برنامه اقدام مشترک ژنو، امتیازها و دستاوردها

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، متن حمید بعیدی نژاد به شرح زیر است:

با تازه شدن خاطرات روز حصول تفاهم ژنو که با پست دیروز بنده در همین صفحه اینستاگرام پدید آمد، برخی از مخاطبین محترم خواستار توضیحاتی در خصوص دستاوردهای برنامه اقدام مشترک ژنو شدند. بر این اساس احساس کردم علیرغم آنکه این موارد در جریان یکسال و نیم گذشته مکررا توضیح داده شده اند ولی برای یادآوری آنها یکبار دیگر در قالب یک مجموعه مفید است با هم مروری بر این دستاوردها داشته باشیم:
الف- آثار سیاسی: ١- تثبیت موقعیت بین المللی و منطقه ای کشور، بطوریکه روزنامه نیویورک تایمز در همان روز حصول این تفاهم آنرا زلزله در خاورمیانه لقب داد. ٢- شکست سیاست صهیونیستها برای دستیابی به آرزوی خیالی خود برای بسیج جهانی علیه ایران و بر عکس تحقق انزوای اسرائیل که حصول این تفاهم را اشتباه تاریخی قرن لقب داد. از آنزمان شکاف اسرائیل از آمریکا و اروپا نه تنها جبران نشده است بلکه تشدید یافته است. ٣- شکست پروژه ایران هراسی و بهبود محیط سیاسی و روابط خارجی ایران ٤- تثبیت موقعیت منطقه ای ایران که موجبات نگرانی هر چه بیشتر کشورهای دارای سیاستهای افراطی در منطقه را باعث گردید. ٥- آمادگی غرب برای شناسایی نقش استراتژیک ایران در منطقه بویژه با تحولات مهم در سوریه، لبنان، عراق و یمن و افغانستان. در حالیکه نقش ایران همواره در منطقه بی بدیل بوده است اما بخاطر روابط خصمانه، غرب حاضر نبود نقش ایران را برسمیت بشناسد. با وجود روابط خصمانه به جای شناسایی نقش استراتژیک ایران ، آنها ایران را بر هم زننده ثبات و امنیت منطقه معرفی می کردند. تفاوت بین این دو جایگاه یعنی معرفی کننده بعنوان برهم زننده ثبات و امنیت منطقه ای و جایگاه همکار تثبیت و ثبات امنیت منطقه بسیار کلیدی است و این همان چیزی است که قدرتهای توسعه طلب منطقه را به نگرانی و تکاپوی زیاد واداشته است. میان وجود قدرت و شناسایی قدرت تفاوت زیادی هست. غرب برای اولین بار قدرت ایران را که همواره بر هم زننده ثبات معرفی کرده برسمیت میشناسدو این یعنی تعریف رسمی جایگاه منطقه ای و جهانی ایران که آثار سیاسی مهمی برای کشورمان دارد. ٦-امیدواری جنبش های عدالتخواهی و مقاومت در منطقه، که با شناسایی قدرت منطقه ای و جهانی ایران، آنها که تحت شدیدترین فشارها قرار دارند، قطعا در موقعیت بهتری قرار خواهند گرفت. ایران مقتدر امید مقاومت در منطقه و موجب عزای صهیونیستهاست. ٧- آزاد شدن بخشی از ظرفیت سیاسی و بین المللی کشور که به ایفای نقش موثرتری در صحنه بین المللی بویژه تاثیر گذاری جدی در کنفرانسهای بین المللی انجامیده است از جمله ریاست موثر در جنبش عدم تعهد وپیمان شانگهای.

