ضرورت آسیب‌شناسی عدالت کیفری کودکان و نوجوانان در ایران

به گزارش خبرگزاری برنا هرمزگان، سجاد تاج الدینی پژوهشگر حوزه علوم جنایی در خصوص ضرورت آسیب‌شناسی عدالت کیفری کودکان و نوجوانان در ایران گفت: بررسی این چالش‌ها می‌تواند به تدوین سیاست‌های کارآمدتر و متناسب‌تر با شرایط خاص کودکان و نوجوانان منجر شود.

وی در ادامه افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از کودکان و نوجوانانی که وارد چرخه عدالت کیفری می‌شوند، از مشکلات خانوادگی، فقر، ترک تحصیل و آسیب‌های روانی رنج می‌برند. با این حال، در برخی موارد، قوانین و رویه‌های قضایی همچنان بر مجازات و بازدارندگی تأکید دارند، در حالی که تجربه‌های جهانی ثابت کرده‌اند که اصلاح و بازپروری، رویکردی مؤثرتر برای پیشگیری از تکرار جرم در این گروه سنی است.

این پژوهشگر حقوق کیفری در ادامه پیرامون این موضوع افزود: یکی از مهم‌ترین آسیب‌های نظام عدالت کیفری در ایران، ابهام در نحوه تشخیص “رشد و کمال عقلی” در کودکان و نوجوانان است که تأثیر مستقیمی بر تعیین مجازات آن‌ها دارد. در حالی که قوانین بین‌المللی سن مشخصی را برای مسئولیت کیفری در نظر گرفته‌اند، در ایران، این موضوع به تشخیص دادگاه واگذار شده که ممکن است به صدور احکام متناقض منجر شود. علاوه بر این، نهادهای حمایتی و بازپروری در کشور به اندازه کافی توسعه نیافته‌اند. مراکز اصلاح و تربیت، با وجود تلاش‌های صورت‌گرفته، همچنان نیازمند بهبود زیرساخت‌ها، بهره‌گیری از متخصصان آموزش‌دیده و اجرای برنامه‌های مؤثر بازپروری هستند. همچنین، نبود برنامه‌های حمایتی پس از آزادی، احتمال بازگشت این نوجوانان به چرخه جرم را افزایش می‌دهد.

وی در پایان ضمن اشاره به چالش‌های موجود در این حوزه گفت: ضرورت پژوهش و آسیب‌شناسی دقیق نظام عدالت کیفری کودکان و نوجوانان در ایران بیش از پیش احساس می‌شود. اتخاذ سیاست‌های مبتنی بر عدالت ترمیمی، کاهش استفاده از مجازات‌های سالب آزادی، ایجاد ساختارهای حمایتی مؤثر و اصلاح قوانین، می‌تواند گامی مؤثر در جهت تحقق عدالت کیفری کودک‌محور و کاهش جرم در جامعه باشد. در این مسیر، همکاری میان قوه قضاییه، نهادهای حمایتی، خانواده‌ها و جامعه، نقشی کلیدی در موفقیت این اصلاحات ایفا خواهد کرد.