حمایت از سوغات فرهنگی زائر؛ زمینه‌ساز تولید و اشتغال

به گزارش خبرگزاری برنا از مشهد، آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی پیش از ظهر سه شنبه 14 شهریورماه در ویژه برنامه «سوغات فرهنگی در خدمت زائر رضوی» که در محل فروشگاه مرکزی کتاب و محصولات فرهنگی به‌نشر(انتشارات آستان قدس رضوی) برگزار شد، اظهار کرد: مسئله زیارت در زندگی زائران تنها یک «بُرش» نیست که با قبل و بعد زندگی آنان ارتباطی نداشته باشد؛ زیارت یک فرآیند است و این نکته باید مورد توجه چهره‌های فرهنگ‌ساز، الگوساز، مسئولان فرهنگی  و رسانه‌ها باشد.

وی با اشاره به این که غرب به دنبال القای فرهنگ خود به سایر جوامع است و در این مسیر درباره آنچه مورد پذیرش جامعه مقصد نباشد، ذائقه‌سازی می‌کند، افزود: بدون تردید مخالف استفاده از دست‌ساخته‌های مدرن بشر نیستیم اما در این مسیر نباید فرهنگ غربی و پدیده‌های فرهنگی غرب الگو باشد بلکه باید بومی‌سازی صورت گیرد و محتوا توسط کارشناسان و صاحب‌نظران داخلی ایجاد شود.

عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به وجود فرهنگ و تمدن غنی ایرانی و اسلامی در جامعه، تأکید کرد: ملت ایران، فرهنگی غنی با محتوایی انسان‌ساز دارد و معتقدیم در پرتو تمدن اسلامی می‌توانیم حرف‌های جدیدی برای بشریت داشته باشیم که نه فقط مسلمانان بلکه غیرمسلمانان را نیز جذب کند؛ تمدن ما شاخصه‌هایی مبتنی بر نگاه به تعریف انسان و زندگی انسان معاصر دارد و می‌تواند مفاهیم عالی دینی را با روش‌ها و الگوهایی به عصرها و نسل‌ها منتقل کند.

رئیسی با تأکید بر این که مقوله زیارت باید به صورت فرآیندی در زندگی زائر و تأثیرگذاری آن بر جامعه مورد توجه قرار گیرد، از «سوغات» به عنوان یکی از مستحبات سفر نام برد و خاطرنشان کرد: به برکت وجود مضجع منور امام رضا(ع) سالانه حدود 30 میلیون نفر زائر و گردشگر به مشهد سفر می‌کنند که گردش مالی بازار سوغات زائر در این شهر حدود یک هزار میلیارد تومان است و برنامه‌ریزی صحیح برای این بازار می‎تواند اقتصاد و تولید را در این شهر متحول کند. 

همراهی بخش خصوصی و دولتی

تولیت آستان قدس رضوی با اعتقاد بر این که ایجاد شبکه اجتماعی نوآوران با حضور فعالان و افراد خلاق در عرصه سوغات زائر می‌تواند در این زمینه تحولی ایجاد کند، بیان کرد: می‌خواهیم کارگاه‎های کوچک و خرد به شبکه اجتماعی نوآوران و خلاقان به نام سوغات فرهنگی زائر رضوی تبدیل شود؛ این امر قابل تحقق است و کارآفرینی، اشتغال و تولید را به دنبال خواهد داشت؛ یقین داریم بخش خصوصی و دولتی در این مسیر کمک خواهند کرد زیرا تحقق این امر به نفع همه است.

رئیسی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این که عرضه محصولات فرهنگی خارجی در بازارهای داخلی، انتقال فرهنگ را به دنبال خواهد داشت، بر لزوم ورود بخش خصوصی به عرصه تولید سوغات فرهنگی زائر تأکید کرد و گفت: اگر این کالاهای داخلی به درستی معرفی شوند، مشتری و بازار خواهند داشت؛ این کالاها به مردم معرفی نشده است؛ آستان قدس رضوی مشوق محصولات تولیدی سوغات فرهنگی زائر خواهد بود و آن‌ها را معرفی خواهد کرد.

رئیسی با اشاره به این که سوغات فرهنگی زائر رضوی نه تنها برای حرم مطهر امام رضا(ع) بلکه برای عتبات عالیات نیز می‌تواند الگو باشد، تأکید کرد: بازار مشهد نباید در اختیار کالاهای چینی باشد؛ استفاده از تولیدات داخلی باید از اولویت‌های ادارات و سازمان‌های دولتی باشد که با تأکیدات مقام معظم رهبری در حال حاضر نیز چنین است.

نمایش 3500 نوع کالای تولیدی سوغات فرهنگی زائر

حجت‌الاسلام و المسلمین حجت گنابادی‌نژاد، رئیس سازمان فرهنگی آستان قدس رضوی هم در بخشی از این مراسم با اشاره به وجود بارگاه منور رضوی در شهر مشهد، از حضور زائران در این شهر سخن گفت و اظهار کرد: تمام تلاش زائر این است که به مقصد برسد تا از این طریق مقصود او حاصل شود.

وی با اعتقاد بر این که هنوز اقدامات انجام‌نشده بسیاری در مسیر رسیدن زائران به مقصود وجود دارد، به تأکیدات تولیت آستان قدس رضوی مبنی بر لزوم برنامه‌ریزی برای زائران از مبدأ آن‌ها اشاره و خاطرنشان کرد: یکی از اقدامات انجام شده در این زمینه تشرف بیش از 400 هزار نفر زیارت‌اولی به مشهد بوده است؛ همچنین ظرف مدت کمتر از یک سال عملیات اجرایی بزرگترین زائرسرای رضوی انجام شد و فاز اول آن در دهه کرامت امسال به بهره‌برداری رسید.

