توسعه دانش زیست محیطی عاملی موثر در پیشگیری و کنترل آلودگی هوا است

به گزارش برنا از اصفهان، در این کارگاه افشین ابراهیمی، معاون پژوهشی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه 71 درصد سطح زمین را آب فراگرفته و 97 درصد آن آب شور و 3 درصد آب شیرین است، گفت: مصارف عمده آب در چرخه فعالیت های روزمره شامل مصرف خانگی، صنعتی و کشاورزی است.

وی افزود: در کل دنیا نیز نزدیک به 70 درصد آب مصرفی به کشاورزی، 22 درصد به صنعت و کمتر از 10 درصد به مصارف خانگی اختصاص می یابد که در قاره آسیا بیش از 80 درصد صرف مصارف کشاورزی شده که در ایران این میزان حتی بالاتر نیز هست. ابراهیمی تصریح نمود: با مدیریت بخش کشاورزی می توان در منابع آب صرفه جویی کرد.

معاون پژوهشی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در ادامه با توضیح هدف اصلی تصفیه آب در قرن 20 و 21 گفت: در بحث کیفیت تصفیه آب دو استاندارد شامل استانداردهای اولیه و استانداردهای ثانویه مدنظر است.

ابراهیمی  گفت: استانداردهای اولیه  حفاظت از بهداشت عمومی و استانداردهای ثانویه جنبه زیبایی شناختی و آرایشی – بهداشتی را مد نظر قرار می دهند.

وی افزود: پارامترهای اصلی کیفیت آب شامل 101 پارامتر اعم از شیمیایی و بیولوژیکی می باشد و نزدیک به 5/68 درصد بیماری های مرتبطه از راه آب چاه و 5/18 درصد نیز از طریق آبهای سطحی منتقل می شود. وی تصریح کرد: 23 درصد بیماری ها نیز به دلیل نقص در سیستم های تصفیه و 15 درصد از راه نقص در سیستم توزیع منتقل می گردد. 

معاون پژوهشی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان وجود ماده ای در محیط های آبی که به دلیل ترکیب شیمیایی یا مقدار آن، از عملکرد فرایندهای طبیعی جلوگیری کرده و اثرات نامطلوب بهداشتی و زیست محیطی از خود بر جای گذارد را آلودگی آب تعریف کرد. ابراهیمی در ادامه افزود: آلاینده های نوپدید هم ترکیباتی هستند که اخیرا شروع به سنجش آنها در محیط زیست کرده ایم و شامل هرنوع دارو، ترکیبات شیمیایی مورد استفاده در محصولات حفاظت فردی مانند کرم های ضد آفتاب هستند.

وی با بیان اینکه این آلاینده ها پدیده جدیدی نیستند و از زمانی که به صورت تجاری استفاده شده اند برای مدت طولانی در محیط زیست اثر گذاشته اند گفت: فدراسیون محیط های آبی آمریکا برآورده نموده که 80 هزار ماده شیمیایی مختلف طی 70 سال در محیط زیست رها کرده ایم. وی ترکیبات آتش خاموش کن، صابون های ضد باکتری، آفت کش ها، بی فنیل های پلی کربنه، مواد پاک کننده، لوازم آرایشی، کرم های ضد آفتاب، داروهای بدون نسخه، داروهای دامپزشکی، مکمل های دارویی و... را منابع ترکیبات آلاینده نوپدید عنوان نمود.

ابراهیمی دسته ای از این ترکیبات را استرهای فتالات که در چرم مصنوعی، اسباب بازی های نرم و ظروف پت استفاده و در محیط رها می شوند و ماده دیگر را بیسفنول (BPA) A که معمولا در شیشه شیر نوزادان استفاده می شود ذکر کرد. سرب، آرسنیک، PBDEs استفاده شده در کامپیوترها ، عایق کابل ها و منسوجات نیز دسته ای دیگر از این ترکیبات هستند.

وی تاکید مجدد بر حفاظت منابع آب، بهینه سازی عملکرد تصفیه خانه ها، مدیریت جریان بازیافت، فناوریهای نوین مانند تصفیه و فرآیندهای غشایی و فرایندهایی مانند ازناسیون را از جمله راهکارهای کاهش و رفع آلودگی آب ذکر کرده وگفت: آب آشامیدنی آب گوارایی است که عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آن در حدی باشد که مصرف آن عارضه سویی در کوتاه مدت و دراز مدت در انسان ایجاد نکند.

