آواها و نغمه های سحرخوانان کتاب می شود

هوشنگ جاوید، در بخش اول این کتاب، ضمن بررسی آیین های مربوط به ماه رمضان، از قبیل پیش‌خوانی رمضان، موسیقی رویت هلال، آواها و نواهای بیداری و سحرخوانی، به بررسی تک تک این آیین ها در نقاط مختلف ایران می پردازد. یکی از نکات قابل تقدیر در این بخش از کتاب، سازشناسی موسیقی رمضان در ایران است.

هوشنگ جاوید با تکیه بر تخصص خود در حوزه موسیقی، به بررسی سازهای کوبه ای، زخمه ای و بادی مورد استفاده سحرخوانان در شهرها و روستاهای مختلف ایران می پردازد. این امر باعث شده این کتاب مورد توجه اهالی موسیقی به‌خصوص دانشجویان و پژوهشگران موسیقی قرار بگیرد.

در بخش دیگری از کتاب، آوازهای ماه رمضان در شهرهای مختلف ذکر شده است. در این بخش همچنین تصاویری از نوازندگان، مداحان و سحرخوانان معروف هر شهر گنجانده شده است. از دیگر نکات قابل توجه در این کتاب، ذکر اشعار مورد استفاده سحرخوانان در مناطق مختلف ایران است. در ادامه، آیین نقاره زنی در ماه رمضان مورد بررسی قرار گرفته است.

هوشنگ جاوید با استناد به منابع به‌جامانده از تاریخ کهن ایران، ریشه های آیین نقاره زنی را مربوط به دوران پیش از اسلام می داند و معتقد است ایرانیان در اوقات خاص از جمله برآمدن آفتاب و هنگام جنگ، از سازهای کوبه ای مانند نقاره استفاده می کردند. مصاحبه با سحرخوانان در نقاط مختلف ایران و بیان خاطرات ایشان، یکی از بخش هایی است که مطالعه آن برای خوانندگان، خالی از لطف نیست.

کتاب «موسیقی رمضان در ایران» تحقیقی ارزشمند است درباره هنر سحرخوانی در ایران؛ هنری که به واسطه ظهور رسانه های جمعی رو به فراموشی است.

هوشنگ جاوید، نویسنده این کتاب، گفته است: در گذشته، آواز در ماه مبارک رمضان، جانشین ترانه ها می‌شد. درواقع ماه رمضان باعث می شد متن موضوعی آوازها تغییر کند و مضمون ستایش و نیایش در آوازها مطرح شود؛ همچون رمضانیه ها و ... که با صدای بسیار زیبایی خوانده می شدند. ترانه ها و آواهای رمضانی امروز دیگر نمی توانند تاثیرگذاری گذشته را داشته باشند؛ چراکه مناجات خوان ها و افرادی که در گذشته این کار را انجام می دادند به دنبال مسائل مالی نبودند و این کار را یک وظیفه دینی تلقی می کردند و حرف دل خود را بیان می کردند. بنابراین می توان گفت که آن ارتباط در گذشته، ارتباط معنوی بود و این ارتباط، هنری است. امروز خواننده یا مناجات خوان بر مبنای احساس می‌خواند و این روند ارتباط عمیق با ذات باری تعالی ندارد. در گذشته کسی که خوانندگی می‌کرد، سحرگاه مردم را در تنهایی خود و با لطافت بیدار می‌کرد.

گفتنی است، کتاب «موسیقی رمضان در ایران» در 307 صفحه و قطع وزیری، از سوی انتشارات سوره مهر حوزه هنری منتشر شده است.