ورزش کوهنوردی درلرستان و چالش های پیش روی آن

 خبرگزاری برنا لرستان -گروه ورزشی /یاداشت اختصاصی :در دهه های اخیر با پیشرفت در عرصه علوم و فنون دوران واپس گرایی جای خود را به نوسازی در همه عرصه ها داده است.

ورزش نیز از این قاعده مستثنی نیست؛به طبع ورزش کوهنوردی نیز از این امر پیروی کرده و مرحله سنتی بودن را پشت سر گذاشته و وارد مرحله نوینی گشته است. 

گرچه هنوز هم این ورزش به صورت سنتی در بسیاری جاها اجرا می گردد، ولی میان این دو دیدگاه اختلاف و تفاوت بسیار ، فاحش و محسوسی وجود دارد.

در کوهنوردی نوین حرف اول را تجهیزات می زند؛ اگر بخواهیم از قافله عقب نمانیم بایستی علم و فن خود را به روز کرده و قید سنتی کار کردن را بزنیم و پا به عرصه نو بگذاریم ؛  با وجود تفاوتهایی که وجود دارد نمی توان سنتی بودن این ورزش را نادیده گرفت و  آن را به عنوان شالوده ، پایه و اساس کوهنوردی نوین  قلم داد ننمود .

لرستان به عنوان بخشی از زاگرس  از پتانسیل های کوهنوردی مهمی برخوردار است و در طی سالیانی که از عمر هیئت کوهنوردی گذشته است شاهد این تغییرات بوده و همچنان این روند در حال انجام است.

در ذیل سیر تکاملی هیات کوهنوردی استان لرستان بیان شده است ،امیدوارم قصوراتی که در امر جمع آوری اطلاعات انجام گرفته مورد عفو واقع گشته و رضایت خواننده نیز حتی المکان جلب شده باشد .

لازم است ابتدا تعریفی از مفاهیم ابتدایی کوه و کوهنوردی بیان گردد:

الف : به ارتفاعات بالای 600 متر کوه و بلند ترین جای آن قله و به بلند ترین قله ، قله اصلی و به سایر آنها قله های فرعی گفته می شود و به امتداد آنها خط ارس می گویند.

ب : پیمایش مسیرهای فنی کوهستان با استفاده از ابزارهای فنی و نیز درگیر شدن با مسیرهای سنگ نوردی و یخی را کوهنوردی می گویند که با کوهپیمایی و راه رفتن در کوه و مسیرهای طبیعی به صورت پیاده ،کاملا متفاوت است.

ج : گرچه ورزش کوهنوردی در استان لرستان به شکرانه وجود کوههای مرتفعی چون یافته ، اشترانکوه ،گرین ،سفید کوه و...در قالب گروه های سنتی و کوچک از دیر باز وجود داشته لذا در سال 1358 به صورت رسمی  هیئت کوهنوردی  استان تاسیس  و مرحوم ناصر پهلوانی به عنوان مسئول هیئت منصوب گردید.

در زمان ریاست ایشان بیشتر کار صعودها وتشکیل هیئت های سایر شهرستانها برای انسجام بیشتر  انجام گرفت ودر سال 1360 اولین کلاسهای کار آموزی برگزار شد.

سال 1361 آقای حیرت به عنوان دومین مسئول هیئت منصوب شدند. در زمان ایشان هیئت اقدام به صعودهای بلندی چون سبلان ،دماوند ،علم کوه و ....نمودند؛ بعد از استعفای ایشان از این سمت در سال 1364 آقای حشمت اله شهروان دبیر آموزش و پرورش با وجود اینکه در حومه شهر مشغول تدریس بودند و مشغله زیادی نیز داشتند با رایزنی های فراوان، با ایشان، به عنوان مسئول هیئت منصوب شدند. ایشان با استعدادهای  مدیریتی که داشتند توانستند تغییرات محسوسی در هیئت انجام دهند ،کار آموزش سنگ نوردی پایه گذاری شد و برای اولین بار ایشان و اقای محمد محمدی و حمید ملایری در منطقه کبیر کوه و غار کلماکره شروع به فعالیت نمودند به نوعی می توان گفت خروجی استعدادهای ناب در زمان ایشان  شاگردهای خوبی مثل سعید رضایی ،محمد محمدی ،اصغر محمدی ،حمید ملایری ،اصغر کرم الهی ،چنگیز رحمتی و ..... بودند. خدمات آقایان سعید رضایی و محمد محمدی و اصغر محمدی در راستای سنگ نوردی قابل ستایش و همچون نگینی بر پیکره کوهنوردی استان می درخشد.

