وقف می‌تواند موجب توزیع ثروت عادلانه و پشتوانه فرهنگ کشور باشد

آیت الله سیدمصطفی محقق داماد طی سخنانی در سومین همایش «وقف در آئینه قضا» که امروز به همت اداره کل حقوقی سازمان اوقاف و با همکاری اداره آموزش قوه قضائیه با حضور کارشناسان و قضات قوه قضائیه برگزار شد، ضمن تبریک اعیاد شعبانیه گفت: به عنوان یکی از قدیمی‌ترین همکاران در امر قضاوت در خدمت شما هستم. می‌دانید که قانون مدنی ایران یک تفاوت ماهوی با قوانین مدنی در کشور‌های دیگر دارد در نظام‌های حقوقی مدون مثل نظام فرانسه و بلژیک و آلمان آنچه منبع آنهاست، عرف است بر اساس مقتضیات جامعه، اما قانون مدنی ایران جز بخش مختصری، تماما از منابع فقه شیعه برگرفته شده است.

براساس گزارش سازمان اوقاف، وی افزود: بنابراین کسی که می‌خواهد ادعای حقوقدانی کند و قاضی موفق باشد باید به منابع فقهی آگاهی داشته باشد واقعیت این است که در دو باب در قانون مدنی تسلط بسیار عمیق قاضی نیاز است، یکی باب حقوق خانواده است و باب دیگر وقف است. فقها بسیار در این مباحث کار کرده‌اند و جای ابهام باقی نگذاشته‌اند.

آیت الله محقق داماد عنوان کرد: مسئولیت‌های مدنی به طور کامل در فقه مطرح شده است. اگر کسی به فقه تسلط داشته باشد می‌تواند مسائل را پیدا کند. پیشنهاد می‌کنم کتاب تحلیل فقهی حقوقی وقف که به تازگی منتشر کرده‌ام را ملاحظه کنید.

وی با بیان اینکه معتقدم مسائل حقوق خانواده که در فقه وجود دارد می‌تواند بسیاری مسائل امروزی را پاسخ دهد، عنوان کرد: وقف یکی از نهاد‌هایی است که می‌تواند موجب توزیع ثروت عادلانه و پشتوانه فرهنگ کشور باشد. امروزه هنوز دولت در حوزه نظام آموزش و پرورش ضعف دارد، اما صدسال قبل از مشروطه را ملاحظه کنید متوجه می‌شوید تمام هزینه‌های علمی و فرهنگی با وقف تامین می‌شده است. امروز دانشگاه‌های پیشرفته دنیا مانند هاروارد و کمبریج وقف هستند. 

استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: در کشور ما ثروتمندان افتخار می‌کردند که اموال خود را وقف علم و فرهنگ می‌کردند. علم در ایران در بستر وقف پیش رفته است. از خیانت‌های خاندان پهلوی به وقف این بوده که مردم را نسبت به وقف بی اعتماد کردند. رسالت ما اکنون این است که اعتماد مردم را برگردانیم. وقف فرهنگی و علمی و امور خیریه بسیار حائز اهمیت است، در این زمینه نیز پیشنهاد می‌کنم دو وقفنامه ربع رشیدی (که دانشگاه چهاربعدی نجوم و فلسفه و پزشکی و خانه معلمان و طلاب و اساتید بوده) و وقفنامه نظامیه نیشابور را مطالعه کنید.

وی افزود: متاسفانه علاوه بر سلب اعتماد مردم نسبت به وقف در دوره پهلوی، ما روحانیون نیز نتوانسته‌ایم مردم را در این زمینه تعلیم دهیم که وقف و کار خیر یعنی چه؟ قرآن می‌گوید دو نوع باقی داریم یکی باقی رفتنی است و دیگری باقی صالحات است باید به مردم یاد دهیم کدام باقی ماندنی است.

آیت الله محقق داماد گفت: در دوره پهلوی موقوفات را می‌فروختند، در جمهوری اسلامی سیاستی اتخاذ شد برای جلب اعتماد مردم، از جمله وقف‌هایی که سند وقفی داشته و فروخته شده و دارای سند ملکی شده بودند، پس از پیروزی انقلاب، این اسناد ملکی باطل و به وفقیت بازگشتند. این امر به آرامی انجام شد.

وی اظهار کرد: کمیسیون وقف متشکل از افراد دقیق است و پرونده‌ها توسط حقوقدانان اوقاف بررسی می‌شود. از ریاست سازمان اوقاف درخواست دارم مدیران کل را از بین حقوقدانان انتخاب کنند. 

استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه بسیاری وقف‌ها توسط دولتمردان صورت گرفته است، تصریح کرد: از شما قضات درخواست دارم به عنوان عضوی از تمدن سازان مملکت سعی کنید اعتماد به وقف برگردد.

جوهری، مدیرکل آموزش قوه قضائیه نیز در این مراسم با بیان اینکه اقدامات خوبی در سازمان اوقاف در حوزه دانش بنیان و بهداشت و درمان صورت گرفته است، گفت: قضات در رسیدگی به پرونده‌های قضایی کاملا بی طرف هستند، تکلیف ماست که ادعا‌ها را بررسی کنیم.
وی اظهار کرد: تاکنون با سازمان بورس و نظام پزشکی و بانک‌ها مانند این جلسه برگزار شده است. دنبال منافع عمومی کشور هستیم منافع کلان کشور را باید در نظر گرفت.

جوهری تصریح کرد: این جلسات برای فهم مشترک از قانون و رسیدن به استنباط صحیح از قوانین برای رسیدن به وحدت رویه در رسیدگی به پرونده‌ها برگزار می‌شود.

وی با بیان اینکه قاضی می‌شنود و تحلیل می‌کند و هرآنچه تشخیص دهد تصمیم می‌گیرد، تصریح کرد: از سازمان اوقاف و سایر نهاد‌ها درخواست داریم نماینده حقوقی مسلط انتخاب کنند.

انتهای پیام /