ب- آثار و دستاوردهای هسته ای: در کل منهای پذیرش تعلیق موقت تولید مواد غنی شده بیست درصد که در حال حاضر به علت آنکه تا سالها ایران به سوخت بیست درصد دسترسی دارد نیازی هم به تولید مواد غنی شده بیست درصد ندارد، تفاهم ژنو هیچگونه محدودیتی بر برنامه هسته ای و تاسیسات هسته ای کشور تحمیل نمی کند. مهمترین دستاوردهای هسته ای عبارتند از: ٨- تثبیت اجرای حق غنی سازی کشور که مهمترین هدف مقاومت ملت و دولت ایران در برابر فشارها و تحریمهای ظالمانه علیه کشورمان بود. اگر همین انجام غنی سازی توسط ایران را کشورهای مذاکره کننده با ایران در سالهای پیشین در دهسال پیش پذیرفته بودند ایران حاضر بود بدون گرفتن هیچ امتیاز دیگری با آنها به توافق برسد و این فشارها و تحریمها نیز علیه ایران وضع نمیگردید. واقعا جای تعجب دارد حالا که تفاهم ژنو برای اولین بار انجام غنی سازی را برای ایران پذیرفته است، عده ای قصد کوچک شمردن آنرا دارند. ویا بدتر آنکه در صورتیکه ایران در روز روشن دارد غنی سازی را ادامه میدهد عده ای در اینکه غرب غنی سازی ایران را پذیرفته باشند تشکیک می کنند. چقدر مولانا زیبا فرمود که :آفتاب آمد دلیل آفتاب، چون دلیلت آمد از وی رو متاب. اگر همین یک موضوع را بزرگترین دستاورد تفاهم ژنو بدانیم گزافه نگفته ای. ٩- تثبیت ادامه کار استخراج اورانیم طبیعی از معادن کشور. ١٠- ادامه کار و تثبیت تاسیسات تغلیظ اورانیوم برای تولید کنسانتره اورانیوم معروف به کیک زرد. ١١- اطمینان از انتقال مواد کنسانتره اورانیوم و کیک زرد به تاسیسات اصفهان برای ادامه فرآیند هسته ای. ١٢- تثبیت فعالیت تاسیسات عظیم هسته ای اصفهان از جمله تبدیل کیک زرد به مواد غنی شده. ١٣- ادامه و تثبیت تمامی فعالیتهای فرآیند تولید سوخت هسته ای ( که جای ذکر آنها در اینجا نمیباشد) در تاسیسات اصفهان که بمعنای حفظ دستاوردهای دانشمندان بزرگ هسته ای کشورمان میباشد، که درود بر شرف و غیرت آنها باد. ١٤- تثبیت راه اندازی تاسیسات تولید اکسید اورانیوم در کشور برای اولین بار پس از حصول تفاهم ژنو که قدم مهم دیگری برای تکمیل فرآیند سوخت هسته ای میباشد. ١٥- تثبیت ادامه غنی سازی در تاسیسات نطنز که حتی یک روز پس از اجرای تفاهم ژنو کار غنی سازی در آن متوقف و یا موقتا هم تعطیل نگردید. ١٦- ادامه کار و تثبیت برنامه تحقیق و توسعه غنی سازی بنحو کامل بر اساس برنامه ایران. ١٧- ادامه برنامه غنی سازی در تاسیسات هسته ای فردو. ١٨- تثبیت ادامه ساخت و تکمیل رآکتور اراک. ١٩-تثبیت و ادامه کار تاسیسات تولید ماشینهای سانتریفیوژ بدون وقفه. ٢٠- تولید سانتریفیوژ پیشرفته جدید.

پ-دستاوردهای لغو تحریمها: ٢١- معکوس کردن فرآیند وضع تحریمها که به موضوعی روزمره در کشورهای اروپایی و آمریکا تبدیل شده بود. فقط در کنگره آمریکا سه لایحه در دستور کار قرار داشت که در اولی صادرات نفت ایران را به نصف تقلیل میداد و کشورهای وارد کننده نفت ایران را برای کاهش تحت فشار قرار می داد، هدف لایحه دوم کاهش صادرات نفت ایران به صفر بود، و سوم لایحه ممنوعیت کل واردات کالا به ایران و صادرات از ایران بود که به total embargo act نامیده میشد. فقط این لایحه سوم را هفده سناتور امضا کرده بودند. تمامی متن این لوایح را میتوانید از اینترنت در سایت کنگره آمریکا استخراج کنید. بنا بر این تعهد غرب به عدم وضع تحریمهای جدید واجد یک تعهد عینی و مهم بود که بعد از یک دوره طولانی که هر روز اقتصاد کشور با تحریمهای روزانه مواجه بود، به تثبیت اوضاع روزمره اقتصادی کشور کمک نمود. اما وضع تحریمها علیه شرکتها و افراد جدید داستان دیگری دارد. اولا این موارد محدود بودند و ثانیا مورد اختلاف دو طرف بود. ما با وضع آنها مخالف بودیم، آنها آنرا در اجرای مقررات موجود تحریم میدانستند. اما اهمیت تعهد به عدم وضع تحریم بر اساس تفاهم ژنو ناظر به آن قسمت اساسی اول بود که دولت اوباما هم مکررا با تهدید به وتو در برابر تلاشهای کنگره وفاداری خود را به تعهد آمریکا نشان داد. ٢٢- تعهد آمریکا و غرب به برداشتن فشارهای سیاسی و اقتصادی علیه وارد کنندگان نفت ایران برای آنکه بتوانند سقف خرید فعلی نفت خود از ایران یعنی مجموع یک میلیون بشکه در روز را حفظ کنند. پیش از این با فشارهای وارد آمده مشتریان نفت ایران یکی پس از دیگری از خرید نفت ایران انصراف داده بودند و صادرات نفت ایران از دو و نیم میلیون بشکه نفت در روز به یک میلیون بشکه و آنهم فقط عمدتا به پنج کشورتبدیل شده بود. کس دیگری در دنیا حق نداشت از ایران نفت بخرد. در حالیکه آمریکا از این پنج کشور خریدار نفت ایران تعهد گرفته بود که بطور تصاعدی خرید نفت را در هر دوره بیست درصد کم کنند تفاهم ژنو به این مسیر پایان داد و حجم صادرات نفت ایران به این کشورها در سطح همان یک میلیون بشکه در روز تثبیت گردید. ٢٣- امکان وضع بیمه نفت و اجاره تانکرهای نفت برای نقل و انتقال صادرات نفت ایران که محدودیت آزار دهنده ای را از از سر راه صادرات نفت ایران برداشت. ٢٤- حدف ممنوعیت و آزاد شدن صادرات مواد پتروشیمی که باعث رشد قابل توجه صادرات این مواد از جمله به بازارهای اروپایی شد.

