طنین مرگ در کوچه های ۱۳ سالگی

به گزارش خبرنگار آموزش خبرگزاری برنا، سی ام خردادماه سال گذشته در تهران، مجید ۱۴ ساله، دانش‌آموز مدرسه نمونه دولتی تهران، به دلیل مردود شدن در امتحانات پایان سال، با سیم برق خود را از تراس حلق‌آویز کرد و روز بعد به دلیل آسیب مغزی جان سپرد. به فاصله یک ماه پس از آن یعنی دقیقا در سی ام تیرماه، در آذربایجان غربی دختری ۱۸ ساله، دانش‌آموز رشته تجربی در محله شهرک فرهنگیان شهرستان بوکان پس از اعلام نتیجه کنکور سراسری و قبول نشدن در دانشگاه، با پرت کردن خود از طبقه سوم خانه، به زندگی‌اش پایان داد. چهاردهم شهریورماه، امیر دانش‌آموز ۱۴ ساله یکی از مدارس لرستان، به دلیل گرفتن نمره پایین در درس ریاضی و ترس از سرزنش شدن، با شلیک گلوله به زندگی خود پایان داد.هجدهم مهرماه دوباره در تهران، پریناز ۱۳ ساله خود را از میان نرده‌های پل عابرپیاده در شرق تهران به پایین پرتاب کرد و پس از برخورد با اتوبوس جان باخت. چهارم آبان ماه باز هم در استان آذربایجان غربی «هاوری. ق» دانش‌آموز ۱۱ ساله، درست مقابل آیینه اتاق، خود را حلق آوزیر کرد. سه روز بعد، یعنی هفتم آبان ماه برای سومین بار در تهران دانش‌آموز پنجم ابتدایی با استفاده از یک روسری، خودش را از میله بارفیکس حلق‌آویز کرد و جان سپرد. هفدهم آبان ماه خبری از خودکشی «مهرشاد. ت» دانش‌آموز ۱۴ ساله مازندرانی که خودش را از پنکه سقفی خانه حلق آویز کرده بود منتشر شد و به فاصله ده روز در خراسان جنوبی، دانش‌آموز ۱۶ ساله مدرسه شبانه‌روزی شهید مطهری، وقتی همه خواب بودند، خود را دار زد.

در روز بیست و ششم  آذرماه امسال در خراسان شمالی، «سجاد. غ» ۱۵ ساله، دانش‌آموز دوم دبیرستان خود را در آغل گوسفندان حلق‌آویز کرد و پس از آن در روز هفتم  دی ماه، «الف ـ ع» دانش‌آموز ۱۳ ساله مدرسه نمونه دولتی بافق یزد هم خود را به میله بارفیکس اتاق حلق‌آویز کرد و جان سپرد. نوزدهم دی برای چهارمین بار خبر مرگ پسر ۱۱ ساله‌ای در تهران منتشر شد که او هم با استفاده از روسری مادرش خود را از چارچوب بالکن خانه دار زد و  برای دومین بار در روز بیست و دوم  دی ماه در یزد، اختلاف خانوادگی باعث خودکشی و مرگ دانش‌آموز دختر پایه نهم شد که گفته می شود خودش را از آخرین طبقه آپارتمان به پایین پرتاب کره است. در روز سوم بهمن ماه هم در کرمانشاه،سیزدهمین خودکشیِ دانش آموزان طی سال جاری به وقوع پیوست؛ واقعه تلخی  که در آن دانش آموز پسر 13 ساله پایه هشتم در سرویس بهداشتی مدرسه ای در کرمانشاه خود را حلق آویزکرد و جانش را از دست داد.

