جایزه عکس «شید»، امسال برنده نداشت

به گزارش خبرگزاری برنا، آیین اختتامیه پنجمین جایزه مستقل عکس «شید» که اجرای آن را نادر داوودی بر عهده داشت با توضیحاتی از سوی او درباره تاریخچه برگزاری این جایزه آغاز شد. داوودی در بخشی از سخنان خود با اشاره به اینکه جایزه «شید» به هیچ نهادی وابسته نیست، گفت: نخستین برگزیده جایزه «شید» بهروز مهری بود که اکنون عضو شورای سیاست‌گذاری این جایزه و عکاس خبرگزاری فرانسه در ایران است.

داوودی سپس از بهروز مهری دعوت کرد که به عنوان نخستین سخنران به روی سن برود. مهری سخنان خود را با خوش‌آمدگویی به حاضرین آغاز کرد و سپس بیانیه شورای سیاست‌گذاری را به این شرح، قرائت کرد: پنجمین دوره جایزه عکس مستند اجتماعی «شید» به روز پایانی خود رسید. شیدی که به دلیل مشکلات مالی قرار نبود برگزار شود اما امروز هستند عکاسانی که پیگیر این جایزه هستند و امسال نیز با همراهی و پیگیری آنها و زحمات همیشگی روشن نوروزی، «شید» پاگرفت. پیمان هوشمندزاده، من و روشن نوروزی در یک کافه دور هم جمع شدیم تا شمع «شید» را روشن نگاه داریم و پس از بحث‌های زیاد، روال جایزه را کمی تغییر دادیم تا حرکتی که 5 سال پیش توسط روشن نوروزی و دوستان و همکارانش در وب‌سایت عکس‌آنلاین شروع شد، ادامه پیدا کند. گردهمایی بزرگ عکاسان مستند امسال با تغییراتی که شورای سیاست‌گذاری انجام داد، برگزار شد و شاهد حضور فعال عکاسان برای شرکت در جایزه، بازدید از نمایشگاه و حضور در نشست‌ها و کارگاه‌ها بودیم.

وی در ادامه صحبت های خود با اشاره به تغییرات امسال در روند داوری گفت: تغییرات امسال در روند داوری و برگزاری جایزه، تأثیر خوبی داشت. انتخاب 5 داور ایرانی از شاخه‌های مختلف عکاسی مستند و داوری در دو مرحله با حضور همه آنها، موجب بحث‌های بیشتر در مورد عکس‌های رسیده شد که چالش بسیار خوبی بین داوران ایجاد کرد. داوری حرفه‌ای، قاطع و دقیق داوران از نکات بارز این دوره بود.

مهری در بخش دیگری از صحبت های خود با اشاره به گرفتن هزینه برای حضور در جشنواره شید گفت: تصمیم شورا مبنی بر گرفتن هزینه برای شرکت در جایزه، از مهم‌ترین تغییراتی بود که برای ادامه زندگی جایزه «شید» لازم دیدیم. جایزه‌ای که امسال را بدون حضور هیچ حامی مالی‌ای برگزار کرد. در ابتدا بیم شرکت عکاسان کم‌تر را داشتیم اما حضور پر رنگ عکاسان که حتی از دوره پیش نیز بیشتر بود ما را شگفت‌زده کرد و انرژی بیشتری برای ادامه راه به ما داد. اگرچه کل مبلغ شرکت در جایزه تنها شاید یک چهارم هزینه‌ها را جبران کند، اما شروع خوبی بود برای روی پا ماندن یک حرکت مستقل. تغییر دیگر امسال حذف دبیر بود که در دوره‌های گذشته، وظیفه انتخاب داوران، هماهنگی‌های لازم و مشورت با دبیر اجرایی را داشت که این وظیفه را شورای سیاست‌گذاری برعهده گرفت.

