شب‌های قدر و نزدیکی و راز و نیاز با خداوند

به گزارش خبرگزاری برنا از لرستان، «همانا در طول زندگی شما نسیم‌هایی از سوی پروردگارتان می‌وزد. آگاه باشید که خود را در معرض آن‌ها قرار دهید، باشد که چنین نسیمی سبب شود برای همیشه بدبختی از شما دور ماند.» پیامبر اسلام (ص) فرصت‌های معنوی در زندگی انسان را نسیم‌های رحمتی معرفی کردند تا ما با غنیمت شمردن این فرصت‌ها توشه خود پربار کنیم. 

یکی از این نسیم‌های رحمت الهی برای انسان‌ها شب‌های قدر است. شب قدر فرصتی بی‌نظیر برای خودسازی شستشوی آینه دل است. این شب بهترین فرصت است تا خوبی‌ها را جایگزین بدی‌ها، صلح و صفا جایگزین اختلاف و تفرقه، احسان و نیکی جایگزین ظلم و ستم کنیم. شب هنگام وقتی انسان اشرف مخلوقات خدا عاجزانه بر درگاه با عظمت خالق حاضر می‌شود و اشک می‌ریزد، خدا را صدا می‌کند و الغوث الغوث سر می‌دهد؛ صفحه صفحه تقدیر او به دست حکیمانه باری‌تعالی رقم می‌خورد. در این شب بنده بندگی می‌کند و خدا، سروری... در شب ‌زنده‌داری شب قدر خداوند نام ما را در گروه نیک‌بختان ثبت می‌کند و آتش جهنم را بر ما حرام می‌سازد و ما چه می‌دانیم که آیا توفیقی بالاتر از این هست که آتش جهنم بر ما حرام شود و به خدا نزدیک‌تر شویم؟ اما در این میان بندگی کردن آدابی دارد. 

شب قدر از شب‌های مقدس و متبرک اسلامی است. خداوند در قرآن مجید از آن به بزرگی یاد کرده و سوره‌ای نیز به نام «سوره قدر» نازل فرموده است. این شب، شب نزول قرآن، شب فرود آمدن ملائکه و روح نیز نام گرفته و عبادت در شب قدر برتر از عبادت هزار ماه است. در این شب، مقدرات یک سال انسان‌ها و روزی‌ها، عمرها و امور دیگر مشخص می‌شود. ملائکه در این شب بر زمین فرود می‌آیند، نزد امام زمان (عج) می‌روند و آنچه را برای بندگان مقدر شده بر ایشان عرضه می‌دارند. شب‌زنده‌داری و تلاوت قرآن و مناجات و عبادت در این شب، بسیار توصیه و تاکید شده است اما در این شب انجام چند عمل توصیه شده است: نخست غسل در شبهای 19 و 21 و 23 در همان اول شب، مقارن طلوع آفتاب سفارش شده و هدف ازآن تطهیرجسمانی برای آمادگی روحی و پاک شدن از تمامی زشتی‌ها و پلیدیهای روحی است و تا جان از آلودگیها پاک نشود روح نیزپاک نخواهد شد. 

در روایتی از امام صادق (ع) آمده؛ انجام دادن چنین غسلی انسان را از گناهان پاک می‌گرداند و مانند روزی می‌شود که از مادر متولد گردیده است. دوم اینکه برای انسان مؤمن، سزاوار نیست تا در شبی که آسمانیان میهمان او شده‌اند، حجاب غفلت به روی خویش اندازد و خود را از همنشینی با آن‌ها محروم سازد، لذا مستحب است، آن شب را زنده نگهدارد و تا صبحگاهان شب زنده داری نماید و این خود نوعی مبارزه با خمودگی و سستی و خواب سنگینی است که انسان را از هدف‌های عالی‌اش باز می‌دارد. 

در روایتی آمده هرکس یک آیه از قرآن در این ماه بخواند ثواب کسی را دارد که در ماه‌های دیگر ختم قرآن کرده است و همچنین تلاوت سوره‌های یس، عنکبوت، روم، دخان وارد شده است. همچنین تلاوت سوره «قدر» نیز در شب قدر تاکید شده است بطوریکه در روایتی از پیامبر (ص) آمده است: کسی که سوره قدر را بخواند، اجرش چون اجر کسی است که ماه رمضان را روزه داشته و شب قدر را احیاء داشته است. از همین رو می‌توان تلاوت قران را سومین توصیه مورد توجه بزرگان در این شب پر قدر برشمرد. 