نتیجه زحمات این عزیزان ضمن آموزش زیر نظر مربیان فرانسوی ایجاد دیواره مصنوعی پشت بازار صعود به علم کوه از گرده آلمانی ها صعود دیواره های بیستون کرمانشاه و بسیاری افتخارات دیگر که هنوز سنگ نوردی در استان لرستان مدیون زحمات این عزیزان است. 

در زمان  آقای شهروان اولین دوره های کار آموزی مقدماتی در مرکز استان برگزار گردید و نیز دیواره ساعت در زمان ایشان در سال 79 توسط آقایان رضایی ،محمد محمدی ،اصغر محمدی ،حمید ملایری ،برنجی بازگشایی شد هیئت که تا قبل از ایشان از کمترین وسایل فنی نیز برخوردار نبود وسایل فنی صخره نوردی زیادی خریداری کرد.

لازم به ذکر است که آقای حشمت شهروان اولین مربی درجه سوم استان هستند در زمان ایشان کارهای جان پناه چال کبود نیز انجام شد که هیات های دورود و ازنا اقدام به ساخت آن کردند.؛ ضمن اینکه زحمات عزیزان سایر شهرستان ها قابل چشم پوشی نیست لیکن زحمات و خدمات به جامعه کوهنوردی در زمان اقای شهروان ستودنی ست و به نوعی می توان ایشان را از پایه گذاران اصلی  ورزش کوهنوردی در استان تلقی کرد .

با استفعفای آقای شهروان به دلیل دغدغه های شغلی در سال 1370 آقای یعقوبی قبول زحمت نمودند و در این برهه زمانی آقای سعید رضایی به عنوان دبیر هیات نقش پر رنگی داشتند و خدماتی چون تعمیر و ساخت  پناهگاهها و گشترش صخره نوردی و تعلیم و تربیت صخره نوردانی حرفه ای چون مهدی زندکار ومیرزا طولابی ،امیر برنجی و آقای عبدالهی و .... را به انجام رساندند.

ایشان از مربیان مطرح سطح کشور و از نخبگان صخره نوردی است. ایشان همچنین دارای مدرک درجه دو سنگنوردی، مدرک درجه دو کوهپیمایی، بوده و  داوری مسابقات کوهپیمایی و سنگنوردی در سطوح استانی و کشوری سرپرستی صعودهای زمستانی به کرات و سرپرستی اردوهای سپاه با تعداد سه هزار نفر در صعود از جبهه های مختلف  اشترانکوه و اردوهای پنج هزار نفری دماوند را به انجام رسانده اند.

بعد از ایشان آقای سید نبی موسوی و پس از ایشان آقای اکبریان نیز مدتی  در این مسئولیت ایفای نقش کردند، که اگر بخواهیم وجه  تمایزی  بین سنتی بودن و نوین بودن این ورزش به عمل آوریم به نوعی می توان که عمر کوهنوردی سنتی در دهه 80 به بعد رو  به پایان و آفتاب آن رو به زوال نهاد  و  کوهنوردی در استان به موازات کوهنوردی در  کشور افق پیشرفت و تغییر نگرش و دیدگاهها را با اردوهای زمستانی کنفدراسیون کوهنوردی در سراسر کشور برگذار می کرد برای خود ترسیم و با پایه گذاری این صعودها و حضور در این اردوها توسط آقای سعید رضایی و جوانانی که در آن دهه همراه و همگام با او بودند پایه گذاری و کوهنوردی نوین در قالب آموزش و شرکت در اردوهای انتخابی تیم ملی شروع به فعالیت کرد که ازمیان این اردوها خانم پروین رضایی و معصومه نظرزاده و آقایان حسن زارع و مجید نعمت الهی و رضا ایاز و امیر هوشنگی و محسن حسنوند و... افرادی بودند که به عنوان منتخبین تیم ملی به فدراسیون کوهنوردی دعوت و اقای مجید نعمت الهی تنها کسی بود که در سال 1389به عنوان بهترین کوهنورد و صعود کننده به قله 8167 متری دائولاگیری از این مجموعه موفقیت کسب نمودند در حوزه استانی نیز تا کنون 6 بار تیم منتخب استان به قلل 7000و 8000 متری اعزام گردیده است.

