نانوذرات آلی جایگزینی نانوذرات لیپیدی در حوزه دارو

هم اکنون نانوذرات لیپیدی رایج‌ترین گزینه برای انتقال اسید‌های نوکلئیک هستند. با این حال، محدودیت‌های متعددی در استفاده از این فناوری وجود دارد که موجب افزایش توجه به گزینه‌های جایگزین شده است. به گفته گرنت بولت، مدیر ارشد عملیاتی CPTx و gxstrands، چالش‌های اصلی نانوذرات لیپیدی شامل پایداری پایین، ظرفیت محدود بارگذاری دارو، دشواری در مقیاس‌پذیری فرآیند تولید و تعداد کم مواد کمکی لیپیدی تأییدشده برای فرمولاسیون آنها است.

تام تایس، مدیر ارشد بازاریابی فنی در Evonik Health Care، نیز اشاره می‌کند که ناپایداری این نانوذرات می‌تواند به نشت دارو در طول ذخیره‌سازی منجر شود.

علاوه بر این، نانوذرات لیپیدی به‌سرعت از جریان خون حذف شده و در درجه اول توسط کبد جذب می‌شوند که موجب کاهش دسترسی زیستی آنها می‌شود. همچنین، این نانوذرات در فرار از اندوزوم و تحویل داخل‌سلولی با چالش‌هایی مواجه هستند که انتشار موفقیت‌آمیز محموله درمانی به سلول‌های هدف را محدود می‌کند.

به گزارش فارمتک، تحقیقات گسترده‌ای برای شناسایی جایگزین‌های نانوذرات لیپیدی انجام شده است. فناوری‌های نوین نانوذرات شامل گزینه‌های معدنی (مانند نانوذرات طلا، اکسید آهن و سیلیکای مزوپور) و گزینه‌های آلی از جمله وزیکول‌های خارج‌سلولی (مانند اگزوزوم‌ها)، نانوذرات پلیمری (مانند پلیمر‌های زیست‌سازگار) و ساختار‌های نانومقیاس مبتنی بر DNA هستند.

اگزوزوم‌ها، که به‌طور طبیعی توسط سلول‌ها تولید می‌شوند، توانایی برقراری ارتباط با سایر سلول‌ها از طریق انتقال مواد و سیگنال‌دهی سطحی را دارند. این ویژگی، آنها را به گزینه‌ای جذاب برای انتقال دارو به بافت‌های خاص تبدیل کرده است. با این حال، چالش‌هایی مانند عدم تعریف مشخص برای ویژگی‌های کیفی کلیدی (CQAs) و نیاز به فناوری‌های تحلیلی جدید، توسعه آنها را پیچیده کرده است. از سوی دیگر، نانوذرات پلیمری، مانند پلیمر‌های زیست‌سازگار پلی‌لاکتید-کو-گلایکولید (PLGA) و کوپلیمر‌های پلی‌اتیلن گلیکول (PEG)، به دلیل پایداری بالا، قابلیت تنظیم و امکان رهایش کنترل‌شده دارو، گزینه‌ای امیدوارکننده برای انتقال دارو هستند.

یکی از جدیدترین فناوری‌های نانوذره‌ای در حال توسعه، استفاده از ساختار‌های نانومقیاس مبتنی بر DNA است که به دلیل قابلیت برنامه‌ریزی و سفارشی‌سازی بالا، مزایای قابل‌توجهی برای انتقال دارو دارند. این نانوذرات زیست‌سازگار و زیست‌تخریب‌پذیر بوده و امکان کنترل دقیق بر اندازه، شکل و نمایش لیگاند را فراهم می‌کنند که منجر به انتقال هدفمند و مؤثر دارو می‌شود.

به گفته بولت، نانوذرات مبتنی بر DNA قابلیت حمل چندین محموله درمانی را داشته و نسبت به گزینه‌های آلی دیگر، از کنترل ساختاری بالاتری برخوردارند.

همچنین، این فناوری دارای ایمنی زیستی بالا، سمیت کم و قابلیت تغییرات شیمیایی برای افزایش هدف‌گیری دارویی است. با این حال، چالش‌هایی مانند تخریب آنزیمی در مایعات زیستی و حذف سریع از گردش خون، نیازمند توسعه تکنیک‌های پایدارسازی و راهکار‌های بهبود جذب سلولی است.

در کوتاه‌مدت، نانوذرات لیپیدی همچنان به‌عنوان گزینه اصلی انتقال دارو باقی خواهند ماند. اما فناوری‌های جایگزین از جمله اگزوزوم‌ها، نانوذرات پلیمری و ساختار‌های نانومقیاس مبتنی بر DNA، پتانسیل بهبود عملکرد این فرآیند را دارند. پیشرفت‌های جدید در این حوزه می‌تواند به توسعه درمان‌های مؤثرتر برای بیماری‌هایی مانند سرطان، بیماری‌های خودایمنی، عفونت‌ها و اختلالات ژنتیکی منجر شود.

انتهای پیام/