توبه از گناهان، خواندن ادعیه وارده در این شب، توسل و توجه به اهل بیت (ع)، نماز و قرآن بر سر گذاشتن و تجدید عهد با امام زمان (عج) و خواندن دعای فرج از دیگر اعمالی است که بسیار توصیه شده است. 

از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که فرمود: قرآن را در سه شب از ماه رمضان بردار و بگشا و جلوی روی خود قرار می‌دهی و در ادامه فرمود، چنین بگویید: اللهم انی اسئلک بکتابک المنزل، وما فیه وفیه اسمک الاکبر، و اسمائک الحسنی و ما یخاف و یرجی ان تجعلنی من عتقائک من النار. در شب 19 ماه مبارک رمضان، یکی از شب‌های احتمالی قدر، امام علی (ع) در مسجد کوفه به دست ابن ملجم مرادی با شمشیری زهر آلود ضربت خوردند و در بستر بیماری قرار گرفتند و در شب 23 ماه مبارک رمضان -یکی دیگر از شبهای احتمالی قدر- به شهادت رسیدند. از همین رو یکی از اعمال شب 19 ماه مبارک رمضان، گفتن صد مرتبه «اللهم العن قتله امیرالمؤمنین» است. 

چرا شب قدر را احیا می‌گیریم؟ 

در طول سال، ساعات، روزها، شب‌ها و ماه‌ها و اساساً زمان‌هایی است که در این میان برخی از این زمان‌ها به واسطه عنایت و توجه خداوند دارای اهمیت، شرافت و عظمت ویژه‌ای هستند. یکی از این زمان‌ها شب قدر است. در آئین اسلام، این شب با ارزش‌ترین و برترین شب در طول سال است. لیلة القدر شب نزول کامل‌ترین کتاب آسمانی یعنی قرآن است. شب قدر؛ شبی است که که به گفته بزرگان عبادت در آن شب اگر خالصانه باشد برابر است با بیش از سی هزار شب. 

شب قدر؛ شبی است که اگر بیدار بمانیم طاعتی افزون تر از شب‌های دیگر کنیم، و در آن هنگام فرشتگان فوج فوج تا صبح بر مومنان و مؤمنات در حال عبادت سلام و درود و رحمت می‌فرستند و خود شاهد و ناظر رکوع و سجود متواضعانه اشرف مخلوقات هستند تا بدینوسیله اشرفیت و خلیفه اللهی انسان بر فرشتگان تفسیر گردد و رمز سجده ملائک در برابر آدم را بیابند. 

شب قدر؛ شبی است که آدمی راه طولانی سیرالی الله را یکشبه طی می‌نماید و در این شب آدمی بهتر می تواندبه تهذیب نفس بپردازد چرا که در این شب شیاطین در اسارت‌اند وانسانها از شر وسوسه‌های او تا صبح در امان‌اند مگر اینکه انسان خود نعوذ با آ لله با اعمال نا شایست درآن شب بند از پای شیطان باز نهد.

 شب قدر؛ شبی است که مقدرات یکساله هر انسان و سرنوشت همه موجودات جهان در آن رقم زده می‌شود. از دیدگاه قرآن کریم عظمت و شرافت این شب آن قدر والاست که خداوند می‌گوید: "و تو چه می‌دانی شب قدر چیست؟" در آیه شریفه سوره قدر هم اگر خداوند برترین مخلوق خود و آخرین فرستاده خویش را اینگونه مورد خطاب قرار می‌دهد، به دنبال بیان عظمت فوق‌العاده این شب است. در دسته دوم از آیات قرآن کریم، خداوند به بیان خصوصیات این شب می‌پردازد. دارا بودن چنین خصوصیاتی موجب می‌شود که این شب اثرات خاص و منحصر به فردی را در میان تمامی شبهای سال داشته باشد. به عنوان نمونه این شب شبی «مبارک» خوانده شده است. مبارک به معنای پرخیر و برکت است و به کار بردن این تعبیر درباره شب قدر به این مفهوم است که این شب بلند مرتبه، گنجایش و ظرفیت خیر کثیری را دارد. تا حدی که به تصریح آیات قرآن کریم، نزول قرآن در این شب صورت گرفته است. همچنین به سبب خیر و برکت فراوان در این شب رحمت و مغفرت خداوند به سوی بندگان نازل می‌شود.