نخستین بار به صورت تیمی منتخبین استان در سال 1386 بعداز سه اردوی هیمالیا نوردی به سرپرستی رضا ایاز و حضور آرش قیاسی و مجید نعمت الهی به قله 7105متری کورژنفسکایا در کشور تاجیکستان اعزام و موفق به صعود این قله شدند مجددا در سال 1388 تیم کوهنوردی استان اقدام به تصمیمی بزرگ در حوزه شهرستان خرم آباد کرد و تیمی متشکل از پنج نفر را به قله  7439متری پوبدا در کشور قرقیزستان اعزام کرد اعضای تیم شامل آرش قیاسیان به عنوان سرپرست ،حسین کرم الهی به عنوان سرپرست فنی محمد بوالحسنی و فرزاد نجم سهیلی ،رضا رحمتی تا ارتفاع 6800متری پیشروی نمودند و با توجه به شرایط بد جوی و نامناسب بودن هوا و کمبود زمان جهت صعود مجدد با دستور مسئول بیس کمپ مجبور به بازگشت شدند و صعود با عدم موفقیت مواجه گردید.

در سال 1390 نیز در انتخاب استانی تیم هیمالیا نورد ی استان تصمیم  به صعود به یکی از قله های دست نیافتنی و سخت 7234متری جهان به نام تله لانگ تانگ در هیمالیا گرفته شد. سرپرستی تیم آرش قیاسی و شرکت کنندگان محمد حسینی مجید نعمت الهی عبدالرضا نعمت الهی و محسن یار احمدی به منطقه اعزام و با حضور یکی از بهترین شرپاهای نپالی توانستند قله مذکور را بعد از تلاشی 14روزه صعود نمایند .

آنچه بیان شد خلاصه ای بود از تاریخچه کوهنوردی نوین که نمی توان زحمات آقای سعید رضایی را نادیده گرفت و به نوعی می توان گفت که پایه گذاری ورزش کوه نوردی نوین در استان حاصل زحمات ایشان است که جای تشکر و قدر دانی دارد و نیز زحمات سایر هم استانی های عزیز که از بدو تأسیس با هیات همراهی نموده و امید است که عذر تقصیر این جانب را از جهت نداشتن اطلاعات کافی در مورد ایشان، پذیرا باشند. از سال 1390 و  با استعفای مسئول هیأت وقت، آقای سید آرش قیاسیان در این سمت به عنوان سرپرست به مدت دوسال ایفای نقش نمودند. مجددا در سال 1392  با رای گیری مجمع  تا کنون در این سمت ایفای نقش نموده و به خدمت رسانی مشغول می باشند.

برگزاری مسابقات صعودهای ورزشی برای اولین بار سال 1393 و میزبانی صعود سراسری بانوان کشور به قله سنبران در سال 1394 برای اولین بار اختصاص 6400 متر زمین جهت احداث قرار گاه تیون و 350 متر زمین جهت ساخت خانه کوهنورد خرم اباد ،میزبانی سه دوره مربی گری درجه دو و سه در منطقه اشترانکوه برای اولین بار در استان و همچنین جذب اعتبار احداث خانه سنگنوردی در رشته های سرطناب و بلدرینگ و سرعت در خرم آباد برای اولین بار از جمله زحماتی هستند که اقای قیاسی به عنوان مسئول کنونی هیات انجام داده اند. 

"کسب مقام قهرمانی در سال 1394 و 1395 در رشته اسکای رانینگ برای اولین بار در استان، برگزاری نخستین نماشگاه عکس کوهنوردی در سال 1391،  تجلیل از مقام شامخ پیشکسوتان کوهنوردی در سال 1392، از دیگر مواردی است که بر تارک کارنامه کاری ایشان می درخشد.

 با وجود پیشرفتهایی که در این رشته به عمل آمده قطعا"انتظارات و توقعات از ایشان بیشتر است. در این راستا یقیتا زحمات مسئولین هیاتهای شهرستانها نیز قابل ستایش است به دلیل نداشتن اطلاعات وآگاهی های کافی به تشکر و قدر دانی بسنده می نماییم .

-آنچه ورزش کوهنوردی را از سایر ورزشها متمایز نموده، وجود شخصیتهای با سواد و خاص چون شعرا ، هنرمندان و ....است که در پایان هفته دوست دارند به دوراز هیاهو و همهمه شهر، دل به طبیعت زده و نیز در زمان قبل انقلاب به علت اذیت و آزار اقشار باسواد جامعه کوه را مکانی برای تبادل اطلاعات و افکار می دانسته اند از این  رو جامعه دید خاصی نسبت به جامعه کوهنوردی داشته و دارد  .

