عکس‌هایی که میراث تاریخ شدند/ ۱
«مرد تانک‌ها»؛ نمادی از ایستادگی در برابر استبداد
برنا - گروه فرهنگ و هنر: بی‌شک یکی از مهم‌ترین تصاویر تاریخ معاصر، عکس اعتراضات میدان تیان‌آن‌من در چین است. این عکس در ۵ ژوئن ۱۹۸۹ در شهر پکن ثبت شد و به قتل‌عام ۴ ژوئن نیز مشهور است.
علی حدادی‌اصل- از زمان اختراع دوربین عکاسی تاکنون، عکس‌هایی به ثبت رسیده‌اند که نه‌تنها روایتگر لحظاتی خاص از تاریخ بوده‌اند، بلکه به نماد‌های جهانی تبدیل شده‌اند. برخی از این تصاویر در دل رویداد‌های مهم ثبت شده‌اند، (مانند حادثه غم‌انگیز یازدهم سپتامبر) و برخی دیگر حاصل نگاه خلاقانه و جسورانه عکاسان بوده‌اند، مانند عکس معروف کودک آفریقایی در حال مرگ و کرکسی که در پس او انتظار می‌کشد یا تصویر تکان‌دهنده پسر بچه‌ای با لباس قرمز که در تلاش برای مهاجرت، قربانی امواج دریا شد.
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ هر یک از این عکس‌ها، چه در ایران و چه در دیگر کشورها، توانسته‌اند یک فاجعه محلی را به روایتی جهانی تبدیل کنند؛ اما چرا عکس‌ها چنین تأثیری دارند، در حالی که فیلم‌ها و تصاویر ویدئویی این قدرت را ندارند؟ پاسخ در ذات عکاسی نهفته است. یک عکس، برخلاف فیلم، مخاطب را وادار می‌کند تا گذشته و آینده آن لحظه ثبت‌شده را در ذهن خود تصویر کند. قاب‌بندی، خلاقیت و انتخاب لحظه مناسب توسط عکاس، قدرتی نمادین به عکس می‌بخشد که فراتر از زمان و مکان، در ذهن مخاطب ماندگار می‌شود.
در این مجموعه یادداشت‌ها، به سیزده عکس ماندگار تاریخ معاصر خواهیم پرداخت. تصاویری که نه براساس رتبه‌بندی، بلکه به دلیل میزان تأثیرگذاری و دراماتیک بودنشان انتخاب شده‌اند.
«مرد تانک‌ها»؛ نمادی از ایستادگی در برابر استبداد
بی‌شک یکی از مهم‌ترین تصاویر تاریخ معاصر، عکس اعتراضات میدان تیان‌آن‌من در چین است. این عکس در ۵ ژوئن ۱۹۸۹ در شهر پکن ثبت شد و به قتل‌عام ۴ ژوئن نیز مشهور است. تصویری که امروز به نمادی از مقاومت تبدیل شده، روایتگر جنبش دانشجویی چین علیه ناپایداری اقتصادی، فساد دولتی و سرکوب‌های حزب کمونیست است. اعتراضاتی که از ۱۵ آوریل ۱۹۸۹ آغاز شد و در نهایت با سرکوب خونین ارتش چین در ۴ ژوئن به پایان رسید.
در این تظاهرات بیش از ۱۰۰ هزار نفر حضور داشتند و آمار کشته‌ها بنا بر برخی گزارش‌ها به چند هزار نفر نیز می‌رسد. پس از اعلام حکومت نظامی در پکن، ارتش چین با تانک‌های خود به خیابان‌ها آمد و در همین زمان، تصویری ثبت شد که به نماد مبارزه با استبداد تبدیل شد: «مردی تنها که در مقابل کاروانی از تانک‌ها ایستاده است.»
این عکس از پنجره ساختمانی در آن‌سوی خیابان گرفته شده است و برای بیننده، تداعی‌کننده ایستادگی یک فرد در برابر قدرت نظامی عظیم است. نکته جالب اینجا است که این تصویر تنها توسط یک عکاس ثبت نشده؛ چندین عکاس از زوایای مختلف این لحظه را شکار کرده‌اند؛ اما مشهورترین نسخه آن را نجف وایدنر» ثبت کرده است. گفته می‌شود که در نسخه‌ی اصلی، تعداد تانک‌ها بیشتر بوده، اما وایدنر با برش (کراپ) عکس، ترکیب‌بندی آن را تغییر داده تا تصویری نمادین از مقاومت خلق کند.
این عکس همچنان یکی از ممنوعه‌ترین تصاویر در چین است. در این کشور، نمایش، انتشار یا حتی نگهداری این تصویر جرم محسوب می‌شود و می‌تواند منجر به مجازات و زندان شود.
تصویری که روزی، لحظه‌ای از یک اعتراض خونین را ثبت کرده بود، امروز به یکی از ماندگارترین نماد‌های ایستادگی در برابر سرکوب تبدیل شده است.
انتهای پیام/
نظر شما
پیشنهاد سردبیر
پرونده ویژه
