نقش و تاثیر صنعت گردشگری بر اشتغال ملی و منطقه‌ای

اثرات ناشی از فعالیت گردشگری در بازار کار و تأمین اشتغال، یکی از مباحث اقتصادی مربوط به گردشگری می‌باشد. از آنجا که بسیاری از خدمات گردشگری به هیچ وجه نمی‌تواند با استفاده از تکنولوژی ارائه شوند، در مقیاسی قابل توجه به اشتغال نیروی انسانی به طور مستقیم نیازمند است. این خود موجب آن می‌شود که با توسعه گردشگری در مکان‌های مختلف در یک کلیت اقتصادی زمینه‌های ایجاد اشتغال فراهم اید و از نرخ بیکاری کاسته شود.

بدیهی است که این اشتغال حاصل از فعالیت‌‌های گردشگری می‌تواند کمبود بازار کارخانه‌های تولیدی را جبران نماید زیرا میزان سرمایه‌گذاری برای ایجاد یک شغال در زمینه خدمات گردشگری در مقایسه با دیگر صنایع، نفاوت فاحشی دارد و کمتر می‌باشد. علاوه بر این اشتغال در فعالیت‌های دیگر که در ارتباط با گردشگری می‌باشند، همچون کارهای ساختمانی، تعمیرات، کرایه دادن اتومبیل، دستفروشی و نظیر اینها برای افراد بومی فراهم می‌گردد هر چند اینگونه فعالیت‌ها از نظر ثبات درآمد نامطمئن است اما می‌تواند از بالا بودن نرخ بیماری بکاهد و حداقلی از درآمد را برای خانوارها سبب شود.

از این رو می‌توان یکی از آثار مهم و مفید توسعه گردشگری را مکان‌های مختلف یک کشور بخصوص در کشورهای در حال توسعه با ایجاد اشتغال و استفاده از نیروی غیر متخصص دانست.

لاندبرگ در زمینه نقش گردشگری در اشتغال می‌نویسد: اگر منطقه مورد بررسی جهت توسعه گردشگری دارای میزان بیکاری بالایی باشد، مزایای گردشگری آشکارتر خواهد شد. درآمد حاصل از گردشگری هرچند ممکن است از درآمد بدست آمده از سایر منابع کمتر باشد، اما بهترین گزینه ممکن در شرایط موجود خواهد بود چرا که ضمن افزایش درآمدهای مالیاتی، بیکاری را کاهش می‌دهد و بر کیفیت زندگی شهروندان خواهد افزود.

هزینه فرصت گردشگری در چنین شرایطی ممکن است اندک و یا حتی صفر باشد. گردشگری به طور مستقیم، غیر مستقیم و القایی باعث اشتغال می‌شود. اشتغال مستقیم عبارت است از شغل‌هایی که مستقیم و بدون واسطه با گردشگر در تماس هستند. کارمندان مهمان‌سراها، کارکنان مهمان‌پذیرها، هتل‌ها، شرکت‌های هواپیمایی، شرکت‌های کشتیرانی، سازمان‌های خدمات گردشگری، کارکنان مراکز تفریحی، رستوران‌ها و مرکاز پذیرایی و فروشگاه‌هایی که در این بخش کار می‌کند از جمله واحدهایی هستند که به طور مستقیم با گردشگر در تماس هستند و باعث ایجاد شغل می‌شوند از جمله شرکت‌هایی که به طور غیر مستقیم ایجاد شغل می‌کنند می‌توان به شرکت‌های تأمین کننده مواد و ملزومات مورد نیاز مهمان‌پذیرها، سازندگان ساختمان‌های مهمان‌خانه‌ها و سازندگان هواپیماها و... اشاره کرد و بالاخره، اشغال القایی عبارت است از مشاغلی که از مشاغل مستقیم و غیرمستقیم بخش گردشگری در اقتصاد ملی بوجود می‌آید.

مطابق گزارش‌های سازمان جهانی جهان‌گردی در سال 2005 ، مشاغلی که صنعت گردشگری ایجاد کرده به میزان 59درصد رشد داشته است. در کشورهای صنعتی به ازای هر شغل مستقیم، تقریباً 5درصد شغل غیرمستقیم ایجاد می‌گردد. معدل ایجاد مشاغل غیرمستقیم در مقابل مشاغل مستقیم به میزان 2.5 درصد شغل غیر مسقیم در مقابل هر شغل مستقیم است.

گردشگری در جریان ایجاد درآمد برای اهالی یک کشور، فرصت‌هایی برای اشتغال برای کارهای تازه نیز پدید می‌آورد. چنانکه با توسعه فعالیت‌های مربوط به گردشگری، امکانات لازم برای اشتغال در هتل‌ها، رستوران‌ها و سایر انواع خدمات مربوط به هتل‌ها مانند کارهای ساختمانی فراهم می‌شود و همچنین به طور غیر مستقیم فرصت‌هایی برای فروش بهتر فراورده‌های کشاورزی و غذایی، صنایع دستی و بخش‌های دیگر از فعالیت‌های اقتصادی پدید می‌آورد که مستقیماً با گردشگری در ارتباط نبوده و محودیت فعالیت‌هایشان متمایز از فعالیت‌های گردشگری است.

یکی از آثار مهم و مفید پیشرفت گردشگری در کشورهای در حال توسعه، ایجاد فعالیت، کار و استفاده از نیروی انسانی نیمه‌متخصص است. گردشگری به صورت یک بخش اقتصادی فعال می‌تواند از عامل کار بیشتر از سایر عوامل تولید استفاده کن و موجب بالا بردن سطح اشتغال در کشورهای در حال توسعه شود.

نویسنده: مهتاب اکبری‌ورمزیار