بورس در سال ۱۴۰۴ در انتظار یک شوک بزرگ!

به گزارش برنا، نمودار شاخص کل بورس تهران در ۱۰ سال گذشته، به خوبی گویای آن است که بازار سرمایه کشور تا چه اندازه متأثر از تحولات غیراقتصادی است. از توافقنامه هسته‌ای و تغییر دولت‌ها گرفته تا حوادث سیاسی در منطقه و شهادت چهره‌های سرشناس، همگی نقش مهمی در مسیر شاخص ایفا کرده‌اند. تجربه ده سال گذشته، درسی است برای برنامه‌ریزان اقتصادی تا اهمیت ثبات سیاسی و اقتصادی را در جهت توسعه بازار سرمایه جدی بگیرند.

آغاز آرام و اثر برجام (۱۳۹۳ تا ۱۳۹۴)

در ابتدای دهه ۹۰، شاخص کل بورس تهران در سطحی نسبتاً پایین و با نوسان اندک حرکت می‌کرد. امضای توافق جامع هسته‌ای موسوم به برجام در ۲۳ تیر ۱۳۹۴ امید‌هایی برای بهبود فضای اقتصادی کشور به همراه داشت. اما واکنش شاخص کل به این رویداد چندان قدرتمند نبود و در نهایت در یک روند ملایم از محدوده ۷۵ هزار واحد تا محدوده ۱۰۰ هزار واحد صعود کرد. اما این رویه صعودی در نهایت تا مرداد ۱۳۹۹ ادامه داشت که در ادامه محرکت‌های دیگری مانند نرخ دلار و بهره برآن تاثیر گذاشتند.

صعود آهسته و آغاز رشد (۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸)

در سال ۱۳۹۷، بازار سرمایه کم‌کم وارد فاز رشد شد. عواملی، چون رشد نرخ ارز، کاهش ارزش پول ملی، تورم، و همچنین نبود گزینه‌های سرمایه‌گذاری مطمئن برای مردم، باعث شد تا بخشی از نقدینگی جامعه به سمت بورس سرازیر شود. این جریان در نهایت منجر به آغاز یکی از مهم‌ترین دوره‌های رشد در تاریخ بازار سهام ایران شد.

شکوفایی تاریخی و سقوط ناگهانی (۱۳۹۸ تا ۱۳۹۹)

شاخص کل در سال ۱۳۹۸ جهش بی‌سابقه‌ای را تجربه کرد و در مرداد ۱۳۹۹ به اوج تاریخی خود یعنی بیش از دو میلیون واحد رسید. این صعود پرشتاب، در شرایطی اتفاق افتاد که بسیاری از کارشناسان نسبت به حبابی شدن بازار هشدار داده بودند، اما نکته اینجاست که در این دوره نرخ بهره تحت تاثیر کرونا و کاهش تقاضا برای پول کاهش یافته بود و این موضوع تاثیر عمیقی بر شاخص‌های بورس برجای گذاشته بود. شهادت سردار قاسم سلیمانی در دی ماه ۱۳۹۸ نیز تأثیر کوتاه‌مدتی بر بازار گذاشت، اما روند صعودی ادامه یافت.

با آغاز ریزش شدید از اواخر مرداد ۱۳۹۹، شاخص به سرعت بخشی از رشد خود را از دست داد. این دوره که به عنوان "سقوط تاریخی بورس" شناخته می‌شود، باعث از بین رفتن سرمایه‌های میلیون‌ها سهامدار خرد شد. بی‌اعتمادی به بازار سرمایه از این دوره آغاز و تا سال‌ها ادامه پیدا کرد.

سایه سیاست بر بازار (۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳)

در دهه ۱۴۰۰، بازار سهام ایران دیگر تحت تأثیر صرفاً عوامل اقتصادی نبود؛ بلکه تحولات سیاسی منطقه‌ای و داخلی نیز نقش عمده‌ای در رفتار بازار داشتند.

در فروردین ۱۴۰۳، حمله هوایی اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق باعث نوساناتی در بازار شد. همچنین، عملیات "طوفان الاقصی" در مهر ۱۴۰۲ و شهادت شخصیت‌های سیاسی و نظامی مانند سید حسن نصرالله، ابراهیم رئیسی و اسماعیل هنیه، هر یک به شکل مشخصی در نمودار تأثیر گذاشتند.

عملیات "وعده صادق یک" و "وعده صادق ۲" نیز در نمودار علامت‌گذاری شده‌اند؛ موضوعاتی که نشان می‌دهند انتظار‌های سیاسی و اقتصادی از دولت‌ها، تأثیر بالایی بر رفتار سرمایه‌گذاران دارد.

شاخص در سال ۱۴۰۴؛ در انتظار یک شوک بزرگ

در سال ۱۴۰۳، شاخص کل با نوسانات زیاد و عدم اطمینان بالا دوباره به سطحی نزدیک به دو میلیون واحد بازگشت.

شهادت ابراهیم رئیسی در سال ۱۴۰۳ یکی از مهم‌ترین رویداد‌های اخیر بوده که بازتاب قابل‌توجهی در بازار داشته است. این مسئله نشان می‌دهد که همچنان بازار سرمایه ایران به شدت نسبت به تحولات سیاسی واکنش نشان می‌دهد.

در روز‌های فعلی نیز بار دیگر بازار سهام تحت تاثیر مذاکرات ایران و امریکا قرار گرفته و انتظار می‌رود در صورت موفقیت آمیز بودن مذاکرات شاخص کل بورس تهران با رشد‌های بیشتری مواجه شود. چرا که رفع تحریم‌ها می‌تواند آثار اقتصادی عمیقی بر شرکت‌های بورس برجای بگذارد و منجر به افزایش درآمد شرکت‌های بورس شود.