تفاوتی بین سخن آقای خاتمی و بیانیه مجمع روحانیون نیست/ اصلاح‌طلبان برنده اصلی اعتراضات دی ماه بودند/ دفاع از حق اعتراض با حمایت از یک تجمع خاص متفاوت است

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا؛ پس از بیانیه مجمع روحانیون و نقدهای بسیاری که به آن صورت گرفت، آقای خاتمی ترجیح داد به طور جداگانه نظرش را درباره اتفاقات اخیر اعلام کند. برخی صحبت از تفاوت این دو واکنش می کنند. «علیرضا علوی تبار»، از تئورسین های اصلاح طلب، معتقد است بین بیانیه مجمع روحانیون و صحبت های رییس دولت اصلاحات تفاوتی وجود ندارد. او درباره نقدهایی که به مواضع اصلاح طلبان درباره اعتراضات شده هم می گوید: «اصلاح طلبان برنده اصلی اعتراضات بودند چون نشان دادند اصولی دارند.» گفتگوی ما را با این چهره اصلاح طلب در ادامه می‌خوانید:

پس از آن که نقدهای بسیاری به بیانیه مجمع روحانیون درباره اعتراضات دی ماه انجام شد، رییس دولت اصلاحات ترجیح داد به طور جداگانه نظر خود را ابراز کند. چه تفاوتی بین این دو دیدگاه وجود دارد؟

فکر نمی کنم تفاوتی بین این دو موضع‌گیری باشد. هرکدام از اینها بخش های مختلف یک موضع‌گیری هستند. هر بار یک وجهی از این موضع مورد توجه قرار گرفته است.

بیانیه مجمع در فضای خاصی بازخوانی شد و بخش‌های دیگر آن مورد بی توجهی قرار گرفت و فقط بخشی به صورت عمدی، بزرگ شد در حالی که بخش های دیگر بیانیه تفاوتی با حرف‌های اخیر آقای خاتمی نداشت.

به طور کلی اصلاح طلبان، یک اصول و قواعدی دارند که سعی می کنند از آن تبعیت کنند. به همین دلیل مواضع آنها از یک تداوم و ثباتی برخوردار است. در مساله اعتراض‌ها، موضع آن‌ها بر اساس سه رکن اصلی انجام شده است. یک، پذیرش حق اعتراض؛ اینکه مردم حق دارند به هر موضوعی اعتراض کنند. دوم، پرهیز از خشونت به عنوان ابزاری برای تغییر، سوم اینکه اگر قرار است به شرایطی بهتر برسیم، این امر باید با اتکا به شهروندان ایرانی انجام گیرد؛ نه بااتکای به نیروی خارجی.

اگر مواضع مجمع را نگاه کنیم، همه این اصول را می بینیم. در صحبت های آقای خاتمی هم این سه رکن وجود دارد. البته آقای خاتمی روی جنبه دیگر از موضوع تاکید داشته اند. این اعتراضات به هر حال زمینه‌ای داشته است، اینکه افراد احساس یاس و تحقیر کرده اند و این مساله موجب عصبانیت و خشم آنها شده است. حرف های رییس دولت اصلاحات تاکید این موضوع است که با مردم مواجهیم، هرچند که عده‌ای محدود باشند.

مجمع روحانیون در بیانیه های سال 88 مسئولیت خشونت را متوجه مردم نمی دانست، اما به نظر می رسد در بیانیه اخیر نظرش تغییر کرده است، علت این تفاوت دیدگاه چیست؟

قرائنی وجود داشت سال 88 یک جریانی به دنبال دامن زدن به خشونت بودند. امروز تقریبا مسجل شده برخی درگیری ها و هتک حرمت ها کاملا از سوی یک جریان خاص طراحی شده بود.

برخی علت عدم حمایت اصلاح طلبان از اعتراضات اخیر را این می دانند که شعارهایی که داده می‌شد، علیه آن ها هم بود؟

باید بین دفاع از حق اعتراض و دفاع از یک اعتراض خاص تفاوت قایل شد. اگر یک گروه سیاسی بخواهد دموکرات باشد و مدافع حقوق بشر، باید از حق اعتراض همه گروه ها دفاع کند. اما اینکه یک اعتراض خاص را قبول دارد یا نه، بستگی به شعارها، رهبری، و ابزارهای آن اعتراض دارد. یکی از مغالطه هایی که این روزها انجام می گیرد، همین است. آن چه که ما به آن موظف هستیم، دفاع از حق اعتراض است. مگر نیروهای دموکراتیک در جهان از همه اعتراض ها دفاع می کنند، دفاع آن ها از حق اعتراض است. برای مثال اعتراض علیه قومیت ها در اروپا، آیا نیروهای مدافع حقوق بشر باید از آن دفاع کنند؟ نه باید از حق اعتراض دفاع شود. نیروی سیاسی وظیفه ندارد از هر اعتراضی حمایت کند. باید از حق اعتراض دفاع کردند.

آیا اصلاح طلبان واقعا از حق اعتراض حمایت کردند؟

در همه بیانیه های اصلاح طلبان از حق اعتراض دفاع شد. حتی در بیانیه مجمع روحانیون هم این مساله بیان شده است.

در بیانیه های اصلاح طلبان، از سمتی گفته می شود معترضین آشوب طلب هستند و از یک سمت ادعا می شود حق اعتراض آزاد است. این تناقض نیست؟

اینگونه نیست. متاسفانه حتی متن بیانیه مجمع هم در فضایی یک طرفه خوانده شد. صحبت بیانیه این است که اعتراضی صورت گرفته و نیروهای خارجی از آن سوء استفاده کرده اند.

اما در این بیانیه چیزی مبنی بر دفاع از حق اعتراض وجود ندارد؟

چرا صراحتا اشاره شده است. ممکن است عین حرف من وجود نداشته باشد. اما گفته شده مردم حق دارند درباره مسائل مختلف حرف بزنند و این به رسمیت شناختن حق اعتراض است.

بین بیانیه اخیر مجمع روحانیون و مواضع اصولگرایان در سال 88 نسبت به اعتراضات تشابهی وجود ندارد؟

نه متفاوت است. بیانیه مجمع را باید در فضایی آرام بازخوانی کرد. اصول گرایان عامل را خارجی ها می دانستند، اما مجمع می گوید آنها (خارجی ها) از تظاهرات سوء استفاده کردند.

یک مساله ای که پس از اعتراضات دی ماه به وجود آمده است، رابطه بین اصلاح طلبان و مردم است. به نظر شما رابطه اصلاح طلبان با مردم مثل قبل است؟

اگر معترضان را کل مردم بگیرید، بله رابطه مثل قبل نخواهد بود؛ اما این ها بخشی از مردم بودند. شعارهایشان تنها علیه اصلاح طلبان نبود.

اما در فضای مجازی که دامنه آن بسیار گسترده تر است، اعتراضات زیادی نسبت به مواضع اصلاح طلبان انجام گرفت؟

فضای مجازی خصوصیت خاص خود را دارد. هرکسی در آن جا می تواند بدون مسئولیت موضع گیری کند. فضای مجازی انعکاس دهنده نظرات کل جامعه نیست. این را  نمی توان تعمیم داد و گفت موضع کل جامعه است. به نظر من اصلاح طلبان برنده اصلی اعتراضات بودند؛ چون نشان دادند اصولی دارند و به آن پایبند هستند.

گفتگو: مجتبی رحیمی