این ورزش در طی سالهای اخیر توانسته در دل جامعه جا باز کرده و اکنون استان ضمن اینکه دارای گروه و دسته های کوچک سنتی زیادی ست ،دارای باشگاههایی قوی، چون یافته بوده که به نوعی می توان آن را پایه و اساس کوهنوردی در خرم اباد تلقی نمود. باشگاه کوچ ،باران ،گاشو ،و باشگاههای بروجرد ،دورود،و سایر شهرستانها می باشد.

-تعداد کوهنوردان در استان به صورت تقریبی 1100 نفر به صورت سازمان یافته می باشد که همه ساله به خیل این عزیزان افزوده می شود و امیداواریم شاهد رشد روزافزون آنها باشیم.

-هر کوهنورد در طول سالیانی که به این ورزش مشغول است دو وظیفه خطیر دارد اول ؛شناساندن کوهها به سایر همنوردان کشور به شکلی که هر کوهنورد بایستی سفیری در ترویج و شناسایی این ورزش باشد دوم ؛حفظ محیط زیست که زندگی تک تک  ما به آن بسته است .

د: چالشهای زیادی بر سر راه این ورزش دوست داشتنی بوده و هست که درایت مسئول زحمت کش هیات استان و پیشکسوتان ،مربیان وصاحب نظران استان را در رشته کوهنوردی و صعودهای ورزشی می طلبد تا گامی در هموار نمودن این چالشها برداشته شود.

1.عدم سازماندهی گروههاکه بیشتر در قالب دسته های چند نفره سنتی اقدام به پیمایش یا کوهنوردی می کنند که این امر باعث برهم زدن  انسجام و از بین بردن فرهنگ گروهی ،تیمی و تعاون شده و حتی گاها"مشکلاتی برای طبیعت نیز به وجود آورده است، این در حالی ست که در سایر استانهای این ورزش بیشتردر قالب باشگاه و یا گروههای وابسته به ادارات دولتی و غیر دولتی انجام می گیرد. مزیت این کار این است که اولا همبستگی را به نمایش می گذارد و دوم تبلیغی برای شناسایی افراد گروه و سازمان مربوطه می باشد؛ که در استان ما متاسفانه عدم وجود یکدلی به تزلزل در کوهنوردی دامن زده است. این نوع رفتار ما ریشه ای بوده و علل آن را می باید در نوع رفتار افراد جامعه جستجو کرد.

2. نبود برنامه از پیش تعیین شده که در ابتدای هر شش ماه بایستی توسط هیات کوه نوردی تدوین شود تا باشگاههای موجود برنامه های خود را با آن تنظیم کنند که با توانایی که در مسئول هیات سراغ دارم یا انجام می شود یا دلیل خاصی برای نبود آن دارند.

3.از آنجایی که افراد  در هر جامعه ای سلایق مختلفی دارند و این مهم نباید باعث اختلاف و اختلال گردد ،متاسفانه در جامعه کوه نوردی افراد بیشتر در گیر اعمال سلایق و رفتارهای شخصی هستند تا اجراء قوانین حاکم تعریف شده در کوه نوردی .

4.خود خواهی و خود برتربینی در میان افراد، عدم وجود متانت در رفتار باعث شده که هیچ کس پذیرای ضعفهای خود نسبت یه دیگر افراد با تجربه تر نبوده و در تحمیل افکار خود و نوع آموزه های خویش بر دیگران از هیچ عملی فروگذار نکند و گاها پیش آمده که این آموخته ها تجربی بوده و جنبه علمی هم نداشته اند و این مهم مغایر با رفتارهای یک کوهنورد است و به عنوان عضو کوچکی از این پیکره و جامعه خواهان هم اندیشی و همفکری و تعامل بیشتری بین افراد و سرپرستان باشگاهها هستم .

5.نبود طبقه بندی افراد مختلف به شکلی که تمام افراد در یک برنامه خاص شرکت نموده و باعث برهم زدن نظم و موفقیت در شرایط صعود می گردند ،پیشنهاد می گردد که افراد برحسب توانایی طبقه بندی گردند تا برنامه ها به صورت منسجم تر و موفق تر برگذار گردند .

