هانی‌زاده: سفر وزیر دفاع عربستان می‌تواند فصل جدیدی در مناسبات دو کشور باشد

حسن هانی‌زاده کارشناس مسائل منطقه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا، در خصوص سفر اخیر «خالد بن سلمان»، وزیر دفاع عربستان سعودی به تهران و ارائه نامه‌ای از سوی پادشاه این کشور به مقام معظم رهبری، اظهار داشت: این دیدار نشانه‌ای از تغییر رویکرد سیاسی ریاض نسبت به تحولات منطقه‌ای و جهانی تلقی می‌شود.

وی با اشاره به فراز و نشیب‌های روابط تهران-ریاض در چهار دهه گذشته افزود: مناسبات دو کشور همواره تحت تأثیر متغیرات منطقه‌ای و بین‌المللی قرار داشته، اما این دیدار اخیر، حکایت از یک تغییر حقیقی در نگاه حاکمیت عربستان نسبت به جمهوری اسلامی ایران دارد.

این کارشناس مسائل منطقه با اشاره به شرایط حساس منطقه‌ای و تحولات اخیر، بیان کرد: کشتار مردم بی‌دفاع غزه توسط رژیم صهیونیستی، پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و تلاش صهیونیست‌ها برای کوچاندن اهالی غزه به خارج از اراضی اشغالی، در تغییر نگاه دولت عربستان بی‌تأثیر نبوده‌اند.

وی تصریح کرد: در طول ۱۸ ماه بحران غزه، جمهوری اسلامی ایران تنها کشوری بود که صادقانه در کنار مردم مظلوم فلسطین ایستاد و هزینه‌های سنگینی برای حمایت از آنان پرداخت. همین مسئله احترام ملت‌های اسلامی و عربی را نسبت به مواضع ایران برانگیخت؛ در حالی که اغلب کشورهای عرب منطقه، به دلیل سکوت در برابر جنایات اسرائیل، دچار انزوای سیاسی شده‌اند.

هانی‌زاده افزود: عربستان در دوره نخست ریاست جمهوری ترامپ، به دلیل سیاست‌های تهاجمی او علیه کشورهای خلیج فارس، تجربه‌ای تلخ را پشت سر گذاشت. ادبیات غیرمحترمانه ترامپ و سیاست‌های باج‌خواهانه‌اش، نوعی نگرانی در بدنه حاکمیت سعودی از بازگشت دوباره او به قدرت ایجاد کرده است.

وی همچنین به ازسرگیری مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط اشاره کرد و گفت: این مذاکرات که به درخواست شخص ترامپ صورت گرفته، احتمال دستیابی به توافقی جدید را تقویت می‌کند؛ توافقی که البته احتمال وقوع آن بسیار اندک است، اما در صورت تحقق، جایگاه و اهمیت شش کشور عرب حوزه خلیج فارس در سیاست‌های کلان آمریکا کاهش خواهد یافت.

این تحلیلگر مسائل منطقه ادامه داد: رویکرد ترامپ اساساً اقتصادی و تجاری است. با توجه به منابع سرشار طبیعی، معدنی و انرژی در ایران، وی ایران را شریک اقتصادی قدرتمندی برای غرب می‌بیند. از همین رو، تمایل ترامپ و ایلان ماسک برای سرمایه‌گذاری یک تریلیون دلاری در ایران در صورت دستیابی به توافق جامع، می‌تواند یک رخداد تاریخی در سطح منطقه و جهان باشد.

وی تأکید کرد: نباید از نظر دور داشت که حضور ناوهای جنگی و هواپیمابرهای آمریکا مانند آیزنهاور و هری ترومن در دریای سرخ، روزانه ۲۰۰ میلیون دلار برای ایالات متحده هزینه دارد. نگاه ترامپ پیش از آنکه راهبردی، امنیتی و نظامی باشد، کاملاً اقتصادی است و تلاش دارد هزینه‌های نظامی کشورش را کاهش داده و به بهبود اوضاع اقتصادی داخلی بپردازد.

هانی‌زاده گفت: در چنین شرایطی، در صورت دستیابی آمریکا و ایران به توافق جامع، نیازی به حضور پرهزینه نظامی آمریکا در منطقه برای تأمین امنیت سایر کشورها وجود نخواهد داشت.

وی افزود: چه توافقی میان ایران و آمریکا حاصل شود و چه مذاکرات به شکست بینجامد، نتیجه هر دو سناریو تأثیرات عمیقی بر وضعیت داخلی و منطقه‌ای عربستان خواهد داشت. چراکه هرگونه تهدید نظامی آمریکا علیه ایران می‌تواند منطقه را وارد یک فاجعه امنیتی و نظامی کند.

او با اشاره به طرح‌های توسعه‌ای محمد بن سلمان گفت: ولیعهد عربستان برای تحقق چشم‌انداز ۲۰۳۰ خود زمان زیادی در اختیار ندارد. اجرای این طرح ۶۰۰ میلیارد دلاری مستلزم برقراری آرامش در منطقه است. تاکنون بیش از ۴۰ درصد از طرح رویایی نئوم برای احداث یک شهر مدرن مبتنی بر فناوری هوش مصنوعی اجرایی شده است.

وی بیان کرد: چنین طرحی برای آمریکا که نسبت به توانایی یک کشور عربی برای تبدیل شدن به قدرتی فوق‌مدرن نگاهی تردیدآمیز دارد، چندان قابل قبول نیست.

هانی‌زاده در پایان خاطرنشان کرد: سفر وزیر دفاع عربستان به تهران، با توجه به جایگاه وی در ساختار قدرت سعودی، از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند فصلی جدید در مناسبات پایدار و تعریف‌شده میان تهران و ریاض بگشاید. احساس ناامنی و تردید مقامات سعودی نسبت به سیاست‌های نامعلوم و تهاجمی ترامپ، موجب شده تا پادشاه عربستان شخصاً خطاب به رهبر معظم انقلاب نامه‌ای ارسال کند.

وی گفت: نیاز عربستان به همدلی و همراهی با ایران و نگرانی از کنار گذاشته شدن شش کشور حوزه خلیج فارس از دایره سیاست‌های راهبردی آمریکا در صورت توافق احتمالی با ایران، موجب چرخش سیاست‌های ریاض نسبت به تهران شده است.

هانی‌زاده در پایان اظهار داشت: اگرچه مضمون نامه سلمان بن عبدالعزیز به مقام معظم رهبری فاش نشده، اما دو گمانه‌زنی درباره آن وجود دارد: نخست، تمایل عربستان به آغاز مناسباتی پایدار با ایران در صورت دستیابی ایران و آمریکا به توافق؛ دوم، تاکید پادشاه عربستان بر بی‌طرفی ریاض در صورت شکست مذاکرات و بروز منازعات احتمالی در منطقه.

انتهای پیام/