وی در پایان صحبت های خود گفت: اما بحث اصلی جایزه «شید» که در محافل هنری و شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود، سیاست و نگاه «شید» در انتخاب عکس‌ها و برنده جایزه است. جایزه «شید» در راستای مبانی و تعریف عکاسی مستند اجتماعی پیش می‌رود و اگر در سال‌های گذشته داستان‌های عکس تلخ از جامعه ما برنده جایزه شده‌اند به دلیل تشخیص گروه داوری در بهتر بودن آن مجموعه نسبت به سایر عکس‌ها بوده است. عکاسی مستند اجتماعی طبق تعریف آکادمیک آن شرایط زندگی انسان‌ها را به تصویر می‌کشد در این میان اگر داستان عکسی با موضوعی ملایم و حتی شاد نیز تمام نکات درست و حرفه‌ای برای داستان‌گویی در عکاسی مستند را داشته باشد و توجه داوران را از نظر کیفی به خود جلب کند، می‌تواند برنده این جایزه باشد. سخن آخر اینکه «شید» یک جایزه مستقل است و برای برگزاری آن به پول نیاز است. شورای سیاست‌گذاری از چند شرکت و موسسه برای حمایت مالی «شید» درخواست رسمی داد اما هیچ پاسخی نشنید حتی به خود زحمت نه گفتن را هم ندادند. شرکت‌ها و فروشگاه‌هایی که درآمدشان از همین عکاسان است حتی حاضر نشدند درصد بسیار کوچکی را برای یک کار فرهنگی اختصاص دهند. در همه جای دنیا رسم بر این است که از حرکت‌های مستقل فرهنگی حمایت شود و شرکت‌های کوچک و بزرگ همیشه درصد کوچکی از درآمد خود را صرف این هدف می‌کنند که امیدواریم در ایران نیز این شرکت‌ها با جایزه شید و حرکت‌های مستقل همکاری بیشتری داشته باشند. امسال نیز دوستانی داشتیم که ما را یاری دادند که باید از آنها نام ببرم؛ استدیوی «ماد» با مدیریت مرتضی مهدی‌زاده که هیچگاه «شید» را تنها نگذاشته است، لابراتورار چاپ عکس «سین» با مدیریت پیام برازجانی و همکاری مسعود حاج‌جعفری که همچون سال‌های پیش چاپ عکس‌های نمایشگاه را بر عهده داشتند و مدیریت خانه هنرمندان ایران که در این مسیر یاری‌مان کردند، همچنین محرم نوروزی پدر گرامی روشن که در تمامی دوره‌های «شید» حامی مالی و معنوی جایزه بوده‌اند و دوستانی که داوطلبانه در برگزاری جایزه در مراحل مختلف اطلاع رسانی، داوری، نمایشگاه و مراسم اختتامیه در کنار «شید» بودند، از همه شما که با همیشه با حضور سبزتان شید را یاری می‌کنید، تشکر می‌کنیم.

پس از سخنان مهری، نادر داوودی با بیان اینکه معمولا گروه جایزه «شید» هر سال در مراسم اختتامیه قطعاتی موسیقی اجرا می‌کنند، از گروه موسیقی مستقل رضا کولغانی، مجید سالاری و  آرش رئیسی برای اجرای موسیقی دعوت کرد.

در ادامه این مراسم نادر داوودی با اشاره به برگشت جایزه «شید» به خانه هنرمندان ایران این بازگشت را فرصتی برای تشکر از دکتر مجید سرسنگی، مدیرعامل خانه هنرمندان ایران، مژگان صدرایی، مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل این مجموعه و دکتر حمیدرضا اردلان، معاون فرهنگی و هنری خانه هنرمندان ایران و مهرداد ذوالنور، مدیر نگارخانه‌های این مجموعه دانست. سپس کلیپی از دوره‌های گذشته برگزاری جایزه «شید» برای حاضرین پخش شد.

در ادامه داوودی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌هایی که بر عهده جایزه «شید» است شناخت مشکلات اجتماع به کمک عکاسی مستند و احیانا پیدا‌کردن راه‌هایی برای کمک به این مشکلات است، گفت: دو مجموعه از عکس‌های راه یافته به نمایشگاه امسال، درباره مبتلایان به اختلال اوتیسم بود.

داوودی با این توضیح از خانم پورحیدر از اعضای بنیان‌گذار بنیاد خیریه اوتیسم، دعوت کرد تا دقایقی درباره مبتلایان به این اختلال سخنرانی کند.

