کاهش ارجاع بیماران به خارج از بیمارستان به ۳.۲ درصد

به گزارش گروه جوان و جامعه خبرگزاری برنا؛ حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی با حدود یک میلیارد دلار ارزبری و ارزش تقریبی 300 میلیون دلار تولیدات داخلی یکی از موضوعات بسیار مهم، کلیدی و قابل توجه در اجرای طرح تحول نظام سلامت بوده است. به طوری که دو رکن مهم بسته کاهش فرانشیز، یعنی عدم ارجاع بیمار به خارج از بیمارستان برای تهیه دارو و تجهیزات پزشکی و کاهش پرداخت از جیب بیمار به کمتر از 10 درصد، مستقیماً با حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی و البته دارو ارتباط داشته است. لذا کاهش هزینه در این خصوص در دو حوزه کنترل قیمت خرید ملزومات پزشکی و کنترل استفاده از آن در دستور کار وزارت بهداشت قرار گرفت.

ارجاع بیماران یا همراهان وی به خارج از بیمارستان به منظور تهیه ملزومات پزشکی تخصصی از طرف دیگر، منجر به بروز مشکلات عدیده‌ای برای بیماران، همراهان وی و مراکز درمانی می‌گردید. از جمله این مشکلات می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

الف) افزایش قیمت ملزومات پزشکی مورد نیاز مراکز درمانی به علت عدم شفافیت قیمت

ب) وجود واسطه های غیرضرور باعث افزایش بدون دلیل قیمت ملزومات پزشکی می‌گردید.

ج) درخصوص خرید ملزومات تخصصی توسط بیمار یا همراهان وی با ارجاع بیمار توسط پزشک معالج به شرکت‌های خاص، در بسیاری از موارد پرداخت‌های چند برابر قیمت واقعی اتفاق می‌افتاد که این پرداخت‌ها به دلیل عدم اطلاع و شناخت خریدار از نوع کالا بوده است .

اقدامات ضروری در حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی جهت اجرای طرح تحول نظام سلامت

به منظور اجرای موفق طرح تحول نظام سلامت اقدامات زیر ضروری به نظر می‌رسید:

الف) کاهش قیمت ملزومات پزشکی به منظور استفاده بهینه از منابع مالی محدود طرح

ب) تعیین قیمت ملزومات مصرفی و اعلام آن به کلیه مراکز به منظور شفاف سازی

ج) کنترل و نظارت بر میزان مصرف ملزومات پزشکی

قبل و پس از آغاز طرح تحول نظام سلامت اقدامات زیر صورت گرفت:

الف) ایجاد فهرست اقلام ضروری طرح (فهرست پایه) در حوزه‌های عمومی و تخصصی و فراخوان کلیه شرکت‌های تولیدکننده و واردکننده جهت اعلام قیمت رقابتی برای قرار گرفتن در فهرست پایه.

ب) تدوین «دستورالعمل توزیع، عرضه و مصرف ملزومات پزشکی فهرست پایه در مراکز درمانی و موسسات پزشکی دولتی سراسر کشور» که در این دستورالعمل کمیته‌هایی به منظور انتخاب و خرید ملزومات پزشکی با محوریت کنترل هزینه‌ها و ارتقاء خدمات پیش‌بینی گردیده است.

نتایج به دست آمده در حوزه تجهیزات و ملزومات پزشکی

کاهش ارجاع بیماران به خارج از بیمارستان به 3.2 درصد. لازم به ذکر است درخصوص ملزومات تخصصی مانند پیچ و پلاک و پروتزها ارجاع بیمار عموماً به خارج از بیمارستان بوده است.

قیمت ملزومات پزشکی مورد نیاز مراکز درمانی کاهش محسوسی داشته است.

کاهش ارزبری در حوزه ملزومات پزشکی

به دلیل کاهش قیمت پایه ارزی متعاقب چانه‌زنی با کمپانی‌های تولیدکننده و نمایندگان آنها و همچنین ایجاد رقابت در سطح کمپانی‌ها صرفه‌جویی ارزی محسوسی در بخش واردات ملزومات پزشکی اتفاق افتاده است.