چرا خودکشی؟

رسانه ها درباره 13 خودکشی هایی که در سال گذشته در بین دانش آموزان زیر 13 سال انجام شد دلایل مختلفی را اعلام کردند. گفته شده است که ترس از تنبیه معلم تعدادی از این دانش آموزان را به کام مرگ کشانده اما در کنار آن وجود مشکلات خانوادگی و اقتصادی بوده که سبب شده دانش آموزان عطاء دنیا را به لقائش ببخشند و با سن و سال کم، با خواست و اراده خود جان به جان آفرین تسلیم کنند. یک از آسیب شناس در این باره تاکید می کند که در کل چهل عامل مهم می تواند در خودکشی دانش آموزان و در کل افراد کم سن و سال اثرگذار باشد. "حسین باهر" می گوید که بر اساس تحقیقاتی که انجام داده است، حدود 40 عامل در ایجاد انگیزه و نیل افراد به خودکشی و افسردگی اثرگذار است که در این بین بیشتر جنسیت مذکر، قرار گرفتن در سنین بلوغ جنسی، اختلافات خانوادگی، خواسته های نامحدود، توانمندی برآورده شدن محدود، وجود و استفاده از فضاهای مجازی که انها را عقده مند می کند که درک درستی از واقعیت ان ندارند و مهم تر از همه انبساط و انقباظ های محیطی از جمله این چهل عامل هستند.

او در این باره توضیح می دهد: « انقباض و بستگی محیطی تاثیر بسیاری در ایجاد انگیزه برای افراد کم سن و سال دارد. نوجوان 13 ساله یا به اصلاح تینیجر، روح بسیار بلندی دارد با قالب بسیار محدود. بنابراین مشتاق بالندگی است و وقتی که عامل ناامید کننده ای سر راهش قرار می گیرد، مانند مرغی که در قفس است و راه فراری ندارد، خودش را به دیوار قفس می کوبد. پس علاوه بر تاثیر مشکلات خانوادگی و اقتصادی یا ترس از تنبیه، انقباظ محیط داخلی و انبساط محیط خارجی که موضوعی فیزیکی محسوب می شود در ایجاد شرایط خودکشی این دست از افراد جامعه نقش مهمی دارد».

این متخصص علوم رفتاری نقش آموزش و پرورش را در ایجاد زمینه برای کاهش و جلوگیری از افزایش میزان خودکشی در دانش آموزان مهم ارزیابی و تاکید می کند که این نهاد با فراهم کردن شرایط رفاهی، برداشتن شرایط سخت از امتحان و قرار دادن مشاور در مدارس در این زمینه اثرگذار است؛ کمااینکه در سال گذشته در چندین و چند مدرسه کشور شاهد تنبیه های بدنی و تجاوز به دانش آموزان بودیم که در خودکشی دانش آموزان بی تاثیر نبوده است. بد اخلاقی های معلمان و دبیران که می تواند در اثر مشکلات مختلف باشد اضطراب محیطی را ایجاد می کند که به دانش آموزان منتقل می شود. اما این در حالی است که ظرفیت بچه ها محدود است و روحی نامحدود دارند. تحقیقات نشان می دهد دانش آموزانی که دست به خودکشی زده اند چنین ویژگی داشته اند. یعنی روح بسیار بزرگی داشته اند که در قالب تن نمی گنجیده است.

گفتنی است، خودکشی دانش آموزان زیر 13 سال به 94 ختم نشد. با گذشت تنها دو ماه از آغاز سال جدید یعنی در 28 اردیبهشت ماه، دختر دانش آموز 12 ساله ای باز هم از ترس تنبیه به خاطر وضعیت تحصیلی اش، خودش را از طبقه چهارم ساختمانی به پایین پرتاب کرد. پدر این دانش آموز در مصاحبه ای گفت که در بازرسی‌ها از جیب دختر دست نوشته‌ای پیدا شده که بر روی آن نوشته شده بود" پدر و مادر عزیزم من شما را دوست دارم و اگر خودم را می‌کشم به خاطر شما نیست، به خاطر خودم است." اما این در حالی است که آموزش و پرورش مشهد چنین واقعه ای را به طور قطع نپذیرفته و گفته است که هنوز به طور قطع مشخص نیست این اتفاق خودکشی باشد یا خیر.

چنین واکنش هایی آن هم پس از افزایش میزان خودکشی های دانش آموزان زیر 13 سال در کشور نشان می دهد که قبل از هرچیز باید علت این واقعه تلخ آسیب شناسی شود. اطلس جامعی از این آسیب در کشور تهیه و در ادامه مسئولان نیز با ایجاد دوره های مشاوره رایگان در مدارس و آموزش معلمان در خصوص برخورد بهتر با دانش آموز اقدام جدی انجام دهند. در غیر اینصورت رفته رفته قبح این عمل در بین دانش آموزان از بین خواهد رفته و با گذشت زمان هر ساله باید شاهد افزایش این واقعه تلخ در کشور باشیم.