گنابادی‌نژاد با بیان این که زائران پس از تشرف به مشهد بخشی از زمان خود را در بازارها صرف خرید سوغات می‎کنند، افزود: این نکته قابل توجه است که نماد و نشانی که آن‌ها از سفر خود و حرم مطهر رضوی به همراه می‌برند، چه پیامی دارد؛ آستان قدس رضوی با توجه به آفت‌هایی که از گذشته در بحث سوغات زائر وجود داشت، این مقوله را در دستور کار خود قرار داد و نخستین جشنواره ملی بشری را با موضوع حمایت از تولیدکنندگان و ایده‌پردازان محصولات کودک و نوجوان برگزار کرد که 800 محصول و 200 ایده به دبیرخانه این جشنواره ارسال شد.

وی افتتاح فروشگاه سوغات فرهنگی زائر رضوی با بیش از 3500 نوع کالای تولیدی فرهنگی داخلی از 700 تولیدکننده سطح کشور را دیگر اقدام آستان قدس رضوی در راستای حمایت از سوغات زائر برشمرد و تصریح کرد: بخشی از این کالاها توسط به‌نشر(انتشارات آستان قدس رضوی) تولید شده و مابقی تولید بخش خصوصی است.

رونمایی از 100 محصول تولیدی سوغات فرهنگی زائر رضوی

مهدی یک‌پسر، مسئول دبیرخانه پروژه سوغات فرهنگی زائر آستان قدس رضوی هم در این مراسم پشت تریبون رفت و با قدردانی از همراهی تولیت آستان قدس رضوی در راستای حمایت از سوغات زائر، به مطالعات انجام‌شده در بحث بازار سوغات زائر اشاره و اظهار کرد: هزاران جوان خلاق و بااستعداد در انتظار هستند تا زمینه حضورشان در این بازار گسترده فراهم شود.

وی با بیان این که امروز حدود 5000 عنوان کالای فرهنگی در این فروشگاه جمع شده است، خاطرنشان کرد: با این حال ده‌ها هزار عنوان دیگر از این کالاها در دستان هنرمند و توانای مردمان این سرزمین است که در آوردگاه کالاهای بیگانه قربانی بی‌تدبیری‌ها و ندانم‌کاری‌ها شده‎اند.

یک‌پسر به ارسال بیش از 1000 عنوان کالای فرهنگی به دبیرخانه نخستین جشنواره ملی بشری اشاره کرد و با بیان این که در این مراسم از 100 محصول تولیدی سوغات فرهنگی زائر رضوی رونمایی می‌شود، گفت: آستان قدس در این زمینه بنای تصدی‌گری ندارد بلکه این محصولات و کالاها حاصل فکر و تولید ده‌ها کارگاه کوچک است که برای هم‌افزایی و شبکه‌سازی آن‌ها تلاش می‌کنیم.

مسئول دبیرخانه پروژه سوغات فرهنگی زائر آستان قدس رضوی تلاش برای بهبود وضع موجود و حمایت از تولیدکنندگان و حرکت به سوی وضع مطلوب و ذائقه‌سازی برای زائران را از برنامه‌های پیش روی این دبیرخانه برشمرد و ابراز امیدواری کرد: با تشکیل ستاد راهبری و هماهنگ‌کننده ذیل شورای عالی به ریاست تولیت آستان قدس رضوی، زمینه هماهنگی تمام ارکان آستان قدس در تحقق این برنامه‌ها فراهم شود.

ایجاد مرکز نوآوری سوغات فرهنگی زائر رضوی

شایان ذکر است در این مراسم تفاهم‌نامه همکاری بین معاونت علمی آستان قدس رضوی و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری برای ایجاد مرکزی در جهت حمایت علمی از سوغات زائر به امضا آقایان طهرانچی سرپرست معاونت علمی آستان قدس رضوی و سجادی نیری دبیرستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز معاونت علمی ریاست جمهوری رسید که براساس این تفاهم نامه مرکز نوآوری سوغات فرهنگی زائر رضوی در آینده ایجاد خواهد شد.

در این مراسم همچنین جمعی از تولیدکنندگان محصولات و کالاهای فرهنگی از سراسرکشور به بیان دیدگاه ها و نکات خود پرداختند. 

سیدرفیع‌الدین رضوی، مدیرعامل مؤسسه فرهنگی سلام اصفهان با بیان این که در عرصه سوغات زائر، تولید محصول انجام شده است، افزود: این تولیدات باید به دست زائران برسد؛ عرضه این محصولات در فروشگاه‌های اطراف حرم مطهر رضوی می‌تواند چراغ بسیاری از کارگاه‌های تولیدی را در سراسر کشور روشن کند.

احمد عابدینی، طراح محصولات فرهنگی نیز اقدام آستان قدس رضوی را در حمایت از سوغات فرهنگی زائر رضوی، حرکت خوبی توصیف و خاطرنشان کرد: این جریان نباید به سوغات منحصر شود و باید به سمت زندگی مردم و تغییر سبک زندگی آنان ادامه پیدا کند؛ مرکز نوآوری سوغات فرهنگی زائر رضوی می‌تواند سیاست‌ها را برای طراحان محصولات فرهنگی تعیین کند.

مرتضی اعلائی، فعال فرهنگی هم در ادامه این مراسم با بیان این که تجربه 30 ساله انقلاب نشان می‌دهد تفکر درستی نسبت به سوغات فرهنگی زائر وجود نداشته است، بهبود وضعیت را نیازمند همراهی تمام نهادها و دستگاه‌های مرتبط دانست