اقدامات انجام شده و برنامه‌های در دست اقدام درخصوص حمایت از تولیدات داخل تجهیزات پزشکی

ایجاد موانع فنی برای واردات

به منظور ارتقاء سطح کیفی تولیدات داخل  و ایجاد رقابت عادلانه برای محصولات موجود در بازار، سازمان غذا و دارو به وسایل پزشکی وارداتی که دارای کیفیتی پایین‌تر از محصولات داخلی می‌باشند اجازه ورود بهکشور را صادر نمی‌نماید.

تشکیل کمیته فنی برای ثبت اقلام جدید

این کمیته متشکل از ریاست سازمان غذا و دارو، معاون درمان، مدیرکل تجهیزات پزشکی، رییس هیات امنای صرفه‌جویی ارزی، سه نفر از متخصصین پزشکی و یک نفر از تولیدکنندگان می‌باشد که با حکم وزیر منصوب شده و مسئولیت بررسی وسایل پزشکی وارداتی و تولیدی را برعهده دارند، لذا در صورتی که تولیدات داخل تکافوی نیاز کشور را داشته باشند و تولیدکنندگان متعددی وجود داشته باشند، اجازه واردات محصولات مشابه صادر نمی‌گردد.

سیاست‌های انقباضی درخصوص قیمت‌گذاری ملزومات وارداتی

سیاست این سازمان درخصوص قیمت‌گذاری اقلام تولید داخل در مقایسه با اقلام وارداتی به نحوی است که فعالان در حوزه تجهیزات پزشکی را تشویق به سرمایه‌گذاذی در حوزه تولید نماید.

اعلام تولیدات داخل در فهرست پایه دانشگاه در صورت تقاضا

درخصوص خرید تجهیزات پزشکی قید شده در فهرست پایه (فهرستی که در آن سقف قیمت ملزومات به دانشگاه‌ها اعلام شده و دانشگاه‌ها مکلف به تبعیت از آن فهرست می‌باشند)، این سازمان طی بخشنامه‌های متعدد به مراکز درمانی اعلام نموده است که در خرید ملزومات پزشکی خرید از تولیدات داخل در اولویت قرار گیرد.

تعریف واژه ساخت داخل

به منظور حمایت از تولیدکنندگان داخلی واقعی، ارزیابی میزان تولید محصول در داخل کشور می‌باشد. لذا طبق ضابطه تدوین شده اگر یک کالا بیش از 50% تولید داخل داشته باشد، تولیدکننده مجاز به الصاق واژه ساخت ایران بر روی تولیدات خود می‌باشد و از امتیاز در اولویت قرار گرفتن برای خرید توسط مراکز دولتی برخوردار خواهند شد. این کالاها توسط کار گروه‌های مربوطه با عضویت تولیدکنندگان مرتبط بررسی و اعلام می‌شود.

تشکیل کارگروه بسته حمایتی

این کار گروه در بسته حمایتی از تولیدات داخلی که توسط مقام محترم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ابلاغ گردیده است تبیین شده و با عضویت انجمن‌های تولیدکنندگان، مهندسی پزشکی، متخصصین تجهیزات پزشکی و اتحادیه صادرکنندگان و با مدیریت اداره کل تجهیزات پزشکی تشکیل می‌گردد و راهکارهای حمایت از تولید را بررسی و ابلاغ می‌نماید.

 برنامه‌های دردست اقدام در حوزه نظارت و ارزیابی

نظارت و ارزیابی موثر در حوزه‌های تولید، واردات، قیمت‌گذاری، توزیع، عرضه و صادرات تجهیزات پزشکی به منظور ایجاد احساس امنیت در آحاد جامعه و کلیه ذینفعان مهمترین هدف در حوزه نظارت و ارزیابی بوده است. که برای تحقق این هدف اقدامات زیر صورت گرفت:

-  تدوین برنامه نظارت بر فرآیند واردات، تولید، قیمت‌گذاری، توزیع، عرضه و استفاده تجهیزات پزشکی با توجه به قوانین و مقررات جاری کشور از جمله آیین‌نامه تجهیزات پزشکی با هماهنگی ادارات مربوطه

-  برنامه‌ریزی جهت بازدید و بازرسی‌های میدانی دانشگاه‌های علوم پزشکی و مراکز درمانی با همکاری کارشناسان مرتبط سایر ادارات مطابق تبصره 2 ماده 52 آیین‌نامه تجهیزات پزشکی

- استفاده از توان دانشگاه‌های علوم پزشکی در حوزه‌های بازرسی و نظارت و ایجاد شبکه نظارت دانشگاهی در سراسر کشور (تفویض اختیار)

-  ایجاد سامانه ثبت رویدادها و شکایت‌های ذینفعان با حداکثر سهولت ارسال درخواست

-  ارزیابی موسسات پپزشکی در حوزه‌های رعایت الزامات، قیمت‌گذاری توزیع و عرضه تجهیزات پزشکی و معرفی موسسات پزکشی نمونه که مطابق ضوابط و مقررات در حوزه‌های فوق فعالیت می‌نمایند.