6.از علل و عواملی که باعث شده که افراد کمتر به این ورزش روی آورند گران بودن و بالا بودن قیمت تجهیزات است و در ابتدا به ساکن فرد برای شروع بایستی هزینه سنگینی متحمل گردد ، و به امید رونق اقتصادی و بالا رفتن قدرت خرید افراد جامعه بایستی چشم انتظار نشست .

7.همان گونه که مستحضرید کوهنوردی با صعودهای ورزشی همراه است ،این در حالی ست که کمیته صعودهای ورزشی در اکثر هیاتها یا تعطیل و یا نیمه تعطیل است و بیشتر سالن هایی که اختصاص داشته شده به علت نبود ورزشکار تعطیل است و در خرم آباد به عنوان مرکز استان هنوز سالن مجزایی برای این امر اختصاص داده نشده است اخیرا "توسط مسئول هیات تدابیری اندیشیده شده که امیدوارم هر چه زود تر به نتیجه برسد.

8.از آنجایی که سنگ نوردی اخیرا به ورزشهای المپیکی پیوسته است لذا می طلبد مسئولین هیاتها از طریق روابط عمومی خود در پیدا کردن استعدادهای درخشان تلاش را مضاعف نمایند تا از قافله المپیک پیش رو در سالهای آتی عقب نمانیم و حرفی برای گفتن داشته باشیم .

9.از آنجایی که هر علم و هر ورزشی بایستی تولید داشته باشد به این منظور که بایستی استعدادهایی در دل ان پرورش یابند رشد کنند و این مهم سلسله وار بایستی ادامه داشته باشد لذا جای سوالی هست که چرا در استان به ندرت پیش می آید که پیشکسوتان کوهنوردی ما اندوخته های خود را در اختیار نسل جوان تر قرار دهند. آیا ریشه در حس حسادت ندارد؟

10.عدم جوان گرایی وعدم  بها دادن به استعدادهای جوان که تنها راه انتقال سینه به سینه اندوخته هاست ،اموزش صحیح و پرورش سالم همراه با به روز رسانی معلومات به عنوان اخرین راه حل  ادامه و استمرار ورزش کوهنوردی در استان است. تنها زمانی اسم نیک کوهنورد ، مربی و یا مدیر ماندگار خواهد بود که در رشته خود اثر گذار باشد و باز خورد  این اثر بخشی در استعدادهایی ست که معلومات ما را به ارث میبرند.

11.عدم وجود کمیته آسیب ،یا رسیدگی به انتقادات و پیشنهادات که گاها می توانند تاثیر گذار و اثر بخش باشند.

12.عدم انسجام و تعامل بین کمیته ها ی ایجاد شده در قالب هیئت و پر رنگ نمودن نقش کمیته آموزش به عنوان مغز هیئت کوهنوردی، پذیرش ورودی های صحیح و خروجی مجهز به علم و فنون به روز کوهنوردی.

13 .جلو گیری از فلسفه مدرک گرایی به جای به کار گیری فنون عملی به شکلی که افراد بیشتر به داشتن مدرک می بالند تا داشتن فنون و تخصص به روز شده .

14. عدم شفافیت در عملکردها و فعالیتهای کوهنوردی و عدم شفافیت در عملکرد سرپرستان باشگاهها انتقاداتی را موجب شده، که لازم است مسئول هیئت محترم گزارشی کوتاه از شناسنامه کاری آنها جهت جبران کاستیها و تمایز افراد برتر تهیه نموده و آن را به عموم ارائه دهد.

15. تعیین اهداف بلند مدت و کوتاه مدت کوهنوردی؛ متاسفانه باشگاهها بدون در نظر گرفتن هرگونه برنامه مدونی، اقدام به اجرای برنامههای کوهنوردی می نمایند که موجبات بی انگیزگی افراد را فراهم می آورد.

16 .جایه خالی خانه کوهنورد به منظور تبادل اندیشه ها و فنون آموخته شده کاملا محسوس است؛ لازم است با همفکری مسئولین سایر هیئتها تدابیری دلسوزانهای در باب این موضوع، اندیشیده شود.

در پایان تنها افتخارم در زندگی کوهنورد بودن است و دست تک تک کوهنوردان را می بوسم به امید تغییر در ساختار و رفتار شما عزیزان که شک ندارم در توان همه شما عزیزان هست تنها علت اختلاف سلیقه هاست .

نویسنده :چنگیزکرمی