین مالی است و مشکل تأمین مالی در سراسر زنجیره وجود دارد.
او تصریح کرد: تعطیلی گستره معادن کشور نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در بخش معدن امنیت ندارد درحالی‌که نرخ تشکیل سرمایه ثابت در کشور باید مثبت شود که رشد ۱۳ درصدی محقق شود و این میزان از رشد با شرایط کنونی مشمول آرزوهای ما می‌شود نه واقعیت امر.
نایب‌رئیس اتاق ایران افزود: اکتشافات جدی و سیستماتیک و مبتنی بر دانش و تکنولوژی روز در حوزه معدن لازم است ولی در طول سال‌ها به‌واسطه مشکلات و موانع اتفاق نیفتاده است. اگر اکتشافات به‌روز شود، وضعیت استفاده از منابع زیرزمینی هم بهتر می‌شود. البته قبل از تکنولوژی، به سرمایه انسانی نیاز داریم که باید موردتوجه قرار گیرند.
به‌گفته قیافه از اکتشاف معدن تا استخراج آن و هوشمندسازی معادن به سرمایه انسانی متخصص نیاز داریم اما متأسفانه شاهدیم که این سرمایه‌ها از کشور خارج می‌شوند. دولت و مجلس برای حفظ اعتلای ایران باید سرمایه انسانی را حفظ کنند.
به امنیت سرمایه‌گذاری توجه شود
در ادامه این نشست قیافه نایب‌رئیس اتاق ایران درباره الزامات رشد 13 درصدی گفت: هدف‌گذاری برای رشد 13 درصدی در برنامه هفتم، توسط بخش خصوصی انجام‌نشده بلکه جزء اهداف ابلاغی است. برنامه‌ریزی کار دولت‌هاست. البته اینکه برنامه‌ها چقدر بر پایه واقعیت تنظیم‌شده، موضوع دیگری است.
قیافه تاکید کرد: اول مسئله حوزه معدن، تأمین مالی است که از بالادست تا انتهای زنجیره با مشکل تأمین مالی روبرو هستند. امنیت سرمایه‌گذاری بسیار مهم است. حدود 65 درصد معادن کشور تعطیل است. سؤال این است که آیا معادن از سرخوشی تعطیل‌شده است؟ تعطیلی معادن به دلیل مشکلات اقتصادی است. سرمایه‌گذار باید در کشور احساس امنیت کند وگرنه سرمایه در کشور همسایه می‌نشیند. نرخ تشکیل سرمایه در کشور باید مثبت باشد. برنامه‌نویسی در ایران بیشتر از آرزوها می‌گوید نه واقعیت‌های اقتصادی.
نایب‌رئیس اتاق ایران افزود: چقدر از اهداف سند چشم‌انداز 20 محقق شده است؟ باید بخش خصوصی را تقویت کرد. تولیدکننده نیازمند این است که ارز حاصل از صادرات خود را بفروشد و بتواند در کشور سرمایه‌گذاری کند و تجهیزات و تکنولوژی به کشور وارد کند. هر جا بخش خصوصی وارد شده، توسعه و اشتغال‌زایی هم رخ‌داده است؛ نمونه‌اش معدن سرب و روی نخلک و جغتای است.
او ادامه داد: بخش خصوصی متوقع است که حتی نیازی به تسهیلات ندارد، همین‌که اجازه داده شود ارز حاصل از صادرات را بتواند در بازار آزاد عرضه کند، مشکلاتش حل می‌شود.
شکوری به موضوع ثبات اقتصادی در امارات متحده عربی اشاره کرد. در ترکیه هم که نرخ تورم بالاست، همچنان ارز تک‌نرخی است، اما در ایران با انواع نرخ‌های ارز مواجه هستیم.
او افزود: دولت می‌تواند مناسباتش را با دنیا اصلاح کند تا بستر برای توسعه فعالیت کسب‌وکارها، فراهم شود و تولیدکننده نگران تأمین برق و گاز نباشد. با تاکید بر مصرف بهینه انرژی باید گفت مصرف انرژی، شاخص توسعه‌یافتگی، اشتغال‌آفرینی و رشد است.
رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران گفت: ارزآوری بخش مس می‌تواند از ۳ میلیارد به بیش از ۱۰ میلیارد دلار افزایش یابد. به‌شرط اینکه اجازه دهند بخش معدن بدون مانع کار کند.
استراتژی مدونی برای توسعه معدن وجود ندارد
در ادامه این نشست شکوری گفت: درباره وضعیت تعطیلی معادن گفت: ۶۵ درصد معادن کشور تعطیل است و یکی از دلایل آن افزایش حقوق دولتی است، که به‌صورت غیرکارشناسی، افزایش‌یافته است. نگاه قانون‌گذار در حقوق دولتی، درآمدی نیست و این حقوق باید خرج توسعه معادن و رفاه جمعیت بومی و منابع طبیعی و صندوق بیمه فعالیت‌های معدنی و سازمان نظام مهندسی شود. بنابراین اگر نگاه درآمدی به حقوق دولتی نیست، چرا باید این نرخ به‌قدری افزایش یابد که درنهایت به تعطیلی معادن بینجامد. البته قول داده‌اند که نرم‌افزار حقوق دولتی را در سال آینده راه‌اندازی کنند. که اگر چنین شود، اقدام خوبی است.
