اختلاف نظر بر سر نوع پسماندها

به گزارش گروه محیط زیست خبرگزاری برنا، نظارت و مسئولیت حسن اجرای قانون مدیریت پسماند بر عهده سازمان محیط زیست گذاشته شده‌ است و مسئولیت تأمین و پرداخت بخشی از هزینه‌های بازیافت نیز بر عهده تولیدکنندگان‌ این محصولات قرار دارد و بیمارستان‌ها امروز از  هزینه‌ای که باید بابت دو بار بی‌خطرسازی این پسماندها بپردازند، گلایه دارند. دکتر علی جعفریان، رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران، مشکل اصلی جمع آوری پسماندهای بیمارستانی را هزینه آن می‌خواند و می‌گوید: ما در همه بیمارستان‌هایمان بیش از 10 سال است که دستگاه امحای زباله داریم. وقتی بیمارستانی زباله خود را امحا می‌کند دیگر زباله پزشکی  محسوب نمی‌شود و زباله شهری است؛ اما شهرداری با این وجود برای جمع آوری زباله‌های بیمارستانی مبلغ قابل توجهی را درخواست می‌کند و می‌گوید من این زباله‌ها را بیمارستانی تلقی می‌کنم، در حالی که این مسیر منطقی نیست.

وی ادامه می‌دهد: شهرداری هزینه‌ای به نام زباله بیمارستانی از ما می‌گیرد ولی نمی‌دانیم که این بی‌خطر سازی از سوی شهرداری چگونه انجام می‌شود. همه بیمارستان‌ها نیز از آن گلایه می‌کنند و می‌گویند ما هم باید هزینه دستگاه امحای زباله را بپردازیم و هم شهرداری چنین تقاضایی می‌کند. این موضوع سال‌هاست که اتفاق می‌افتد.

جعفریان همچنین تاکید می‌کند که برای ما هنوز این موضوع روشن نشده است و چندین بار نیز درباره آن صحبت شده‌ و مکاتباتی نیز انجام داده‌ایم. شهرداری باید وجه انتقال زباله بی‌خطر را دریافت کند و اختلاف قیمت آنها قابل توجه است.

بنا بر اعلام مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، کل پسماند تولیدی در بیمارستان‌های تهران حدود 100 تن در روز است که حدود 30 درصد آن را پسماند عفونی و تیز و برنده تشکیل می‌دهد. این وزارتخانه نیز مسئولیت نظارت بر چگونگی بی‌خطرسازی این پسماندها را در بیمارستان‌ها بر عهده دارد. دکتر خسرو صادق نیت، رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درباره چگونگی این نظارت‌ها می‌گوید: تمام 150 بیمارستان شهر تهران ضمن تفکیک انواع پسماندها در مرحله تولید نسبت به بی‌خطرسازی پسماندهای عفونی با استفاده از دستگاه‌های غیرسوز بی‌خطرساز پسماند در محل بیمارستان اقدام می‌کنند. پسماندهای بی‌خطر شده نیز برای دفع نهایی به  شهرداری تحویل داده می‌شوند.

 وی با اشاره به نظارت وزارت بهداشت در سه سطح در حوزه مدیریت پسماند بیمارستان‌ها، ادامه داد: نظارت در سطح بیمارستان، توسط کارشناس بهداشت محیط مقیم در بیمارستان انجام می‌شود و نظارت در سطح دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور توسط مرکز بهداشتی درمانی شهری، مرکز بهداشت شهرستان و مرکز بهداشت استان انجام می‌گیرد. پسماندهای شیمیایی و دارویی نیز در محل تفکیک می‌شوند و به سایت‌های مجاز برای حمل و نقل و دفع تحویل داده می‌شوند. دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز بر فعالیت تمام بیمارستان‌ها نظارت می‌کنند.

وی تاکید می‌کند که به بیمارستان‌های دارای مشکل اخطار داده می‌شود و در صورت عدم رفع نقص، مطابق قوانین جاری کشور به مراجع قضایی معرفی می‌شوند. همچنین با توجه به اهمیت این موضوع مدیریت پسماندهای پزشکی از محورهای اصلی برنامه اعتبار بخشی بیمارستان‌هاست و در صدور گواهینامه اعتبار بخشی موثر است.

صادق نیت، با اشاره به تفکیک انواع پسماندها در محل تولید در بیمارستان‌های سراسر کشور، اضافه کرد: بیش از 90 درصد بیمارستان‌ها برای بی‌خطرسازی پسماندهای عفونی با استفاده از دستگاه‌های غیر سوز بی‌خطرساز پسماند در محل بیمارستان اقدام می‌کنند. سازمان حفاظت محیط  زیست نیز در اجرای قانون مدیریت پسماند دخیل است. اما در حال حاضر موضوع ساماندهی فاضلاب بیمارستان‌ها نیز در اولویت برنامه‌های وزارت بهداشت قرار گرفته‌است ولی به دلیل هزینه‌های سنگین و زمان‌بر بودن احداث تصفیه خانه تا رسیدن به اهداف تعیین شده مطلوب در حال تلاش هستیم.

در این میان سازمان محیط زیست تاکید دارد که این زباله‌ها حتی بعد از بی‌خطرسازی در بیمارستان‌ها تبدیل به زباله عادی نمی‌شوند و باید روش دفع متفاوتی نسبت به پسماندهای عادی داشته باشند.

جواد سروش، مدیر کل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست، در این خصوص به ایسنا می‌گوید: یکی از تدابیر برای مدیریت پسماند ویژه بیمارستانی این است که این پسماندها از طریق دستگاه‌های بی‌خطرساز پسماند مثل اتوکلاو و هیدروکلاو بی‌خطر شوند. بعد از این کار چنین پسماندی را می‌توان در کنار سایر پسماندهای بیمارستانی با روش خاص حمل و نقل در محل‌های خاص معدوم و دفن کرد. در حال حاضر بیش از 85 درصد بیمارستان‌های کشور دستگاه اتوکلاو دارند و پس از اینکه کم‌خطرسازی، ضدعفونی و استریل کردن پسماندها را انجام می‌دهند، این پسماندها را به عنوان پسماند بیمارستانی به پیمانکار که شهرداری‌ها هستند، تحویل می‌دهند. شهرداری‌ها مکلف هستند آن‌ها را با وسیله نقلیه مخصوص و در اماکن مخصوص با تدابیر حفاظتی لازم دفن کنند؛ چون این پسماندها حتی بعد از ضدعفونی هم به پسماند عادی تبدیل نمی‌شوند.

وی ادامه می‌دهد: ما به عنوان  تعیین کننده حد تشخیص آلایندگی، اعتقاد داریم با اتوکلاو، پسماند بیمارستانی عادی نمی‌شود. بنابراین مسئولیت مدیریت آن همچنان بر عهده وزارت بهداشت است ولی این وزارتخانه با ما هم نظر نیست. به هر صورت در حال حاضر وظیفه مدیریت پسماند بیمارستانی برعهده وزارت بهداشت و بخش درمانی کشور است که این وزارتخانه با پرداخت هزینه، مدیریت پسماند بیمارستانی را به شهرداری‌ها واگذار کرده است.