 اساساً قدر به معنای اندازه‌گذاری است و ظاهراً منظور قرآن کریم از گذاردن نام قدر بر این شب پرعظمت، تعیین و مشخص کردن جزئیات امور مربوط به تمامی مخلوقات در آن می‌باشد. به بیان روشن‌تر در این شب، حوادث و اتفاقات مانند مرگ و زندگی، سعادت و شقاوت، رزق و روزی برای انسان‌ها و حوادث طبیعی جاری شدن سیل، وقوع زمین لرزه در رابطه با سایر کائنات معین و مشخص می‌شود. آیه شریفه سوره دخان هم در توصیف شب قدر، این مطلب را تأیید می‌کند. خداوند متعال در این آیه می‌فرماید: "در آن شب هر حادثه‌ای که باید واقع شود خصوصیاتش مشخص و معین می‌شود." 

شب قدر کدام یک از شب‌های سال است؟ 

با در نظر گرفتن دو آیه از قرآن کریم و دقت در آن‌ها و با استفاده از احادیث نبوی و کلام ائمه اطهار می‌توان دریافت که یک چنین شبی در ماه مبارک رمضان قرار دارد. چرا که خداوند در آیه 185 سوره بقره، ماه رمضان را ماهی معرفی می‌کند که قرآن در آن نازل شده است و در آیه آغازین سوره قدر نیز شب قدر را شبی می‌داند که قرآن در آن نازل گشته است. پس به خوبی می‌توان نتیجه گرفت که شب قدر در ماه مبارک رمضان قرار دارد و قرآن در این شب و در نتیجه در ماه رمضان نازل شده است. روایات رسیده از پیامبر اکرم و اهل بیت نیز این مطلب را تأیید می‌نماید. نهایتاً آنچه ما می‌توانیم از قرآن کریم در تعیین زمان این شب بفهمیم، محدود به وقوع یک چنین شبی در ماه مبارک رمضان است. اما روایات رسیده از معصومین (ع) در تفسیر قرآن وضعیت را روشن‌تر می‌کند. در این روایات به شبهای نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه رمضان اشاره شده است و شب بیست و سوم از بقیه محتمل‌تر شمرده شده است. 

شب قدر را کجا احیا کنیم؟ 

حجت الاسلام فرزاد منصوری در این باره اظهار کرد: شب قدر از لیالی بزرگ الهی است شب قدر در قرآن، روایات و سیره اولیا خدا بسیار حائز اهمیت است و مراجع و بزرگان دینی به شب قدر اجر و اهمیت بسیاری قائل هستند. رئیس تبلیغات اسلامی شهرستان خرم آبادبا بیان اینکه همانگونه که قران شب قدر را از هزار ماه برتر می‌داند این شب شب کرامت‌ها، عظمت هاو فضیلت‌ها است افزود: نشستن بر سجاده راز و نیاز با معبود در مساجد و تکایا سفارش شده است چرا که خانه خدا بر همه جا برتری دارد اما افضل همه حضور در حرم سیدالشهدا (ع) و سپس بقاع متبرکه مساجد جامع و مساجد سطح شهر است. وی با بیان اینکه نباید شب قدر را از دست بدهیم و باید بسیار دعا کنیم، گفت: خدا شب قدر را شب تقسیم ارزاق مادی و معنوی برای همه خلایق قرار داده است شب نوزدهم نخستین شب از شب‌هاى قدر است و شب قدر همان شبى است که در تمام سال شبى به خوبى و فضیلت آن نمى‌رسد و بیان شده عمل در آن بهتر است از عمل هزار ماه و در آن شب تقدیر امور سال نگاشته مى‌شود. مردم دیار لرستان همانند مردم سراسر ایران اسلامی امشب در مساجد، امامزاده‌ها، حسینیه‌ها، مصلاها و... به راز و نیاز پرداختند. در شهرستان خرم‌آباد در مصلای الغدیر، حسینیه ثارالله، پادگان امام حسین (ع) و... مراسم با شکوهی می شود. در این اماکن مقدس مراسم‌هایی نظیر دعای جوشن کبیر، عزاداری‌ها به شکل سنتی و با حضور خیل مشتاقان اهل بیت (ع) برگزار شد. در پادگان امام حسین (ع) خرم‌آباد این مراسم حال و هوای خاصی  خواهد داشت

گزارش اکرم دالوندبرنا لرستان