در بخش دیگری از این مراسم جایزه «عکس‌آنلاین» که به جریان‌هایی که بر عکاسی ایران تاثیر گذاشتند و باعث ارتقا این هنر شده‌اند، تعلق می‌گیرد؛ توسط سیف‌الله صمدیان به محمودرضا بهمن‌پور، مدیر «موسسه چاپ و نشر نظر» اهدا شد.

صمدیان با بیان اینکه «تصویر سال» و «شید» چه روشن نوروزی بخواهد و چه نخواهد، با هم خواهرخوانده هستند، گفت: نشان عکس‌آنلاین به پاس انتشار حرفه‌ای کتاب‌های عکس مستند اهدا می‌شود به کسی که در کنار سال‌ها حضور در عرصه تصویرسازی و به خصوص تصویرسازی کتاب‌های کودکان، کارهای بزرگی در زمینه انتشارات عرصه عکاسی انجام داده است. محمودرضا بهمن‌پور سال گذشته، کتاب فاخر و لازمی از خانم مریم زندی را چاپ کرد با نام «انقلاب 57» که مشقت‌ها و مرارت‌های زیادی برای انتشار آن هر دو متحمل شدند.

محمودرضا بهمن‌پور پس از دریافت جایزه عکس‌آنلاین، گفت: من خواهش می کنم که نشر نظر را هم به عنوان خواهرخوانده دوم «شید» بپذیرید. واقعیت این است که در وضعیتی که میان امید و یأس در جامعه ما، فاصله بسیار‌بسیار باریکی وجود دارد، اتفاقاتی که به معنای واقعی کلمه استقلال ذاتی دارند، این امید را تقویت می‌کنند. فکر می‌کنم حرکت «شید» اگر با همین امید که 5 ساله شده است و بر خلاف بسیاری از حرکاتی که به دفعات رسیده اما با حمایت‌های وسیع مالی و جلال و جبروت و بودجه‌های آنچنانی اما هیچ اثری از آنها دیده نمی‌شود؛ به کار خود ادامه دهد اتفاقات عکاسانه‌ای رخ خواهد داد که فکر می‌کنم در تاریخ عکاسی مستند ایران اگر نگویم بی‌نظیر است حتما کم‌نظیر است. این تلاش را پاس می‌داریم و امیدوار هستیم که آقای نوروزی خسته نشوند و این راه را ادامه بدهند. من از اینجا اعلام می‌کنم که برای دوره بعد «شید» آمادگی داریم که مسئولیت انتشار کتاب این دوستان را تقبل کنیم.

پس از سخنان بهمن‌پور که با تشویق زیادی از سوی حاضرین مواجه شد، کلیپی از کتاب «انقلاب57» مریم زندی پخش شد و پس از آن نشان عکس‌آنلاین توسط فرزانه خادمیان به مریم زندی به خاطر انتشار این کتاب، اهدا شد.

مریم زندی پس از دریافت این جایزه، گفت: خوشحالم که برای بار دوم دارم این جایزه را دریافت می‌کنم. «شید» 5 سال است که فعالیتش را شروع کرده و این دومین‌بار است که جایزه «جریان‌سازی و تأثیرگذاری» این رویداد به من تعلق می‌گیرد. به هر حال جایزه همیشه آدم را خوشحال و دل‌گرم می‌کند ولی این جایزه برای من یک مقدار مهم‌تر از یک جایزه معمولی است. در جامعه مردانه و پر از تبعیض و مبتنی بر روابط ما، کار‌کردن و مستقل بودن خیلی مشکل است به‌خصوص برای یک زن و به‌خصوص در حرفه‌ای مثل عکاسی. خوشحالم که آقای نوروزی و همکارانشان مستقل و محکم و به دور از تنگ نظری‌ها، حرکتی را شروع کردند که امیدوارم بتوانند همین‌طور آن را ادامه بدهند و مستقل بمانند و تأثیرگذار و جریان‌ساز باشند. اما آن چیزی که این جایزه را برای من مهم می‌کند این است که برای من حکم این را دارد که بعد از 40 سال کار عکاسی، هنوز در قلب عکاسی کشورم هستم و تأثیرگذار و جریان‌ساز و این برای من غرورآفرین و بسیار خوشحال‌کننده است. همچنین در اینجا باید از آقای بهمن‌پور تشکر کنم که کتاب «انقلاب‌57» به پشت‌گرمی و محکم‌ایستادن ایشان بود که توانستیم این کتاب را آن‌طور که دوست داریم، منتشر کنیم.