-   برخورد موثر با متخلفین حوزه تجهیزات پزشکی و رسیدگی موثر به شکایات مرتبط به حوزه فعالیت‌های اداره مطابق ماده 50 آیین‌نامه تجهیزات پزشکی (جلوگیری از شرکت در نمایشگاه‌ها، ارجاع به مرجع قضایی یا اطلاع‌رسانی از طریق سایت و ....)

-  اطلاع‌رسانی جهت جلوگیری از مصرف کالاهای قاچاق و ابلاغ دستورالعمل‌های مربوط در صورت لزوم

-  همکاری با سایر ادارات جهت معرفی شرکت‌های خوشنام مطابق ماده 11 دستورالعمل پیشگیری و مبارزه با قاچاق تجهیزات پزشکی

حوزه قیمت‌گذاری

-   تدوین دستورالعمل‌های مربوطه با توجه به ضوابط جاری کشور در حوزه قیمت‌گذاری

- قیمت‌گذاری تجهیزات پزشکی و ارائه قیمت مصوب مطابق آیین‌نامه تجهیزات پزشکی و قوانین جاری کشور و ایجاد دسترسی به مراکز درمانی و دانشگاه‌های علوم پزشکی

-   ارائه قیمت ارشادی در موارد خاص با توجه به ماده 55  آیین‌نامه تجهیزات پزشکی

-  مشارکت در بازرسی‌های مربوط به رعایت قیمت‌گذاری در شرکت‌های تجهیزات پزشکی و مراکز درمانی

حوزه توزیع

- اصلاح نظام توزیع تجهیزات پزشکی و ایجاد شبکه توزیع تجهیزات پزشکی در کشور (بازنگری در ضوابط مربوطه، تدوین ضوابط توزیع تجهیزات توسط داروخانه‌ها، مراکز درمانی و ...)

-  صدور حواله جهت کالاهای مشمول ارز حمایتی با توجه به دستورالعمل‌های جاری

- ارائه آمارهای تخصصی درخصوص کالاهای مشمول ارز حمایتی با توجه به نحوه صدور حواله‌ها

-  برآورد نیازسنجی مصرف کالاهای حمایتی

-  مشارکت در بازرسی‌های مربوط به رعایت ضوابط توزیع و عرضه در شرکت‌های تجهزات پزشکی و مراکز درمانی

حوزه کالاهای قاچاق

-   صدور دستورالعمل‌های مربوطه به منظور فرهنگ‌سازی جهت عدم مصرف کالاهای قاچاق

-  صدور تاییدیه به متقاضیان پروانه کسب با توجه به ماده 25 دستورالعمل پیشگیری و مبارزه با قاچاق تجهیزات پزشکی

-     تدوین برنامه‌های نظارتی به منظور حسن رعایت ضوابط و دستورالعمل‌های مربوطه از جمله دستورالعمل پیشگیری و مبارزه با قاچاق تجهیزات پزشکی

-  ساماندهی صدور مجوزهای نمایشگاه‌های تجهیزات پزشکی در کشور و نظارت بر نحوه فعالیت نمایشگاه‌ها

- پیگیری درخصوص نصب برچسب شناسه کالا (برچسب اطمینان) با توجه به ماده 9 دستورالعمل پیشگیری و مبارزه با قاچاق تجهیزات پزشکی

-   پیگیری جهت سامانه استعلام کالاهای مجاز

نتایج اقدامات انجام شده در حوزه قیمت گذاری:

ارائه سقف قیمت پیشنهادی ملزومات پزشکی به دانشگاه‌های علوم پزشکی

در حوزه قیمت‌گذاری برای اولین بار بعد از انقلاب اسلامی اقدامات موثری جهت دسترسی به قیمت واقعی کالاهای ضروری (حدود 100 قلم کالا) صورت گرفته که منجر به کاهش قیمت ملزومات پزشکی تا 50 درصد نسبت به قبل از اقدامات فوق گردیده که به شرح ذیل می‌باشند.