شکوری تصریح کرد: عوارض سنگین وارداتی و ممانعت از واردات ماشین‌های معدنی و عدم تأمین مواد اولیه عواملی است که به تعطیلی معادن می‌انجامد. به این مشکلات بروکراسی پیچیده پیمان‌سپاری ارزی را بیفزایید.
رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق گفت: رشد اقتصادی ۱۳ درصدی معدن مبنایی ندارد. از طرفی استراتژی مدونی برای توسعه در کشور وجود ندارد و اگر این استراتژی وجود داشت امروز با ناترازی انرژی روبهرو نبودیم. سیاست‌گذاری ما در حوزه ارز باعث شده واردات بیشتر شده و صادرات و تولید متضرر شده است و 17 میلیارد دلار کسری تجاری پیداکرده‌ایم. دولت باید هماهنگ‌کننده باشد نه اینکه تجارت و تولید کند؛ الگوی بخش خصوصی ژاپن تجربه خوبی برای کشور است.
شکوری در ادامه این نشست تاکید کرد: رشد 13 درصدی مبنای علمی ندارد. برای توسعه معدن باید استراتژی توسعه داشته باشیم.
بخشنامه‌های نامفهوم معدن را زمین‌گیر کرده است
رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران گفت: ما همین حالا اعلام می‌کنیم که بدون مهیا شدن شرایط این رشد دست یافتنی نیست و لازم است برای تحقق این امر دولت پیش‌بینی‌های لازم را به عمل بیاورد.
او گفت: بخش معدن با بحران‌هایی بسیار جدی روبروست. از یک سو بالا رفتن حقوق دولتی و عوارض سنگین بر صادرات و چند نرخی بودن ارز و از سوی دیگر ناترازی انرژی و عدم اعتماد به بخش خصوصی همگی سبب شده است بخش معدن ایران مهجور بماند.
او ادامه داد: بخش معدن در ایران ظرفیت‌های بسیار خوبی را دارد اما به شرط همراهی دولت با بخش خصوصی امکان این هست که رشد اتفاق بیفتد. بخش مهمی از معادن ایران تعطیل است و در حالی که میزان تولید در کشور تغییر نکرده و میزان معادن فعال نیز هر روز کمتر می‌شود، حقوق دولتی مداوم دستخوش افزایش شده که این اتفاق زمینه را برای بروز بحران و غیراقتصادی شدن فعالیت معادن مهیا می‌کند.
او ادامه داد: بخش معدن در ایران ظرفیت‌های بسیار خوبی را دارد اما به شرط همراهی دولت با بخش خصوصی امکان این هست که رشد اتفاق بیفتد. بخش مهمی از معادن ایران تعطیل است و در حالی که میزان تولید در کشور تغییر نکرده و میزان معادن فعال نیز هر روز کمتر می‌شود، حقوق دولتی مداوم دستخوش افزایش شده که این اتفاق زمینه را برای بروز بحران و غیراقتصادی شدن فعالیت معادن مهیا می‌کند.
اشاره شکوری به افزایش 700 درصدی حقوق دولتی معادن است. او با اشاره به اینکه اعداد و ارقام در این بخش کارشناسی تعیین نمی‌شود، گفت: در قانون حقوق دولتی اصلاً بخش درآمدی نیست و این حقوق پرداختی باید صرف توسعهٔ معادن شود، حال چطور است که با افزایش شدید حقوق دولتی، معادن تعطیل می‌شوند؟
رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق ایران گفت: رشد 13 درصدی در شرایطی تعیین شده است که معلوم نیست ما می‌خواهیم با جهان تعامل داشته باشیم یا خیر؟ ناترازی آب و برق و گاز و ارز چندنرخی حل می‌شود یا نمی‌شود؟
او تاکید کرد: هر چه در حکمرانی خوب بد عمل می‌کنیم در حکمرانی بد، عالی و بدون اشتباه پیش می‌رویم. مگر ممکن است با قوانین و قواعد عجیب و غریب تنها بخشی که قدرت جایگزین نفت شود را زمین‌گیر کنیم؟ بخشنامه‌هایی صادر می‌شود که اصلاً مفهوم و هدف آن مشخص نیست. مداوم ارجاع می‌دهند به بند فلان قانون فلان و بند فلان بخشنامه چنان؛ طوری که خود ما در نهایت گم می‌شویم و متوجه نمی‌شویم که اصلاً این بخشنامه به چه استنادی کار را متوقف کرده است.
انتهای پیام/
نظر شما
پیشنهاد سردبیر
پرونده ویژه
تبلیغات متنی