پس از سخنان داوودی کلیپی از نشست‌ها، نمایشگاه و ورک‌شاپ‌های امسال جایزه عکس «شید» پخش شد و پس از آن با حضور بهروز مهری و علی آقاربیع از صادق سوری، حمیدرضا دستجردی، عرفان کوچاری، مهدی مرادپور، محمدجواد مکتبی، محمدرضا سلطانی و منا هوبه‌فکر به عنوان استعدادهای جوان تقدیر به عمل آمد.

پس از این بخش، تیزر داوری پنجمین دوره جایزه عکس «شید» به نمایش درآمد و سپس صادق سوری، حمیدرضا دستجردی، عرفان کوچاری، مهدی مرادپور، محمدجواد مکتبی، محمدرضا سلطانی و جاوید تفضلی به عنوان کاندیدهای دریافت جایزه عکس «شید» به روی سن آمدند و با حضور مهدی وثوق‌نیا، پیمان هوشمندزاده و بهروز مهری به آنان هدایایی اهدا شد.

در پایان این مراسم پیمان هوشمندزاده، بیانیه هیئت داوران را به شرح زیر، قرائت کرد: هیئت داوران پنجمین دوره جایزه «شید» با قدردانی از شورای سیاست‌گذاری و ستاد اجرایی، نکات زیر را به اطلاع می‌رساند؛ روند داوری تمامی آثار این دوره با حضور هم‌زمان هر 5 داور انجام شده است. علی‌رغم نگرش‌های مختلف داوران، نتایج اعلام شده در انتخاب عکاسان برگزیده، مجموع نظرات هر 5 داور است. عکس های نمایش داده شده در گالری «ممیز» تنها بخش کوچکی از مجموعه های ارائه شده عکاسان هستند. همان‌گونه که در فراخوان هم ذکر شده است، هیئت داوران بر اساس تمام عکس‌های ارسال شده یک مجموعه داوری کرده است. هیئت داوران در انتخاب آثار برگزیده به نکاتی چون عکاسی مناسب، روایت درست، انتخاب صحیح عکس‌ها برای مجموعه، چینش صحیح، زیر نویس عکس‌ها و توضیحات ارسالی هر عکاس توجه کرده است. بدیهی است که عدم توجه عکاس به هر کدام از این نکات یا ضعف در هر یک از آنها ممکن است منجر به عدم راهیابی مجموعه به مراحل بالاتر شده باشد. نتیجه نهایی؛ هیئت داوران پنجمین جایزه «شید» امسال هیچ مجموعه‌ای را به عنوان برنده تندیس «شید» اعلام نمی‌کند. اما به جهت تداوم اشتیاق عکاسی مستند اجتماعی در میان عکاسان، یک مجموعه را شایسته تقدیر می‌داند. این تقدیرنامه به همراه جایزه نقدی تقدیم می‌شود به محمد‌جواد مکتبی برای مجموعه «عاطفه».

گفتنی است، مجموعه «عاطفه» به مبتلایان به اختلال اوتیسم پرداخته بود.

نادر داوودی در پایان گفت، پس از برنامه هیچ امکانی برای پذیرایی در نظر گرفته نشده است زیرا «شید» مستقل است و پولی برای این کارها ندارد.

پنجمین دوره جایزه عکس «شید» با نظارت شورای سیاست‌گذاری روشن نوروزی، بهروز مهری و پیمان هوشمندزاده و با حضور مهران مهاجر، پیمان هوشمندزاده، مهدی وثوق‌نیا، آرش خاموشی و جلال شمس‌آذران در هیات داوران برگزار شد.