به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، موافقان این طرح معتقدند افزایش مناطق آزاد تجرای و اقتصادی در شهرها و استانهایی که از ظرفیتهای بالقوهای برخوردارند میتواند جذب سرمایهگذاری خارجی در آن مناطق را افزایش دهد و در نتیجه رونق اقتصادی ایجاد میشود و همین امر موجب اشتغالزایی خواهد شد. مخالفان این مناطق نیز میگویند که مناطق آزاد، استقلال اقتصادی کشور را به مخاطره میاندازد. آنها همچنین میگویند که این مناطق بیشتر به کریدور واردات تبدیل شدهاند تا صادرات و در ضمن، رونق تولید باید در اولیت بالاتری نسبت به افزایش مناطق آزاد قرار گیرد. از سوی دیگر، موافقان این طرح نیز تاکید میکنند که رونق تولید و افزایش مناطق آزاد میتوانند در کنار هم انجام شود و این دو موضوع یکدیگر را نفی نمیکنند. در دولت یازدهم بحث افزایش این مناطق شدت بیشتری گرفته است. دولت از طرفی نیز معتقد است که این حرف مخالفان که مناطق آزاد تبدیل به راههای واردات بیشتر شدهاند درست است و بر همین اساس، این دولت قصد دارد تا ضمن افزایش این مناطق، مأموریت اصلی را به این مناطق بازگرداند. شبکه مجازی آستان پرونده این هفته خود را به این موضوع اختصاص داده است.
تصمیم گرفتیم مناطق آزاد را روی ریل خود بازگردانیم
اکبر ترکان دبیرشورای هماهنگی مناطق آزاد کشور، در آسیبشناسیها ما به این جمعبندی رسیدیم که مناطق آزاد کشور به جای دالان صادرات به دالان واردات تبدیل شده است، در نتیجه تصمیم گرفتیم این مسیر را تغییر دهیم و مناطق آزاد را به روی ریل خود بازگردانیم. ماموریت ما تبدیل دوباره مناطق آزاد به کریدوری برای صادرات کالاهای ایرانی است. در این راستا لایحه ایجاد مناطق آزاد جدید را ارشال کردهایم تا چند منطقه آزاد جدید در کشور ایجاد شود. به عنوان مثال، مرز مهران نزدیک ترین نقطه به بغداد است، و می تواند سکوی تجارت و صادرات کالاهای داخلی به عراق مرکزی باشد. همچنین برای اقلیم کردستان عراق نیز مناطق آزاد بانه و مریوان را پیشنهاد کرده ایم و در استان اردبیل نیز قرار بود شهر اردبیل به ارس متصل و به منطقه آزاد تجاری تبدیل شود. در بسیاری از مناطق آزاد کشور همچون چابهار ما صادرات مجدد داریم به این ترتیب که برنج، چای، حبوبات، فندق، بادام، قهوه و روغن بسته بندی و به همسایگان صادر می شود.
زیرساختها باید بهدرستی فراهم شود
محمدحسین فنایی کارشناس اقتصادی، ایجاد مناطق آزاد تجاری و صنعتی مستلزم وجود یکسری زیرساختها در جاهایی است که قرار است مناطق آزاد در آن ایجاد شوند. الگوبرداری در بحث ساخت و ساز از دیگر کشورها در این زمینه ما را موفق نمیکند بلکه ما باید الگوهای مدیریتی آنها در نحوه اداره مناطق آزاد را نیز مدنظر قرار دهیم. توجه به مناطق آزاد برای واردات و راحت کردن کارهای تجاری نتیجه عکس به ما میدهد و طبیعتا ما با اینگونه عمل کردن شیپور را سروته گرفتهایم و به نتیجهای نمیرسیم.