ابراهیمی با تاکید بر اینکه وجود بوی کلر نشان دهنده سلامت آب است، تصریح کرد: آب قابل شرب تنها یکی از مسیرهای مواجهه با آلاینده ها است و مواجهه انسان با بعضی از ترکیبات در غلظت های بسیار بیشتری از طرق دیگر تماسی مانند غذا، آماده سازی مواد غذایی، جذب پوستی، استنشاق و... است.

میزان انتشارآلایندگی موتورسیکلت ها 3 تا 4 برابر خودروهای شخصی سواری است

در ادامه این کارگاه یعقوب حاجی زاده، عضو هیات علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در مورد آلودگی هوا، اثرات و راه های کنترل آن سخن گفت. وی در ابتدا آلاینده های هوا را بر ساس منبع به منابع طبیعی مثل فوران آتشفشان، منابع ثابت مانند دودکش کارخانه ها و منابع متحرک مانند خودروها تقسیم کرد.

حاجی زاده افزود: بر اساس منشا تولید نیز آلاینده ها به آلاینده های اولیه که مستقیم وارد اتمسفر می شوند مانند HC2 و ثانویه که در اثر واکنش های فتو شیمیایی تولید می شوند مثل SMOG تقسیم می شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان همچنین گفت: آلاینده های هوا بر اساس حالت ماده، ترکیبات شیمیایی و اثرات فیولوژیک نیزدسته بندی می شوند. حاجی زاده با تاکید بر این نکته که بر اساس تحقیقات 85 حدود درصد آلودگی هوا در تهران در اثر آلاینده های متحرک_خودروها_ به وجود می آیند،گفت: در اصفهان نیز تقریبا وضع به همین صورت بوده و حدود 500 تا 600 هزار موتورسیکلت روزانه در سطح شهر در حال تردد بوده که میزان انتشارآلایندگی آنها 3 تا 4 برابر خودروهای شخصی سواری می باشد. وی ذرات معلق، اکسیدهای گوگرد، اکسیدهای ازت، ازن و منواکسید کربن را از آلاینده های شاخص هوا عنوان نمود.

حاجی زاده آلاینده های خطرناک را نیز هیدروکربن های عطری چند حلقه ای(PAHs)، ترکیبات آلی فرار(VOCs)، دی اکسین ها و فوران ها(PCDD/F) فلزات سنگین(PB، CR، CD&...) و مواد رادیو اکتیو ذکر کرد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ایجاد باران های اسیدی، تخریب لایه ازن، گرمای کره زمین و وقوع اتریفیکاسیون را از جمله اثرات آلودگی هوا بر محیط زیست ذکر کرد.

حاجی زاده با بیان اینکه در کشور ما حدود 90 درصد مرگ و میرها مربوط به بیماری های قلبی عروقی، حوادث رانندگی و سرطان است افزود: شیوع اکثر این موارد با آلودگی هوا مرتبط است و در اصفهان نیز حدود 8 درصد مرگ و میرها درسال در اثر استنشاق هوای آلوده به وجود می آید.

وی همچنین تصریح کرد: آلودگی هوا موجب کاهش طول عمر انسان و بروز اختلالات ذهنی و رشد جنین، کاهش میزان امید به زندگی، شیوع توهم و اسکیزوفرنی در نوجوانان، اثرات سوئ بر چشم، پوست و مو، بروز دیابت و سرطان ریه می شود.

مدرس این کارگاه گفت: صنایع ریخته گری، طلاسازی و موزاییک سازی با بیشترین تراکم به عنوان اولویت های اول تا سوم صنوف آلاینده مطرح در شهر اصفهان می باشند.

حاجی زاده در ادامه بهبود وضعیت پخش و ترفیق آلاینده ها در جو از طریق نصب دودکش بلند، کنترل مداخله ای، انتقال صنایع و مدیریت ترافیک، همچنین کاهش میزان انتشاراز طریق تغییر و اصلاح فرایند، تغییر و اصلاح سوخت و استفاده از وسایل کنترل آلاینده ها در خروجی ها از راه تصفیه هوای آلوده در آخر خط قبل از ورود به اتمسفر را از راه های پیشگیری و کنترل آلودگی هوا عنوان نمود.

وی در پایان سخنان خود با تاکید بر اینکه توسعه دانش زیست محیطی عاملی موثر در پیشگیری و کنترل آلودگی هوا است، گفت: اگر دانش زیست محیطی از مهد کودک تا دانشگاه آموزش داده شود در آینده مشکلات کمتری خواهیم داشت.