٢٥-امکان بازگشت تدریجی در آمدهای حاصله از فروش و صادرات نفت. این امر منتج به آزاد شدن حدود ده میلیارد دلار از در آمدهای مسدود شده کشور در کشورهای خریدار نفت ایران گردید. ٢٦- امکان ورود کل این مبالغ یا هر مقدار که بانک مرکزی از این مبالغ به صلاح بداند بصورت اسکناس و ارز به کشور که خود سهم مهمی در تثبیت سیاستهای ارزی دولت ایفاء نمود. ٢٧- حذف ممنوعیت خرید طلا و فلزات گرانبها که باعث گردیده است از جمله ایران بتواند در دوره پس از تفاهم ژنو میزان قابل توجهی طلا از طریق بازارهای رسمی بین المللی خریداری نماید و پشتوانه ذخایر طلای کشور را تثبیت نماید. ٢٨- حذف ممنوعیتهای ورود قطعات آماده خودرو به ایران، که منجره رشد و احیای صنعت خودرو گردید. آمارهای وزارت صنایع کاملا گویای رشد بسیار زیاد تولید خودرو در کشوردر مقایسه با رکود کامل صنعت خودرو در کشور قبل از تفاهم ژنو میباشد. ٢٩- صدور گواهی پروازی برای هواپیماهای کشوری بر اساس تعهد غربیها در تفاهم ژنو. خوشبختانه این اقدام در شرایطی که به علت استنکاف سازمان بین المللی هواپیمایی یعنی ایکائو در تایید ایمنی پروازی هواپیماهای ایران، آنها را از انجام پروازهای خارجی منع میکرد، خون جدیدی به هواپیمایی کشور وارد کرد. ٣٠- اجازه انتقال اسناد و مدارک مربوط به ایمنی هواپیماهای بوئینگ و ایر باس و نقشه های خاص هواپیمایی که برای تایید ایمنی قطعات و پروازهای هواپیماهای ایران از اهمیت خاصی برخوردار هستند. ٣١- پذیرش تعداد زیادی از موتورهای هواپیماهای بوئینگ و ایرباس زمین گیر شده در ایران برای تعمیرات اساسی در کارخانه های تعمیرات رسمی آنها در اروپا که واقعا برای صنعت هوایی کشور راهگشا بود و تعداد قابل توجهی از این هواپیماها توانستند به ناوگان هوایی کشور بپیوندند. ٣٢- ایجاد یک کانال خرید کالاهای اساسی و دارو در ژاپن و سویس به نحویکه هر میزان ایران مایل به خرید کالاهای اساسی و دارو باشد بتواند بدون آنکه حتی پول نقدی بابت خرید آنها پرداخت کند،با انتقال پولهای مسدود شده در حسابهای خارجی خود به خرید این کالاهای اساسی و دارو مبادرت نماید. ٣٣- فعال شدن حسابهای بانکهای غیر تحریمی ایرانی در اروپا که پیش از این همگی مسدود و غیر فعال شده بودند، برای امکان انتقال وجه میان بانکها و موسسات ایرانی و خارجی. ٣٤- امکان انتقال پول از حسابهای بانک مرکزی به بانکهای غیر تحریمی ایرانی که برای اولین بار امکان جابجایی پول را برای بانک مرکزی بعنوان نهادی تحت تحریم فراهم میساخت. البته این موارد تنها بخشهای مهم بودند چون امکان ورود به جزئیات در این محدوده فراهم نیست.