-  تهیه لیست کالاهای ضروری اعم از کالاهای مصرفی چشم پزشکی، قلبی ارتوپدی مصرفی‌های تخصصی و عمومی

-  مطالعه قیمت بازار از حدود 200 شرکت واردکننده تجهیزات و ملزومات پزشکی و مراکز درمانی تابعه دانشگاه‌های علوم پزشکی و بررسی قیمت اقلام مورد عرضه

-   کنترل دقیق‌تر قیمت ارزی کالاهای فوق‌الذکر در هنگام مجوز ورود

-  اخذ پایین‌ترین قیمت فروش از شرکت‌های تجهیزات پزشکی براساس انجام بیش از 30 فراخوان

-   ارائه قیمت به دانشگاه‌های علوم پزشکی در حوزه کالاهای مشمول بند 1 و به روز رسانی اطلاعات مذکور (بیش از 4600 قلم کالا در حال حاضر قیمت‌گذاری گردیده است)

-  انجام نظارت بر فرایند تامین و نحوه خرید کالاهای پزشکی با توجه به اعلام سقف قیمت پیشنهادی براساس بخشنامه وزارت بهداشت (بازرسی از بیش از 20 دانشگاه و 60 مرکز درمانی تابعه)

-   برگزاری همایش و کلاس‌های آموزشی جهت آموزش دستورالعمل‌های ابلاغی و ایجاد پنل‌های پرسش و پاسخ جهت رفع ابهامات و سوالات موجود

حوزه نظارت

در این حوزه بیش از 200 بازرسی در گروه‌های کارشناسی دونفره انجام گرفته که بازدیدهای به عمل آمده درخصوص موارد ذیل بوده است:

-   بررسی قیمت کالاهای مصرفی در فرآیند قیمت‌گذاری

-   پاسخ استعلام به مراجع قضایی

-  کشف کالاهای قاچاق توسط مراجع قانونی از جمله نیروی انتظامی و دانشگاه‌های علوم پزشکی

-   نحوه توزیع کالاهای مشمول ارز مرجع در مراکز درمانی

-  امحاء کالاهای پزشکی در شرکت‌های تجهیزات پزشکی

-   بازرسی نمایشگاه‌های تجهیزات پزشکی

-  رسیدگی به گزارش‌های واصله درخصوص تخلفات حوزه تجهیزات پزشکی

اثرات میدانی

با توجه به ارزیابی‌های به عمل آمده (بازرسی‌های منظم براساس چک‌لیست ارزیابی طرح تحول بوده و مراکز درمانی امتیازبندی گردیده‌اند) امتیازات کسب شده توسط مراکز درمانی موید این نکته است که در طرح تحول نظام سلامت مهم‌ترین دستاورد ایجاد شده، فرهنگ‌سازی و ایجاد عزم جدی جهت اجرای طرح تحول و بهبود نحوه اجرای طرح تحول توسط مراکز درمانی و دانشگاه‌های علوم پزشکی بوده است چرا که در ابتدای شروع طرح مشکلات فراوان و امتیازات غیرقابل قبولی به دلیل عدم آگاهی مراکز از نحوه اجرای طرح وجود داشت لیکن در ادامه اجرای طرح تحول و در حاضر شاهد وضعیت مطلوب‌تری در حوزه تامین ملزومات پزشکی هستیم.

اقدامات آتی

از اقدامات آتی تدوین نهایی دستورالعمل قیمت‌گذاری تجهیزات و ملزومات پزشکی تولیدی و وارداتی و همچنین بازرسی‌های مستمر از دانشگاه‌ها و مراکز درمانی تابعه می‌باشد که طبق برنامه‌ریزی به عمل آمده به فضل خداوند متعال کلیه دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور در سال 1394 جهت ارزیابی نحوه اجرای طرح تحول نظام سلامت مورد بازرسی و نظارت قرار خواهند گرفت. همچنین مقرر است بخشی از نظارت‌ها در حوزه طرح تحول نظام سلامت به دانشگاه‌های علوم پزشکی تفویض شود.