به تجارب کشورهای دیگر رجوع کنیم
محمد نیازی کارشناس اقتصادی و دارای سوابق فعالیت در مناطق آزاد، فلسفه وجودی مناطق آزاد برای اشتغال و سرمایه گذاری برای انتقال تکنولوژی و امتیازاتی است که این مناطق دارند. اگر کسی در این مناطق سرمایهگذاری کند از 20 سال معافیت مالیاتی برخوردار است. امارات و ترکیه به خوبی از مناطق آزاد بهره بردهاند. اگر از این مناطق به خوبی استفاده شود، میتواند به پایانه صادراتی تبدیل شود و ما در این زمینه باید به تجارب این کشورها رجوع کنیم و از آنها بهره ببریم تا بتوانیم موفق عمل شویم.
مناطق آزاد برای محرومیتزدایی و اشتغالزایی ایجاد شدهاند
محمد علیپور نماینده ماکو و چالدران در مجلس، در منطقه آزاد ماکو که تقریبا به تازگی به راه افتاده است سرمایه گذاران بسیاری از کشورهای خارجی سرمایهگذاری کردهاند که ما از محل همین درآمدها در حال تعریض جادههای آن منطقه هستیم وکار ساخت فرودگاه آن را نیز پیش بردهایم. مناطق آزاد برای محرومیتزدایی و ایجاد اشتغال ایجاد شدهاند. ما برای 3 الی 4 هزار نفر در این فضای کسادی کشور که در زمینه اشتغال مشکلاتی داریم، شغل ایجاد کردهایم و قطعا با رونق این منطقه، اشتغال استان بیشتر خواهد شد. در گذشته از مناطق آزاد به خوبی استفاده نشده است و بحث فساد و سوءاستفاده و مسائل مالی مطرح شده است و ذهنیت خوبی نسبت به مناطق آزاد وجود ندارد اما اگر به نحو صحیح از ظرفیت این مناطق استفاده شود نه تنها فسادی رخ نمیدهد بلکه این مناطق میتوانند به قطب اقتصادی کشور تبدیل شوند.
ایجاد منطقه آزاد میتواند رکود را از بین ببرد
محمدجواد نظریمهر نماینده بندر ترکمن و کردکوی در مجلس، با توجه به مشکلات اقتصادی در کشور وجود دارد ما باید یک برنامهریزی را در مورد مناطق آزاد داشته باشیم. در حال حاضر مناطق آزاد بیشتر وارد کننده هستند تا صادر کننده ولی در استان گلستان چون بحث کشاورزی و دامپروری مطرح است و کریدوری به منطقه آسیای میانه است و توریسم و گردشگری نیز به راحتی در آن وجود دارد، میتوانیم به عنوان صادرکننده در منطقه آزاد عمل کنیم و نیاز است که این منطقه به منطقه آزاد تبدیل شود. در واقع در مناطقی که پتانسیلهای زیادی وجود دارد ولی رکود در آن حاکم است، با ایجاد منطقه آزاد میتوانیم این رکود را از بین ببریم و اشتغالزایی کنیم.
افزایش مناطق آزاد برخلاف مصالح اقتصادی است
ابراهیم رزاقی استاد دانشگاه، افزایش مناطق آزاد در کشور، برخلاف مصالح اقتصادی است. در قانون اساسی صحبت از استقلال شده است و این به معنای از بین رفتن وابستگی و جلوگیری از خامفروشی است. در اقتصاد ما از تولید دفاع نمیشود و دولت درآمد خود را از محل دریافت مالیات از ثروتمندان تأمین نمیکند و دست به خامفروشی میزند. حالا در این وضعیت مناطق آزاد تولید میکنیم ولی سوال این است که آیا مناطق آزاد از تولید حمایت می کنند در حالی که ما دلار ارزان را به عنوان رانت در اختیار قرار می دهیم؟ به جای افزایش مناطق آزاد بهتر است برای تولید و خامفروشی نکردن وقت بگذاریم. ما در بحث صادرات عموماً خام صادر میکنیم و کشور ما از طریق واردات دلار ارزان مصرف می کند. وقتی مناطق آزاد تجاری زیاد شود چطور میتواند در برابر ناملایمات مقاومت کند در حالیکه این مناطق با دلار ارزان نابود و به واردکننده تبدیل میشوند؟